Phân biệt cai nghiện bằng thuốc và liệu pháp tâm lý

Hiện nay trên thế giới có 2 liệu pháp cai nghiện ma túy chính là cai nghiện ma túy dùng thuốc và cai nghiện ma túy không dùng thuốc, đặc biệt là liệu pháp tâm lý. 

Liệu pháp dùng thuốc

Phương pháp giảm dần, hay giảm liều

Tức giảm liều lượng ma túy ngày một ít đi  trong thời gian từ 13 – 30 ngày để cho người nghiện thích nghi dần dần với việc giảm liều và tiến tới không sử dụng ma túy nữa.

Phương pháp điều trị bằng các chất thay thế

Sử dụng các chất dạng thuốc phiện như Methadone, Buprennophine, LAAM để thay thế thuốc phiện.

Phương pháp dùng thuốc hướng thần

Dùng các thuốc giải lo âu, an thần kinh, thuốc chống trầm cảm để cắt cơn trong vòng từ 7 – 10 ngày.

Phương pháp dùng thuốc đối kháng

Dùng thuốc Naltrexone, Danapha – natrex 50, Albernil để điều trị duy trì chống tái nghiện các chất dạng thuốc phiện.

Phương pháp dùng thuốc Đông y

Là các thuốc có nguồn gốc thảo dược, tính an toàn cao không gây độc có hiệu lực trong hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy.

Dùng các chất không gây nghiện để cắt cơn nghiện

Là việc sử dụng một số loại thuốc để điều trị những phản ứng này. Hiện nay, một số loại thuốc như atropin, scopolamin… để điều trị các chứng rối loạn tiêu hóa cho người nghiện và các thuốc an thần như furazepam, … để giúp người cai nghiện trấn tĩnh được.

Các liệu pháp không dùng thuốc

Phương pháp cai khô

Cô lập bệnh nhân hoàn toàn không cho tiếp xúc với môi trường bên ngoài, ngừng hoàn toàn việc sử dụng ma túy ở người nghiện, cơn nghiện sẽ giảm sau 7 – 10 ngày.

Phương pháp phẫu thuật thùy trán

Phẫu thuật nhằm phá hủy một số điểm ở thùy trán của não có liên quan đến sự thèm muốn ma túy của người nghiện.

Phương pháp thụy miên

Là phương pháp để cho bệnh nhân ngủ giấc nhân tạo từ 3 – 7 ngày, khi tỉnh dậy sẽ không có cơn nghiện.

Phương pháp điện châm

Dùng điện châm mỗi khi người bệnh xuất hiện cơn nghiện ma túy để cắt đứt cơn.

Phương pháp thanh tẩy – giải độc

Thực hiện trên phạm vi rộng thông qua việc tập thể dục, tắm hơi theo chỉ dẫn, ăn uống đầy đủ để giữ cân bằng nước – muối khoáng cho cơ thể.

Liệu pháp tâm lý

Là phương pháp trị liệu nhận thức – hành vi, trị liệu gia đình, giáo dục trị liệu, lao động trị liệu…. nhằm thay đổi nhận thức và chuyển đổi hành vi của người nghiện dẫn tới việc từ bỏ ma túy.

>>> Xem thêm: 12 phương pháp cai nghiện ma túy hiệu quả bạn nên biết

Sự khác nhau giữa cai nghiện ma túy bằng trị liệu tâm lý và bằng thuốc

Cai nghiện bằng thuốc

Thuốc cai nghiện có rất nhiều loại và mỗi loại sẽ có ưu điểm và nhược điểm riêng nhưng đều có tác dụng trực tiếp lên cơ thể để làm thay đổi một hay vài chức năng trong cơ thể, giúp con người chống lại được triệu chứng cai.

Ưu điểm:

• Giúp người nghiện cắt cơn hoặc giảm bớt triệu chứng cai để họ không còn quá đau đớn, khó chịu.
• Nhiều loại thuốc đối kháng nhóm naltrexone có tác dụng khiến người nghiện chán hoặc dứt bỏ chất ma túy, giúp cai nghiện dễ dàng hơn và chống tái nghiện.
• Một số loại thuốc đông y ngoài tác dụng cắt cơn nghiện còn giúp người nghiện bổ sung năng lượng, nhanh chóng phục hồi sức khỏe
• Người nghiện có thể dùng thuốc tại nhà theo đơn chỉ định của bác sĩ, không nhất thiết phải đến các trung tâm cai nghiện nên tiếc kiệm chi phí hơn.

Nhược điểm:

Khả năng tái nghiện cao nếu sử dụng một số thuốc như giảm liều hoặc thay thế bởi đây chỉ là phương pháp “lấy độc trị độc” và không giải quyết dứt điểm những cơn thèm nhớ ma túy trong trí nhớ của người nghiện ma túy.

Nhiều trường hợp có thể gây nguy hiểm nếu người nghiện tự ý mua về nhà cai mà không làm theo hướng dẫn sử dụng hoặc chỉ định của bác sĩ, không có sự hiểu biết về chuyên môn, liều dùng dẫn đến nguy hiểm tới tính mạng nếu gặp phải trường hợp dị ứng thuốc.

Trước khi sử dụng thuốc người nghiện cần kiểm tra sức khỏe bản thân bởi một số thuốc cai nghiện vẫn có tác dụng phụ có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến các hệ thần kinh, hệ tiêu hóa, hệ hô hấp dẫn đến hậu quả vô cùng nghiêm trọng.

Do vậy, khi dùng thuốc cai nghiện tốt nhất là có sự hợp tác giữa gia đình và các nhân viên y tế nhằm chọn lựa loại thuốc và cách phòng chống tái nghiện phù hợp.

Cai nghiện bằng trị liệu tâm lý

Cai nghiện bằng trị liệu tâm lý là phương pháp cai nghiện không dùng thuốc, không có sự can thiệp vào cơ thể người nghiện ma túy, không cần cai tập trung hoặc bắt nhốt mà chỉ là điều trị bằng tâm lý để người nghiện không còn ám ảnh đối với ma túy.

Ưu điểm:

• Khả năng cai nghiện thành công cao nhờ giúp con người quên được ma túy.
• Khả năng tái nghiện thấp.
• Điều trị được cho mọi bệnh nhân, từ già trẻ lớn bé đến sức khỏe yếu hay tốt đều có thể tiến hành điều trị.
• Chi phí điều trị thấp, bệnh nhân không cần lo phải uống thuốc nên không lo gặp phải trường hợp sốc thuốc, phản ứng thuốc.

Nhược điểm:

• Yêu cầu người cai nghiện phải có ý chí, tinh thần cao và quyết tâm cai nghiện.
• Quá trình cắt cơn rất vất vả nếu không dùng thuốc. Để có sự lựa chọn tốt nhất bạn hãy nên lựa chọn uống thuốc trong 5-7 ngày để cắt cơn trước sau đó mới sử dụng phương pháp tâm lý trị liệu.
• Thời gian cai nghiện kéo dài.

Sự thành công của phương pháp cai nghiện bằng trị liệu tâm lý phụ thuộc vào quyết tâm từ bỏ ma túy của người nghiện, sự ủng hộ của gia đình và sự nhiệt tình của các cán bộ nhân viên y tế. Trên thực tế, cai nghiện bằng trị liệu tâm lý thực chất là việc xóa bỏ sự lệ thuộc ma túy của người nghiện bằng ngôn ngữ tình cảm.

Sự lệ thuộc về tâm lý này thể hiện ở chỗ người nghiện sau khi cắt cơn rồi và không còn sự lệ thuộc vào cơ thể đối với ma túy nữa nhưng họ vẫn nhớ đến những cảm giác hưng phấn, dễ chịu do ma túy mang lại và đó là nguồn thôi thúc họ tìm đến ma túy.

Sự lệ thuộc về tâm lý có chút phụ thuộc vào thời gian, thời gian càng dài khả năng tái nghiện sẽ càng thấp nhưng không phải là sẽ không bao giờ tái nghiện lại. Có nhiều người đã cai nghiện 5 - 10 năm nhưng chỉ cần ngửi thấy mùi ma túy thôi thì sự thèm nhớ ma túy lại kéo đến và khiến họ nhanh chóng sa vào ma túy.

Trên thực tế, bản chất của sự lệ thuộc về tâm lý của người nghiện ma túy là do sự ghi nhớ các khoái cảm, sự dễ chịu và thoải mái do phê ma túy vào não bộ con người mà thôi. Và quá trình tái nghiện xảy ra là do nạn nhân gặp phải một tác nhân nào đó khiến họ nhớ đến ma túy hoặc buộc phải tìm đến ma túy để giải quyết.

Khi điều trị bằng phương pháp trị liệu tâm lý, các chuyên gia sẽ giải quyết những khó khăn này cho đến khi người nghiện không còn cảm giác thèm nhớ ma túy nữa, thay vào đó là sự thoải mái, dễ chịu khi nhớ tới ma túy.

Tùy vào tình trạng của người bệnh mà có những phương pháp cai nghiện khác nhau. Vì vậy trong quá trình chuẩn bị cai người nhà nên tìm hiểu kỹ và lựa chọn cách cai phù hợp với người bệnh để đạt được hiệu quả cao nhất. Nếu bạn hoặc người thân gặp khó khăn trong quá trình cai nghiện, hãy Gọi thoại - Gọi video với bác sĩ chuyên khoa Cai nghiện trên hệ thống khám từ xa Wellcare để được tư vấn và hướng dẫn cách cai nghiện ma túy hiệu quả.