Sử dụng Corticoid trong điều trị các bệnh hô hấp thường gặp ở trẻ em

Ngoài kháng sinh thì Corticoid là thuốc rất thường dùng để điều trị và phòng ngừa nhiều bệnh ở trẻ em. Đây cũng là nhóm thuốc có nhiều tác dụng phụ nguy hiểm nhưng thường xuyên bị lạm dụng. Corticoid có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, đặc biệt ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh. Những tác hại khi dùng Corticoid thường gặp ở những trẻ dùng Corticoid liều cao hoặc dùng dài ngày, có thể gây ảnh hưởng đến chức năng tuyến thượng thận và làm trẻ chậm phát triển.

(Ảnh minh họa)

Danh sách các bệnh dưới đây được phép sử dụng Corticoid trong điều trị, có đầy đủ chứng cớ và đã được cân nhắc lợi ích vượt xa tác hại. Nếu trẻ mắc một trong những chứng bệnh này và bác sĩ có kê Corticoid trong toa thuốc thì phụ huynh có thể yên tâm. Ngoài những bệnh được liệt kê, còn một số bệnh khác có thể được chỉ định Corticoid. Để đảm bảo an toàn, bạn nên hỏi lại người kê đơn hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia nếu trẻ được kê hay bán Corticoid cho những bệnh không nằm trong danh sách này.

Nhóm các bệnh hô hấp

Viêm mũi dị ứng

Khi viêm mũi dị ứng ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống hoặc làm cho suyễn trở nên dai dẳng khó kiểm soát. Corticoid dạng xịt mũi là lựa chọn đầu tay. Corticoid uống cũng có thể được chỉ định trong vài ngày đối với những cơn dị ứng mũi nặng trong thời gian chờ đợi Corticoid xịt và Antihistamine phát huy tác dụng.

Chứng viêm sưng họng

Một phân tích tổng hợp cho thấy một đơn liều Dexamethasone có thể làm giảm đau trong chứng viêm sưng họng ở trẻ trên 5 tuổi – mặc dù bằng chứng là có nhưng chưa đưa vào khuyến cáo. Điều này cần chờ thêm trước khi áp dụng thực tiễn. 

Trước khi rút ống nội khí quản 

Tại các bệnh viện trước khi rút ống nội khí quản cho bệnh nhân đang thở máy, Dexamethasone có thể được sử dụng nhằm chống viêm và chống phù nề vùng thanh - khí quản bị tổn thương do ống NKQ.

Hen phế quản (suyễn)

+ Dự phòng suyễn

Trong trường hợp con bạn bị suyễn dai dẳng hoặc có những cơn suyễn nặng có chỉ định phòng ngừa, Corticoid dạng xịt sẽ được chỉ định (flixotide, seretide, pulmicord…). Corticoid đường toàn thân (uống) đôi khi được dùng với mục đích dự phòng nhưng rất hiếm gặp.

+ Cắt cơn suyễn

Khi con bạn bị một cơn suyễn từ mức độ trung bình trở lên (cơn suyễn trung bình được nhận dạng là cơn suyễn có rút lõm ngực và trẻ vẫn tỉnh táo, không tím) hoặc cơn suyễn nhẹ nhưng đáp ứng kém với thuốc giãn phế quản salbutamol hoặc phun vài lần mà không ra cơn.

Croup (viêm thanh khí phế quản cấp)

Hiện tượng viêm phù nề thanh khí phế quản được đặc trưng bởi tình trạng khan tiếng (hoarsen), thở rít (stridor) hay khò khè (wheezing).

• Croup nhẹ (Westley score) ≤ 2 điểm: uống dexamethasone (0,15 - 0,6 mg/kg, maximum 10 mg) - liều duy nhất.
• Croup trung bình (Westley Score) 3 - 7 điểm: dexamethasone 0,6 mg kg/ liều (có thể uống, tiêm) hoặc khí dung pulmicort cũng là một lựa chọn thay thế chấp nhận được.
• Croup nặng (Westlay score 8 - 11 điểm) hoặc đe dọa tính mạng (≥ 12 điểm) thì ngoài Corticoid phải hỗ trợ thêm nhiều biện pháp khác.

Loạn sản phế quản phổi (dysplasia bronchopulmonary)

Thường gặp ở các bé sơ sinh vì lí do nào đó phải được hỗ trợ thở oxy trong thời gian dài. Corticoid có thể làm giảm được mức độ viêm và cải thiện chức nặng phổi.

Lưu ý: các bệnh lý khác như viêm mũi họng, viêm amidan, viêm V.A, viêm tai giữa, viêm tiểu phế quản, viêm phổi không biến chứng… không có chỉ định Corticoid.