Điều trị vô sinh

Vô sinh được định nghĩa là không mang thai sau 1 năm có quan hệ tình dục đều đặn mà không sử dụng các biện pháp tránh thai (xem bài Khám vô sinh ). Vô sinh có thể do một số yếu tố gây ra. Các yếu tố từ người đàn ông hay phụ nữ đều có thể góp phần gây vô sinh.

Các phương pháp điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây vô sinh. Những thay đổi về lối sống, thuốc, phẫu thuật, hay kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (ART) có thể được đề xuất. Nhiều cách điều trị khác nhau có thể phối hợp để nâng cao kết quả. Vô sinh thường có thể điều trị thành công ngay cả khi không tìm được nguyên nhân nào.

Nếu các yếu tố liên quan đến lối sống được phát hiện, bạn có thể sẽ cần phải giảm hoặc tăng cân, tập thể dục nhiều hơn hoặc ít hơn. Bạn và bạn tình có thể cần giảm sử dụng chất có cồn, bỏ thuốc lá, hay ngừng sử dụng các loại thuốc trái phép.

Ở nữ giới, phẫu thuật có thể điều trị các ống dẫn trứng bị tắc nghẽn hay tổn thương. Phẫu thuật được sử dụng để điều trị lạc nội mạc tử cung , thường liên quan đến vô sinh (xem bài Lạc nội mạc tử cung ).

Ở nam giới, phẫu thuật có thể được sử dụng để điều trị một vài vấn đề gây vô sinh. Một vấn đề phổ biến dẫn đến tình trạng vô sinh ở nam giới , giãn tĩnh mạch thừng tinh , đôi khi có thể điều trị bằng phẫu thuật.

Nồng độ bất thường của các hormone có thể gây ra rụng trứng không đều hoặc không rụng trứng. Ví dụ, hội chứng buồng trứng đa nang là một tình trạng trong đó một số hormone có nồng độ bất thường và chu kỳ kinh nguyệt không đều đặn hay không có. Đó là một nguyên nhân thường gặp của vô sinh. Tình trạng này thường được điều trị bằng cách thay đổi về lối sống hay dùng thuốc. Progesterone có thể được sử dụng để điều trị một vài vấn đề về rụng trứng. Các rối loạn về hormone khác có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở phụ nữ, như bệnh tuyến giáp, nên được loại trừ.

Gây rụng trứng là việc sử dụng các thuốc để làm cho buồng trứng của người phụ nữ phóng thích ra một trứng . Phương pháp này được sử dụng khi sự rụng trứng không đều đặn hoặc hoàn toàn không xảy ra và các nguyên nhân khác đã được loại trừ. Tuy nhiên, một số trường hợp thuốc sử dụng lại gây rụng nhiều trứng hơn mong đợi, gọi là đa phóng noãn .

Thuốc hay được dùng để gây rụng trứng nhất là clomiphene citrate. Khoảng 40% phụ nữ thụ thai nhờ sử dụng thuốc này trong vòng sáu chu kỳ kinh nguyệt. Các tác dụng phụ thường nhẹ, bao gồm những cơn bốc hỏa, ngực căng đau, buồn nôn, và thay đổi tâm trạng thất thường.

Nếu clomiphene citrate không thành công, các loại thuốc được gọi là gonadotropin có thể được sử dụng để gây rụng trứng. Gonadotropin còn được sử dụng khi cần nhiều trứng cho ART hoặc các phương pháp điều trị vô sinh khác. Đây gọi là gây rụng nhiều trứng hay đa phóng noãn.

Gonadotropin được cho vào giai đoạn đầu của chu kỳ kinh nguyệt. Xét nghiệm máu và siêu âm được sử dụng để theo dõi sự phát triển và trưởng thành của các nang noãn (các túi nhỏ chứa trứng bên trong). Khi kết quả của các xét nghiệm này cho thấy các nang noãn đã đạt được kích thước nhất định, một thuốc khác gọi là human chorionic gonadotropin (hCG) có thể được cho sử dụng. Thuốc này có tác dụng kích thích rụng trứng.

Sinh đôi xảy ra ở 10% phụ nữ được điều trị với clomiphene citrate. Hiếm khi sinh ba hoặc hơn. Nguy cơ đa thai là cao hơn khi gonadotropin được sử dụng. Lên đến 30% trường hợp thụ thai với gonadotropin là đa thai . Khoảng 2/3 những trường hợp này là sinh đôi và 1/3 là sinh ba hoặc hơn.Gây rụng trứng có thể dẫn đến hội chứng quá kích buồng trứng . Phần lớn các trường hợp này là nhẹ. Với các trường hợp nghiêm trọng, việc nhập viện là cần thiết.

Với phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung, một lượng lớn tinh trùng khỏe mạnh được đưa vào tử cung vào gần thời điểm rụng trứng. Phương pháp này thường được sử dụng với gây rụng trứng hoặc gây rụng nhiều trứng. Bạn tình của người phụ nữ hoặc một người hiến tặng sẽ cung cấp tinh trùng. Tinh trùng đã được thu nhận trước đó và trữ lạnh cũng có thể được sử dụng.

Biên dịch - Hiệu đính: Nguyễn Thị Thanh Phương - Ths. BS. Nguyễn Khánh LinhNguồn: Y học cộng đồng