Rối loạn đọc ở trẻ

Hầu hết các định nghĩa về rối loạn đọc đều sử dụng mô hình không tương đồng (Discrepancy model). Trong rối loạn về đọc, có sự bất tương đồng giữa khả năng đọc chính xác, tốc độ hoặc khả năng hiểu so với tuổi thứ tự (tính theo năm tháng) hoặc trí thông minh được đo lường.

Khoảng 10-15% dân số tuổi đến trường. Rối loạn đọc là dạng rối loạn học tập thường gặp nhất, chiếm khoảng 80% hoặc hơn những trẻ được nhận vào chương trình giáo dục đặc biệt. Không có sự khác biệt về giới tính, trẻ nam có khuynh hướng biểu lộ những vấn đề ngoại hoá đi kèm như gây hấn, rối loạn cư xử và thường được gởi đi khám nhiều hơn so với trẻ nữ.

Có thể có những rối loạn khác đi kèm như khó khăn trong ngôn ngữ nói, viết, hay làm toán.

Khoảng 20-25% học sinh có rối loạn đọc cũng có ADHD đi kèm.

Không có mối liên hệ trực tiếp nhân quả giữa rối loạn đọc và các vấn đề về hành vi. Nếu có vấn đề liên quan giữa hành vi và rối loạn đọc thì điều này thường gây ra bởi ADHD. Nam giới hay có những vấn đề về hành vi nhiều hơn nữ giới nhất là ADHD. Khi đã có ADHD đi kèm thì vấn đề về hành vi không còn tách riêng ra nữa.

Những trẻ có rối loạn học tập thường ít được biết đến, ít hợp tác, hay bị tránh né hơn những trẻ không có rối loạn học tập, điều này có thể do trẻ thiếu thành thạo trong kỹ năng giao tiếp.

Trẻ có rối loạn đọc thường dễ phát triển những vấn đề nội hoá bao gồm : lòng tự trọng thấp, cách ly xã hội, lo âu và trầm cảm các vấn đề này có thể trực tiếp gây ra bởi sự ấm ức và kinh nghiệm thất bại ở trường học. Các vấn đề nội hoá thường là nguy cơ đặc biệt đối với nữ có rối loạn đọc (Willcutt & Pennington,2000).

Có phải những vấn đề về hành vi và cảm xúc cùng xảy ra với rối loạn học tập hay là chúng có liên hệ nhân quả với nhau?Những bằng chứng gợi ý rằng chiều hướng của các ảnh hưởng đi từ các vấn đề học tập đến các vấn đề cảm xúc xã hội. Các thử nghiệm lâm sàng cho thấy những can thiệp có hiệu quả đối với khó khăn đọc và làm toán trong năm lớp một có làm giảm đi các vấn đề về hành vi và cảm xúc ở những năm sau đó. Tóm lại, trẻ thất bại ở trường học sẽ có khuynh hướng có hành vi ngoại hoá và cảm nhận xấu về bản thân mình, những trị liệu trên các vấn đề học tập của trẻ có khả năng làm giảm yếu tố nguy cơ.

Ảnh hưởng của di truyền: Có liên quan mạnh mẽ, khoảng 25-60% cha mẹ có rối loạn về đọc sẽ có trẻ có khó khăn về đọc, điều này càng đúng nếu cả cha và mẹ đều có vấn đề. Nghiên cứu về trẻ sinh đôi cho thấy 80% trẻ sanh đôi cùng trứng sẽ có vấn đề nếu một trẻ bị, chỉ có 50% trẻ sanh đôi khác trứng có vấn đề khi một trẻ bị. Có khoảng 50-60% các vấn đề về đọc được quy kết cho yếu tố gene. Một vùng trên NST số 6 có thể có liên quan.

Tâm lý thần kinh: Trẻ có rối loạn học tập khi được nghe và ghi nhận từ thì thấy vùng thái dương đỉnh bên bán cầu não phải hoạt hoá, khác với vùng bên trái được hoạt hoá ở trẻ bình thường.

- Phát triển đọc bình thường

- Xử lý âm vị và rối loạn đọc

- Phát triển cảm xúc và kết quả học tập: Lòng tự trọng và sự khuyến khích bị suy giảm, đối xử phân biệt của thầy cô giáo, ở lại lớp.

Xử lý âm vị rất khó thay đổi, tuy nhiên khả năng hiểu sẽ cải thiện khi trẻ lớn hơn.

• Lượng giá và kế hoạch giáo dục
• Giáo dục hoà nhập
• Các can thiệp có hướng dẫn
• Huấn luyện âm vị
• Chiến lược về hành vi
• Can thiệp nhận thức
• Học tập có trợ giúp của máy vi tính
• Can thiệp có sự tham gia của bạn bè
• Hợp tác với cha mẹ