Đái tháo đường typ 1 là một bệnh mãn tính. Trong đái tháo đường typ 1, các tế bào sản xuất ra insulin bị phá hủy và cơ thể không thể sản xuất ra insulin được nữa.
Nguyên nhân chính xác của đái tháo đường typ 1 chưa được làm rõ, nhưng được cho là do phản ứng tự miễn. Đôi khi, các tác nhân như virus sẽ làm cho hệ miễn dịch của cơ thể sản xuất ra các kháng thể giết chết các tế bào chịu trách nhiệm sản xuất insulin trong tụy.
Insulin là một loại hoocmôn có tác dụng làm hạ đường huyết bằng cách thải đường huyết từ máu ra các tế bào. Khi không có insulin, đường huyết, gọi là glucose, sẽ hình thành trong máu. Glucose là một lọa đường tự nhiên mà cơ thể dùng để dự trữ năng lượng, và được hấp thu từ đồ ăn. Glucose được dự trữ trong gan và các tế bào cơ, và sẽ được giải phóng khi cơ thể cần thêm năng lượng, như giữa các bữa ăn hoặc khi ngủ. Nồng độ đường huyết bình thường sẽ rất có ích nhưng nếu đường huyết tăng cao sẽ gây ra những vấn đề cả cấp tính và mãn tính.
Nguyên nhân của đái tháo đường typ 1
Đái tháo đường typ 1 là một bệnh tự miễn. Bệnh sẽ xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể tấn công các tế bào beta (tế bào sản xuất insulin) trong tụy. Người bệnh mắc đái tháo đường typ 1 không thể tạo ra đủ insulin để kiểm soát lượng đường huyết. Lý do vì sao hệ miễn dịch lại tự tán công tế bào beta hiện nay chưa rõ.
Ai là người có nguy cơ bị đái tháo đường typ 1?
Các yếu tố nguy cơ của đái tháo đường typ 1 hiện nay chưa được biết đến nhiều. Tuy nhiên, một vài yếu tố đã được xác định.
Yếu tố di truyền có thể là một yếu tố đóng vai trò quan trọng trong đái tháo đường typ 1. Nếu người thân trong gia đình bạn mắc bệnh này, nguy cơ bạn cũng sẽ bị bệnh này sẽ gia tăng. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người có nguy cơ đái tháo đường typ 1 sẽ phát triển bệnh. Nhiều người tin rằng sẽ phải có một số nguyên nhân nhất định gây ra bệnh đái tháo đường typ 1.Những người trẻ có nguy cơ đái tháo đường typ 1 cao hơn, phổ biến nhất là ở độ tuổi 11-14. Bệnh rất hiếm gặp ở những người trên 40 tuổi.
Thời tiết lạnh có thể làm gia tăng nguy cơ đái tháo đường typ 1, bởi vậy những người sống ở vùng có khí hậu lạnh sẽ có nguy cơ cao hơn. Người dân sống ở Phần Lan có nguy cơ mắc đái tháo đường typ 1 cao gấp 300 lần người dân sống ở Mỹ.Những người có một số loại kháng thể nhất định sẽ có nguy cơ mắc đái tháo đường typ 1 cao hơn. Những loại kháng thể này được sản xuất ra do phản ứng của cơ thể với một số loại virus. Bởi vậy, cũng có ý kiến cho rằng, một số loại virus nhất định sẽ đóng vai trò trong việc phát triển căn bệnh này.
Màu da cũng là một yếu tố nguy cơ của bệnh. Bệnh thường phổ biến ở những người da trắng nhiều hơn là người dân châu Á và châu Phi (da vàng và da đen).Cuối cùng, ***chế độ ăn ***khi còn nhỏ cũng đóng một vai trò quan trọng, bởi những trẻ được bú mẹ lâu hơn và ăn dặm muộn hơn sẽ có nguy cơ bị đái tháo đường typ 1 thấp hơn.
Triệu chứng của đái tháo đường typ 1
Đái tháo đường typ 1 phát triển nhanh hơn đái tháo đường typ 2. Những triệu chứng sau đây có thể là dấu hiệu của đái tháo đường typ 1:
- Hay đói
- Hay khát
- Nhìn mờ
- Mệt mỏi
- Tiểu tiện quá nhiều
- Sụt cân quá nhanh trong một thời gian ngắn mà không rõ nguyên nhân
- Tê bì hoặc mất cảm giác ở chân
- Các triệu chứng của nhiễm ceton axit (thở nhanh, khô miệng và da, mặt ửng đỏ, hơi thở có mùi trái cây, buồn nôn, nôn và đau bụng).
Chẩn đoán
Đái tháo đường typ 1 thường được chẩn đoán thông qua một chuỗi các xét nghiệm. Vì đái tháo đường typ 1 tiến triển rất nhanh, người bệnh thường được chẩn đoán khi có những dấu hiệu và triệu chứng của tăng đường huyết và khi lượng đường huyết tăng cao hơn 200mg/dL.
Điều trị
Bởi vì cơ thể không thể sản xuất ra insulin được nữa, người bệnh đái tháo đường typ 1 sẽ cần phải tiêm insulin và kiểm soát bữa ăn, cũng như chế độ luyện tập để giữ lượng đường huyết trong mức cho phép
Insulin
Người bệnh đái tháo đường typ 1 cần đến insulin hàng ngày. Insulin thường được đưa vào cơ thể bằng đường tiêm. Một số người dùng bơm insulin. Bơm sẽ bơm insulin vào cơ thể thông qua một lỗ nhỏ trên da.
Lượng insulin tiêm sẽ khác nhau trong cả ngày. Người bệnh đái tháo đường typ 1 sẽ đo nồng độ đường huyết của họ để biết được họ cần bao nhiêu insulin. Chế độ ăn và luyện tập cũng ảnh hưởng đến lượng đường huyết.
Chế độ ăn và luyện tập
Người bệnh đái tháo đường typ 1 nên ăn thường xuyên nhiều bữa nhỏ để giữ lượng đường huyết ổn định. Tập thể dục cũng ảnh hưởng đến lượng đường trong máu và lượng insulin tiêm vào cũng cần phải được điều chỉnh cho việc này.
Chăm sóc chân
Bệnh đái tháo đường typ 1 có thể gây tổn thương các dây thần kinh, đặc biệt là các dây thần kinh ở chân. Những vết cắt nhỏ có thể dẫn đến tình trạng loét và nhiễm trùng nghiêm trọng. Bởi vậy, điều trị đái tháo đường typ 1 bao gồm cả việc thường xuyên kiểm tra chân.
Biến chứng của đái tháo đường typ 1
Đường huyết cao có thể phá hủy nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể. Không kiểm soát tốt có thể dẫn đến những biến chứng như:
- Tăng nguy cơ đau tim
- Các vấn đề về mắt, bao gồm cả mù lòa
- Đau dây thần kinh.
- Nhiễm trùng ở da, đặc biệt là chân. Một số trường hợp nghiêm trọng sẽ yêu cầu phẫu thuật cắt cụt chi.
- Tổn thương thận.
- Tăng huyết áp
- Tăng cholesterol máu
Viện y học ứng dụng Việt Nam
