6 loại tương tác thức ăn – thuốc có khả năng gây nguy hiểm

Sau đây là 6 tương tác thuốc – thức ăn có khả năng gây hại mà dược sỹ nên cảnh báo cho bệnh nhân

Bên cạnh các loại bia, phô mai, thịt đã chế biến, cá xông khói thì chocolate và rượu vang đỏ cũng có chứa một amino acid chuyển hóa tên là tyramin.

Kết hợp tyramine với yếu tố ức chế oxy hóa monoamine (monoamine oxidase inhibitors - MAOIs) như selegiline và phenelzine có thể gây tăng huyết áp đột ngột, rất không an toàn. Bệnh nhân đang dùng thuốc chống trầm cảm thuộc nhóm MAOIs nên hoặc tránh những thức ăn có chứa tyramine hoặc nên đổi sang phương pháp chữa trị trầm cảm thay thế khác.

Warfarin có tác dụng chống đông thông qua ức chế yếu tố đông máu phụ thuộc vitamin K. Trong khi đó vitamin K có nhiều trong rau xanh như rau bina, cải xoăn, rau collard, bông cải xanh.Thông thường, rau có màu xanh đậm hơn sẽ có nhiều vitamin K hơn.

Khi kết hợp warfarin, rau xanh sẽ tương tác với tác dụng chống đông của thuốc và làm bệnh nhân tăng cao nguy cơ tạo huyết khối. Bệnh nhân nên giữ chế độ ăn hạn chế vitamin K và thường xuyên kiểm soát INR (chỉ số đánh giá hình thành cục máu đông khi dùng thuốc chống đông kháng vitamin K) trong khi sử dụng warfarin.

Các sản phẩm từ sữa như sữa chua, sữa tươi, phô mai, kem đều chứa canxi. Mặc dù đó là một nguyên tố vi lượng cần thiết, canxi trong các sản phẩm từ sữa cũng như thuốc kháng acid có thể bám vào một số kháng sinh nhất định như levoflaxin, ciproxacin, doxycycline và tetracycline, cuối cùng giảm sự hấp thụ của chúng.

Bệnh nhân nên được dùng kháng sinh trước 1 giờ hoặc sau 2 giờ kể từ lúc ăn các thức ăn chứa canxi.

Bưởi có chứa các chất như furanocoumarins, có tác dụng ức chế chọn lọc isoenzyme CYP3A4. Do loại enzyme đặc biệt này tác dụng tới hấp thụ của gần 50% dược phẩm hiện giờ, nó dẫn đến khả năng tương tác tương đối lớn.

Khi kết hợp dùng với bưởi, các loại thuốc như thuốc chống cao huyết áp, thuốc dành cho bệnh nhân HIV, các thuốc nhóm statin và thuốc ức chế miễn dịch có thể bị giảm hấp thụ dẫn đến khả năng ngộ độc thuốc.

Bệnh nhân dùng chất nền CYP3A4 được khuyên tránh không chỉ bưởi mà còn một số thức ăn và đồ uống có thể chứa furanocoumarin, bao gồm mứt cam, soda, nước ép tổng hợp.

Các loại thuốc kháng thyroid như methimazole và propylthiouracil phát huy khả năng điều trị với bệnh nhân cường giáp bằng cách ngăn chặn sự oxy hóa và hấp thụ iod.

Khi kết hợp với thức ăn giàu iod như đồ hải sản, rong biển, muối iod, những thuốc kháng thyroid có thể bị giảm hiệu lực. Bệnh nhân ăn những đồ ăn đó thường xuyên cần dùng thuốc này với liều cao hơn.

Bệnh nhân thường nghiền những viên thuốc nén hay mở vỏ lớp thuốc bên ngoài rồi trộn chúng với bánh pudding hay bánh táo nếu họ khó có thể nuốt những thuốc này. Nhưng nhiều loại thuốc bao gồm những sản phẩm được tán nhỏ (extended-release products) và những thuốc cần được đưa vào cơ thể một cách cùng lúc và đủ lượng, được chỉ định là dùng với nguyên dạng ban đầu của nó.

Trong nhiều trường hợp, nghiền viên thuốc nén hoặc mở vỏ thuốc có thể ức chế hoàn toàn sự hấp thụ hoặc gây khả năng ngộ độc. Bệnh nhân chỉ định dùng thuốc dạng bột hay viên nén nên tránh thay đổi những sản phẩm này.

CTV Mỹ Linh (theo Pharmacy Times)Viện y học ứng dụng Việt Nam