Giúp người cao tuổi vui khỏe đón Xuân

Trong những ngày Xuân, do có những thay đổi về thời tiết (thường thời tiết lạnh, khô hoặc ẩm ướt) kết hợp với thay đổi về nếp sinh hoạt, công việc và chế độ ăn uống, ngủ, nghỉ... khiến người có tuổi dễ gặp nhiều “rắc rối” về sức khỏe, nhất là với những người đã sẵn có các bệnh mạn tính. Xin kể ra một số bệnh tim mạch dễ mắc và các biện pháp phòng tránh hiệu quả để người cao tuổi có thể sinh hoạt vui khỏe cùng gia đình trong những ngày Xuân.

Đột quỵ não (còn gọi là tai biến mạch máu não) là một bệnh xảy ra khi tình trạng cung cấp máu cho một bộ phận não bị đột ngột ngừng. Có 2 loại đột quỵ não: Đột quỵ nhồi máu não và đột quỵ chảy máu não. Bệnh thường xảy ra trong các hoàn cảnh sau: trong hoặc sau khi uống rượu, bia; thay đổi thời tiết, khí hậu; căng thẳng tinh thần hoặc thể lực; tắm nóng hoặc lạnh; thời gian khi đêm về sáng. Những người cao tuổi đã có tiền sử các bệnh như: tăng huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa động mạch, mỡ máu tăng cao, một số bệnh tim (bệnh hẹp van 2 lá, rung nhĩ...), hút thuốc lá, nghiện rượu, rối loạn chức năng đông máu, béo phì, ít vận động... rất dễ bị đột quỵ não.

Trong dịp Tết, để phòng tránh những rủi ro về sức khỏe, người cao tuổi nên ăn ít muối, hạn chế mỡ, ăn nhiều rau quả, tuyệt đối không uống rượu bia, hút thuốc lá.

Cần nghĩ đến đột quỵ não khi người bệnh có một hoặc nhiều triệu chứng sau: đột ngột tê bì hoặc yếu nửa người, nửa mặt (cảm giác nặng tay chân, không hoặc khó nâng lên được, có cảm giác như “tay chân của người khác”; đột ngột u ám, lẫn lộn, nói những câu vô nghĩa; đột ngột mất thị lực một bên hoặc cả hai bên mắt; đột ngột đi lại khó khăn, chóng mặt, mất thăng bằng hoặc phối hợp vận động; đột ngột đau đầu dữ dội mà không rõ nguyên nhân. Khi trong gia đình có người thân xảy ra đột quỵ cần phải làm các việc như sau: đỡ bệnh nhân để họ không bị ngã; nếu bệnh nhân còn tỉnh, cần để bệnh nhân nằm yên tĩnh và gọi cấp cứu đến để đưa bệnh nhân đến bệnh viện chuyên khoa gần nhất; nếu bệnh nhân hôn mê, cần phải cho bệnh nhân nằm nghiêng, lau đờm dãi và xem tình trạng thở như thế nào. Không bấm huyệt, châm cứu, đánh gió vì những động tác này vô tình có thể làm trầm trọng hơn tình trạng bệnh. Không được cho bệnh nhân ăn, uống và đề phòng nôn, gây trào ngược, bệnh nhân hít chất nôn hoặc thức ăn vào đường thở sẽ rất nguy hiểm. Và phải gọi xe cấp cứu hoặc đưa người bệnh đến ngay bệnh viện gần nhất để cấp cứu kịp thời.

Để tránh xảy ra đột quỵ não, cần kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như: điều trị bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, tăng mỡ máu, bệnh van tim... đều đặn và định kỳ kiểm tra sức khỏe. Bỏ thuốc lá, không uống rượu, bia, hạn chế ăn mỡ động vật. Ăn nhiều hoa quả, rau, củ. Tăng tập thể dục: tùy theo tình trạng sức khỏe mà lựa chọn bài tập cho hợp lý, không luyện tập quá sức. Giảm căng thẳng, lo âu. Tránh thay đổi đột ngột về tư thế, áp suất, tránh thay đổi đột ngột từ nơi khí hậu nóng vào nơi khí hậu lạnh hoặc ngược lại và giữ ấm cơ thể.

Nhồi máu cơ tim là tình trạng hoại tử một vùng tim, hậu quả của thiếu máu cục bộ cơ tim. Nguyên nhân chủ yếu gây nhồi máu cơ tim là do vữa xơ động mạch vành. Mảng xơ vữa làm giảm khấu kính lòng mạch và dần dần gây tắc mạch. Những người có các bệnh như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, bệnh tim bẩm sinh... hoặc những người béo phì, hút thuốc lá nhiều năm, nghiện rượu, bị stress, trong gia đình có người bị nhồi máu cơ tim... cũng dễ mắc bệnh này.

Nhồi máu cơ tim là tình trạng hoại tử một vùng tim do mảng xơ vữa làm tắc nghẽn động mạch vành, ngưng cung cấp máu và ôxy cho cơ tim.

Biểu hiện chủ yếu của nhồi máu cơ tim là cơn đau thắt ngực điển hình: đau nhói bóp nghẹt phía sau xương ức hoặc vùng trước tim, lan lên vai trái và mặt trong tay trái cho đến tận ngón đeo nhẫn và ngón út. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, kéo dài hơn 20 phút và không đỡ khi dùng thuốc giãn động mạch vành (nitroglycerin). Đau có thể lan lên cổ, cằm, vai, sau lưng, tay phải hoặc vùng thượng vị. Tuy nhiên, có trường hợp bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim mà không có hoặc ít cảm giác đau. Ngoài ra còn có các triệu chứng khác như vã mồ hôi, khó thở, hồi hộp đánh trống ngực, nôn hoặc buồn nôn, lú lẫn... Nhồi máu cơ tim là bệnh cần phải cấp cứu khẩn cấp. Nếu thấy biểu hiện của bệnh như trên cần đưa bệnh nhân đến bệnh viện ngay để được cấp cứu kịp thời.

Lời khuyên của thầy thuốcĐể đón Xuân thật vui, bổ ích, hạn chế những nguy cơ bệnh tật như đột quỵ hoặc cơn nhồi máu cơ tim không may có thể xảy đến, người cao tuổi cần kiểm soát chặt chẽ chế độ sinh hoạt, ngủ nghỉ, ăn uống của mình. Ăn ít muối, hạn chế mỡ, ăn nhiều rau quả, tuyệt đối không uống rượu bia, hút thuốc lá. Thường xuyên kiểm tra huyết áp, kiểm soát các bệnh rối loạn mỡ máu, đái tháo đường theo hướng dẫn của thầy thuốc.

PGS.TS. BS. Tạ Bá Thắng - Theo Sức khỏe & Đời sống