Thoát vị rốn

Tìm hiểu chung

Thoát vị rốn là tình trạng một phần ruột chui qua một lỗ hở của thành bụng ở vùng rốn và làm rốn phồng lên. Thoát vị rốn thường xảy ra ở tuổi nhũ nhi, nhưng cũng có khi gặp ở người lớn. Mỗi khi bé khóc, bạn có thể thấy rốn của bé phồng lên rõ rệt. Đó là dấu hiệu đặc trưng của thoát vị rốn.
Thoát vị rốn mặc dù không gây hại gì, vẫn làm cho cha mẹ phải lo lắng về sức khỏe của bé. Nhiều trường hợp thoát vị rốn có thể tự khỏi khi bé được 1 tuổi, nhưng một số có thể lâu hơn. Những trường hợp không tự khỏi khi bé đã lên 3 tuổi, cần xem xét phẫu thuật để tránh các biến chứng sau này.
Các loại thoát vị rốn:

• Thoát vị rốn trong tháng đầu tiên, chỉ hơi sưng lồi lên hoặc nhìn thấy khối thoát vị đường kính dưới 2cm thường là sẽ tự khỏi, nó thường giảm dần theo thời gian khi các cơ ở bụng trẻ phát triển.
• Thoát vị xuất hiện to thường xuyên, có đường kính trên 2cm, khuynh hướng tăng kích thước theo thời gian, dễ có nguy cơ biến chứng cần phải phẫu thuật và theo dõi sát.
• Thoát vị “dạng vòi voi”, do chứa những bộ phận như một phần gan, lách, mạc nối ruột hoặc một phần phúc mạc ở phía trong rốn. Loại thoát vị này thường được phát hiện từ trước sinh hoặc ngay sau đẻ và được xử trí ngay trong giai đoạn sơ sinh tại bệnh viện.

Triệu chứng, biểu hiện

Triệu chứng

Triệu chứng chính của thoát vị rốn là sự lồi lên da xung quanh rốn, đặc biệt khi bé khóc, ho, hoặc rặn. Nếu lấy tay sờ vào, bạn có thể cảm giác một khối u mềm. Nó có thể xẹp xuống do ruột thụt vào trong ổ bụng.
Thoát vị rốn ở trẻ em thường không gây đau đớn gì, nhưng nếu xảy ra ở người lớn, nó có thể gây những cảm giác khó chịu ở bụng.

Khi nào cần đi bác sĩ?

Nếu bạn nghi ngờ bạn, hay con của bạn bị thoát vị rốn, nên đi khám bác sĩ để chẩn đoán xác định. Ngoài ra, nếu có những triệu chứng kèm theo sau đây, cần đi khám ngay:

• Đau bụng.
• Nôn.
• Khối thoát vị sưng lên, ấn đau, và thay đổi màu sắc.

Chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ ngăn ngừa được các biến chứng của thoát vị rốn.

Nguyên nhân

Ở giai đoạn bào thai, dây rốn đi xuyên qua một cái lỗ ở thành bụng của thai nhi. Khi bé được sinh ra, lỗ này dần dần được đóng lại một cách tự nhiên. Trong một số trường hợp, lỗ này không được bít lại và gây ra thoát vị rốn.
Ở người lớn, nếu có sự tăng áp lực trong ổ bụng, có thể làm lỗ này dù đã được bịt kín lúc nhỏ, trở nên bị hở và qua đó, ruột có thể trào ra.
Những nguyên nhân gây thoát vị rốn ở người lớn có thể là:

• Béo phì.
• Có thai nhiều lần.
• Có dịch trong ổ bụng (cổ chướng).
• Có vết mổ cũ đi ngang rốn.

Yếu tố nguy cơ

• Tuổi nhũ nhi là yếu tố nguy cơ cao nhất.
• Ở người lớn, các yếu tố nguy cơ bao gồm béo phì, người sinh đẻ nhiều lần. Tuổi từ 50 - 60 cũng có nguy cơ mắc bệnh nhiều hơn

Điều trị

Hầu hết các trường hợp thoát vị rốn có thể tự lành sau 18 tháng tuổi. Khi khám bệnh, bác sĩ có thể nhẹ nhàng đẩy khối thoát vị vào trong bụng của bé. Nhưng bạn không nên tự ý làm điều này. Một số người nghĩ rằng dùng một đồng xu hay băng keo để bịt bên ngoài rốn có thể giúp làm lành lỗ thoát vị, nhưng điều này không được khuyên làm. Không có bằng chứng nào nói rằng những động tác này giúp đóng lỗ thoát vị. Ngược lại, những tác hại như dị ứng với băng keo hay đồng xu, hay sự tích tụ vi trùng do những vật này gây ra đã được chứng minh.
Đối với trẻ em, xem xét phẫu thuật thoát vị rốn khi có một trong những trường hợp sau:

• Khối thoát vị gây đau.
• Đường kính lớn hơn 1,5cm.
• Không giảm kích thước sau 6 đến 12 tháng.
• Không mất đi sau 3 tuổi.
• Ruột bị dính vào thành rốn.
• Đối với người lớn, nghĩ đến phẫu thuật khi bệnh nhân đau, hoặc kích thước khối thoát vị tăng dần, hoặc có dấu hiệu dính ruột vào thành rốn.
• Phẫu thuật thoát vị rốn bao gồm đưa ruột trở vào ổ bụng, khâu kín lỗ thoát vị, và khâu tăng cường để làm thành bụng vững chắc hơn.

Phòng ngừa

• Cách phòng chống tốt nhất là cha mẹ cố gắng để trẻ sơ sinh không khóc nhiều, khóc to.
• Cha mẹ nên đặt trẻ nằm sấp, hằng ngày làm các động tác mát-xa nhẹ thành bụng của trẻ.
• Người mẹ nên ăn những món ăn nhuận tràng như: Canh đu đủ, khoai tây, rau lang luộc ... như vậy khi bé bú mẹ sẽ ít bị táo bón, đồng thời cũng cho bé uống thêm nước. Vì khi trẻ táo bón sẽ phải rặn khi đi ngoài, ảnh hưởng tới cơ bụng.