Dị ứng ở trẻ em là gì?

Dị ứng bao gồm các vấn đề của hệ thống miễn dịch. Hầu hết các phản ứng dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch phản ứng như một “báo động giả”.

Thông thường, cơ thể con người có cơ chế tự bảo vệ mình chống lại những thứ gây hại cho sức khỏe như vi rút hoặc vi khuẩn. Nhưng đôi khi hệ thống phòng thủ này lại tấn công dữ dội hầu hết những thứ không quá nguy hiểm, chẳng hạn như bụi, nấm mốc hoặc phấn hoa.

Những chất gây dị ứng thường là vô hại. Nhưng khi một người bị dị ứng, cơ thể họ “nghĩ” rằng những chất gây dị ứng này là có hại. Cơ thể sẽ tấn công các chất gây dị ứng bằng các kháng thể được gọi là immunoglobulin E (IgE). Các kháng thể này được gắn vào các tế bào đặc biệt gọi là tế bào mast. Chất gây dị ứng dính vào các kháng thể. Điều này làm cho các tế bào mast giải phóng histamine và các chất khác gây ra phản ứng dị ứng. Khi các chất này gây kích ứng cho phần mô của mũi ở gần đó, sẽ gây ra các triệu chứng dị ứng mũi. Khi điều tương tự xảy ra trong ống thở của phổi, sẽ có thể gây ra các triệu chứng hen suyễn như ho và thở khò khè. Khi phản ứng này xảy ra trên toàn bộ cơ thể, đó sẽ có thể là một phản ứng dị ứng rất dữ dội.

Các triệu chứng của dị ứng ở trẻ em là gì?

Phản ứng dị ứng có thể xảy ra ở bất cứ đâu trên cơ thể, bao gồm da, mắt, niêm mạc dạ dày, mũi, xoang, họng và phổi. Đây là những nơi mà các tế bào của hệ thống miễn dịch xuất hiện để chống lại những con vi trùng bị cơ thể hít vào, nuốt vào hoặc tiếp xúc ngoài da. Phản ứng dị ứng có thể gây ra các biểu hiện sau:

• Ngạt mũi, hắt hơi, ngứa hoặc chảy nước mũi và ngứa trong tai hoặc vòm miệng
• Đỏ, ngứa, chảy nước mắt
• Da đỏ, ngứa, khô
• Nổi mề đay hoặc ngứa ngáy
• Phát ban ngứa
• Các triệu chứng hen suyễn, chẳng hạn như khó thở, ho hoặc thở khò khè
• Hoặc một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng được gọi là sốc phản vệ. Tình trạng này có thể gây khó thở, ho, nôn mửa, tiêu chảy, huyết áp thấp, ngất xỉu hoặc tử vong. Gia đình cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay lập tức.

Nguyên nhân gây dị ứng ở trẻ em?

Nhiều thứ có thể gây ra phản ứng dị ứng. Nhưng các yếu tố kích hoạt hoặc chất gây dị ứng phổ biến nhất là:

• Cây, cỏ và phấn hoa
• Mủ cao su tự nhiên
• Khuôn mẫu
• Mạt bụi
• Lông động vật, nước tiểu và dầu trên da
• Thức ăn
• Các loại thuốc
• Lông vũ
• Ong đốt
• Sâu bọ như gián và chuột

Những trẻ nào có nguy cơ bị dị ứng?

Dị ứng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai. Không phân biệt tuổi tác, giới tính, chủng tộc hay tình trạng kinh tế xã hội. Nói chung, dị ứng phổ biến hơn ở trẻ em. Nhưng vẫn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Các triệu chứng dị ứng cũng có thể quay trở lại sau khi đã thuyên giảm trong nhiều năm.

Dị ứng có xu hướng xảy ra trong các thành viên cùng một gia đình, mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa được các nhà khoa học tìm ra. Các triệu chứng dị ứng thường phát triển chậm theo thời gian.

Làm thế nào để chẩn đoán dị ứng ở một đứa trẻ?

Để chẩn đoán dị ứng, các bác sĩ sẽ tìm hiểu đầy đủ tiền sử sức khỏe và khám cho trẻ. Các bác sĩ cũng có thể thực hiện các xét nghiệm sau:

Xét nghiệm da

Đây là xét nghiệm dị ứng phổ biến nhất. Xét nghiệm da đo xem có kháng thể IgE đối với một số chất gây dị ứng (như thực phẩm, phấn hoa hoặc lông động vật) hay không. Một lượng nhỏ chất gây dị ứng pha loãng được đặt trên da. Khu vực bị chích hoặc trầy xước. Nếu một người bị dị ứng với chất gây dị ứng, một vết sưng nhỏ gồ lên (giống như vết muỗi đốt) sẽ xuất hiện sau khoảng 15 phút. Bác sĩ có thể tiến hành xét nghiệm cùng lúc với nhiều chất gây dị ứng.

Bác sĩ chuyên khoa dị ứng cũng có thể làm xét nghiệm nội bì (intradermal test). Trong xét nghiệm này, một lượng nhỏ chất gây dị ứng được tiêm ngay dưới da. Đây là loại xét nghiệm da cho kết quả nhạy hơn so với xét nghiệm lẩy da (skin prick) hoặc xét nghiệm nội mạc (scratch testing). Kết quả kiểm tra da có ngay sau khi kiểm tra xong.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu để tìm dị ứng bằng phương pháp đo lượng kháng thể IgE đối với một số chất gây dị ứng trong máu. Thử nghiệm thường được sử dụng nhất được gọi là RAST (radioallergosorbent test - xét nghiệm hấp thụ dị ứng phóng xạ).

• Xét nghiệm máu có thể được chỉ định khi không thể thực hiện xét nghiệm da, chẳng hạn như ở những người mắc một số tình trạng da nhất định hoặc những người có phản ứng dị ứng nghiêm trọng gần đây.
• Kết quả xét nghiệm máu dương tính không phải lúc nào cũng có nghĩa là bệnh nhân mắc một chứng dị ứng nào đó. Bất kỳ xét nghiệm máu dương tính nào cũng cần được giải thích bởi các bác sĩ có chuyên môn và kinh nghiệm về các xét nghiệm và đã nắm được tiền sử sức khỏe của trẻ.

Các bài kiểm tra này chậm có kết quả hơn các loại xét nghiệm khá và thường tốn kém hơn các xét nghiệm dị ứng khác.

Thử nghiệm tiếp xúc

Thử nghiệm này được giám sát bởi một chuyên da dị ứng. Một lượng rất nhỏ chất gây dị ứng được đưa cho trẻ qua đường miệng hoặc đường thở. Chỉ có cách này mới có thể biết được mức độ nghiêm trọng của dị ứng. Các xét nghiệm trên da hoặc xét nghiệm máu chỉ cho biết khả năng có thể xảy ra bất kỳ loại phản ứng nào, chứ không phải là mức độ của phản ứng đó sẽ nặng nhẹ ra sao.

Bất kỳ kết quả dương tính nào cũng cần phải được giải thích bởi các bác sĩ, có kinh nghiệm về xét nghiệm và tiền sử sức khỏe của trẻ.

Điều trị dị ứng ở cho trẻ?

Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào các triệu chứng, độ tuổi và sức khỏe toàn diện của trẻ. Ngoài ra còn phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của phản ứng dị ứng.

Các triệu chứng của dị ứng đôi khi cũng giống như các tình trạng hoặc các vấn đề sức khỏe khác. Cha mẹ luôn cần nhớ luôn tham vấn kỹ với bác sĩ của trẻ để nhận được chẩn đoán chính xác.

Có 3 cách hiệu quả nhất để điều trị dị ứng là tránh tiếp xúc với nguồn gây dị ứng, tiêm phòng dị ứng (liệu pháp miễn dịch) và thuốc. Tránh tiếp xúc có nghĩa là tránh xa thứ gì đó khiến trẻ có phản ứng dị ứng.

Gợi ý để tránh xa các chất gây dị ứng là:

• Ở trong nhà khi số lượng phấn hoa nhiều và vào những ngày có gió.
• Hạn chế bụi trong nhà, đặc biệt là phòng ngủ của trẻ.
• Sử dụng máy lạnh thay vì mở cửa sổ.
• Đặt máy hút ẩm ở những khu vực ẩm ướt trong nhà. Nhưng hãy nhớ vệ sinh máy thường xuyên.
• Nếu chơi ngoài trời mùa có nhiều phấn hoa, hãy cho bé tắm, gội đầu và thay quần áo ngay sau đó.
• Chọn đi nghỉ mát ở những khu vực không có nhiều phấn hoa, chẳng hạn như gần đại dương.

Các bác sĩ của trẻ cũng sẽ đưa ra các đề nghị tránh xa các chất gây dị ứng.

Các phương pháp điều trị bệnh viêm mũi có thể bao gồm:

• Thuốc kháng histamine
• Thuốc xịt mũi
• Thuốc thông mũi
• Thuốc điều trị các triệu chứng hen suyễn
• Chích ngừa dị ứng (liệu pháp miễn dịch dị ứng)
• Thuốc viên dị ứng (liệu pháp miễn dịch ngậm dưới lưỡi)

Thuốc thông mũi không được khuyến khích sử dụng cho trẻ em dưới 4 tuổi. Hãy nói chuyện với bác sĩ của con bạn để biết thêm thông tin về loại thuốc dị ứng phù hợp với con.