Viêm tụy mạn

Bệnh viêm tụy mạn là gì?

Bệnh viêm tụy mạn là sự phá hủy, xơ hoá nhu mô tụy, tổn thương lan toả hoặc khu trú thành từng ổ, canxi hoá lan toả gây xơ, sỏi tụy hoặc canxi hoá khu trú ở ống tụy làm hẹp lòng ống tụy, tạo nang giả tụy làm suy giảm chức năng nội tiết và ngoại tiết của tụy.
Tỷ lệ mắc bệnh: 25-130/100.000 dân.
Tỷ lệ tử vong có thể tới 50% trong vòng 20-25 năm, 15-20% tử vong do các biến chứng như dinh dưỡng kém, nhiễm trùng, chấn thương, nghiện thuốc lá, 4% phát triển thành ung thư tụy trong 20 năm.

Phương pháp phòng tránh viêm tụy mạn tính

Điều cần thiết là tránh uống nhiều rượu.
Người bệnh nên đi khám định kỳ để phát hiện sớm ung thư tụy.

Nguyên nhân gây viêm tụy mạn

Các nguyên nhân gây viêm tụy mạn:

• Rượu: Tại Mỹ, 70% viêm tụy mạn liên quan tới nghiện rượu.
• Sỏi tụy.
• Rối loạn chuyển hoá: thiếu hụt α1 antitrypsin.
• Suy dinh dưỡng.
• Do di truyền, tự miễn, tăng triglycerid máu, tự phát.

Phương pháp điều trị viêm tụy mạn tính

1. Nguyên tắc điều trị

Điều trị triệu chứng.
Dùng thuốc thay thế chức năng tụy khi bị suy giảm.
Điều trị như viêm tụy cấp khi có đợt cấp của viêm tụy mạn.
Phẫu thuật và nội soi can thiệp khi có tắc nghẽn đường mật tụy, đau nhiều ở các trường hợp sỏi tụy.

2. Điều trị nội khoa

Khi có đợt cấp của viêm tụy mạn: điều trị như viêm tụy cấp.
Chế độ ăn uống:

•  Ngừng rượu là bắt buộc nếu bệnh nhân uống rượu.
•  Ăn nhiều bữa hạn chế mỡ và protein.
•  Khi bệnh nhân bị đái tháo đường: cần hạn chế đường.
•  Ăn thức ăn giàu vitamin tan trong dầu (A, D, K), sắt, vitamin B12, acid folic.

Chế độ dùng thuốc:

• Điều trị giảm đau trong viêm tụy mạn: Tuỳ theo mức độ đau để dùng các thuốc theo từng mức độ: Đầu tiên dùng nhóm: acetaminophen hoặc ibuprofen, mobic hay fenden dạng tiêm. Nếu không hiệu quả có thể dùng nhóm narcotic meperidine (Demerol).
• Điều trị bổ sung men tụy: Một số chế phẩm: panthicone F 3-6 viên/ngày hoặc pancrease 25mg: 1-2 viên/ngày hoặc Creon 20 dùng 3 viên/ngày.
• Thuốc ức chế bài tiết dịch vị: omeprazol 20-40 mg/ngày.
• Bổ sung thêm các vitamin tan trong dầu (A, D, E, K).
• Dùng insulin khi bệnh nhân bị đái tháo đường: điều trị dò liều theo nồng độ đường máu.

3. Điều trị can thiệp

Nang giả tụy: chỉ định chọc hút, dẫn lưu dưới hướng dẫn của siêu âm. Phẫu thuật khi điều trị nội khoa thất bại.
Trong những trường hợp tắc nghẽn ống tụy: Nội soi mật tụy ngược dòng: đặt stent khi ống tụy hẹp.
Phẫu thuật: khi không có điều kiện nội soi mật tụy ngược dòng, hoặc thất bại: Chỉ định: nối thông ống tụy - hỗng tràng, lấy sỏi tụy. Những trường hợp bệnh tiến triển cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tụy có thể được cân nhắc như là phương pháp điều trị cuối cùng.