Thực phẩm chức năng có an toàn cho trẻ em và trẻ vị thành niên?

Gần 12% trẻ em (ở độ tuổi từ 1 đến 9) ở Mỹ đang sử dụng các dạng sản phẩm bổ sung dành cho sức khỏe, như thực phẩm chức năng hoặc thảo dược. Thực phẩm chức năng hoặc thảo dược có thể chứa nhiều hỗn hợp các chất và các thành phần ở dạng hoạt hóa của chúng có thể chưa được biết tới. Cùng với đó, những gì được ghi trên nhãn mác có thể không giống với những thứ có trong lọ. Khi phân tích những thực phẩm chức năng, bao gồm cả thảo dược, đôi khi người ta tìm thấy sự khác nhau giữa nhãn mác và các thành phần thực sự có trong lọ.

Sau đây là một số ví dụ về các vấn đề an toàn khác của một số thực phẩm bổ sung thường được sử dụng cho trẻ em:

• Thực phẩm chức năng, bao gồm cả các sản phẩm thảo dược, có thể tương tác với các sản phẩm khác hoặc thuốc mà con bạn đang sử dụng hay có thể tự nó gây nên những phản ứng phụ không mong muốn. Một sự kết hợp thường thấy ở trẻ em đó là sử dụng acetaminophen (paracetamol) và vitamin C, điều này sẽ làm cho quá trình cơ thể chuyển hóa acetaminophen diễn ra chậm hơn.
• Cây Ban Âu (St. John’s wort) đã được chứng minh là có tương tác với thuốc, bao gồm thuốc chống trầm cảm, thuốc tránh thai, thuốc chống co giật và một số loại thuốc điều trị ung thư.
• Melatonin, một hormon hỗ trợ cho giấc ngủ, có thể ảnh hưởng đến các hormon khác ở trẻ nhỏ và không nên sử dụng ở những trẻ em đang mắc các bệnh như rối loạn hormon, tiểu đường, bệnh thận hoặc gan, bại não, động kinh, đau nửa đầu, trầm cảm và huyết áp cao.
• Lợi khuẩn (probiotic) đã được nghiên cứu ở những trẻ bị mắc các bệnh tiêu hóa, nghiên cứu cho thấy việc sử dụng probiotic (cùng với các biện pháp bù nước nếu cần) là an toàn. Tuy nhiên, cũng có những bằng chứng cho rằng probiotic không nên sử dụng với một số những bệnh nghiêm trọng. Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng tác dụng dài hạn của probiotic và mức độ an toàn của nó ở trẻ em hiện chưa được nghiên cứu kĩ.
• Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ không khuyến khích sử dụng vitamin tổng hợp với trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên khỏe mạnh và đã ăn một chế độ ăn đa dạng thực phẩm. Theo một báo cáo năm 2012, những trẻ em sử dụng viên vitamin tổng hợp có nguy cơ thừa sắt, kẽm, đồng, selen, acid folic, vitamin A và vitamin C cao hơn so với những trẻ không sử dụng. Tuy nhiên, viên vitamin tổng hợp có thể cần thiết đối với những trẻ không ăn một chế độ đa dạng thực phẩm và khi trẻ đó không uống viên vitamin tổng hợp có thể có mức vitamin D, E và Canxi thấp hơn.

Sử dụng thực phẩm bổ sung vì mục đích ngoại hình

Các sản phẩm được quảng cáo là giúp giảm cân và tăng cường sức mạnh rất phổ biến ở trẻ vị thành niên nhưng chúng có thể rất nguy hiểm.

• Nhiều sản phẩm được quảng cáo rộng rãi là giúp tăng cường thể hình, được bán dưới dạng thực phẩm chức năng đã bị phát hiện có chứa steroid. Năm 2009, Cục Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phải đưa ra một cảnh báo dành cho khách hàng về việc ngừng sử dụng các sản phẩm đã được quảng cáo giúp tăng cường thể hình, và những sản phẩm đó có chứa sterod cũng như những chất hóa học giống với steroid. Những sản phẩm này có nguy cơ gây hại và có thể dẫn tới tổn thương gan nghiêm trọng, gây đột quỵ, suy thận và các tình trạng bệnh nghiêm trọng khác.
• Các thực phẩm chức năng giúp giảm cân có thể chứa rất nhiều nguyên liệu chưa được kiểm tra và kiểm nghiệm mức độ an toàn cũng như ảnh hưởng đối với trẻ em. Khả năng các sản phẩm này bị nhiễm bẩn là mối lo ngại lớn nhất đối với các thực phẩm bổ sung cho cả người lớn và trẻ em, nhưng những mối đe dọa có thể lớn hơn đối với trẻ em. Trong các thực phẩm chức năng, có thể tìm thấy những loại thuốc vốn cần đơn của bác sĩ hoặc các hỗn hợp chất khác, đặc biệt là những thực phẩm chức năng được quảng cáo hỗ trợ giảm cân. Thêm vào đó, thảo dược đôi khi bị sử dụng sai cách đối với những người gặp rối loạn ăn uống như chứng chán ăn tâm thần, chứng ăn ói để kích thích nôn và kiểm soát cân nặng.
• Trường Đại học Y học thể dục thể thao Hoa Kỳ đã khuyến nghị không sử dụng creatinin - một chất giúp tăng khả năng của cơ thể trong các cuộc thi đấu thể thao đối với người dưới 18 tuổi vì chúng có rất nhiều nguy cơ đối với sức khỏe.

Việc cha mẹ nói chuyện với bác sĩ của trẻ về việc đang hoặc có thể sử dụng các thực phẩm chức năng cho trẻ là rất quan trọng, và cha mẹ cần khuyến khích các trẻ vị thành niên cũng làm như vậy.

Theo National Center for Complementary and Integrative HealthViện y học ứng dụng Việt Nam