Khi bạn nghe đến “testosterone” bạn sẽ nghĩ đến điều gì? Bạn sẽ nghĩ đến những chàng trai có cơ bắp lực lưỡng? Bạn có nghĩ về những đám đông cổ động viên bóng đá ăn mừng trên đường sau khi đội bóng của họ vô địch không?
Trong khi testosterone thực sự góp phần hình thành cơ bắp, loại hoocmôn này còn góp phần tạo ra các hành vi hung hăng quá khích. Và còn một vài sự thật nữa về loại hoocmôn này sẽ được tiết lộ ngay sau đây.
Không chỉ có ở nam giới
Trong khi chúng ta thường nghĩ testosterone liên quan đến nam giới, nhưng trên thực tế, phụ nữ cũng có testosterone. Một phụ nữ khỏe mạnh có thể sản xuất khoảng 300 microgram testosterone một ngày.
Testosterone đóng một vai trò quan trọng trong sức khỏe sinh sản. Nó kích thích ham muốn, làm ham muốn dâng cao và làm tăng khoái cảm tình dục. Testosterone cũng giúp phụ nữ đảm bảo mật độ xương, giúp cơ săn chắc và có đủ năng lượng.
Phụ nữ có nồng độ testosterone thấp sẽ suy giảm ham muốn tình dục, thường xuyên mệt mỏi và cảm thấy không hạnh phúc.
Nồng độ testosterone thấp
Nồng độ testosterone thấp là một vấn đề đối với nam giới. Tại Mỹ, năm 2009, có khoảng 5 triệu nam giới có nồng độ testosterone thấp. Nồng độ testosterone thấp được định nghĩa là dưới 300 nanogram/dL
Nguyên nhân của nồng độ testosterone thấp là gì? Khi nam giỡi bước vào quá trình lão hóa, cơ thể họ sẽ giảm sản xuất testosterone một cách tự nhiên. Nhưng, trong một số bệnh lý nhất định, việc điều trị thuốc, gặp các bất thường về gen, hoặc thay đổi lối sống cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ testosterone. Nam giới có nồng độ testosterone thấp sẽ giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, xương yếu và có các vấn đề sức khỏe khác.
Bị tiểu đường? Hãy kiểm tra nồng độ testosterone
Nam giới bị tiểu đường rất dễ bị nồng độ testosterone thấp. Theo Hiệp hội Đái tháo đường Mỹ, nam giới bị tiểu đường type 2 có nguy cơ bị nồng độ testosterone thấp tăng gấp đôi so với nam giới không bị tiểu đường.
Tại sao? Nồng độ testosterone thấp thường có liên quan đến việc kháng insulin. Kháng insulin nghĩa là cơ ther bạn dùng insulin kém hiệu quả hơn, gây ra tăng đường huyết và mỡ máu, dẫn đến tiểu đường. Nếu bạn bị tiểu đường, kiểm soát lượng testosterone là vô cùng cần thiết.
Nhiệm vụ chính của testosterone là gì?
Chúng ta đều biết rằng, testosterone giúp hình thành cơ và làm tăng ham muốn tình dục. Tuy nhiên, bạn có biết rằng, testosterone cũng rât tốt cho máu?
Chính xác, hoocmôn này đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo hồng cầu. Nếu nồng độ testosterone của bạn thấp, cơ thể bạn sẽ không thể sản xuất đủ tế bào hồng cầu. Điều này có thể dẫn đến việc giảm năng lượng nghiêm trọng.
Testosterone và mật độ xương
Ngoài việc tạo cơ và tạo hồng cầu, testosterone còn giúp đảm bảo mật độ vững chắc của xương. Nếu nồng độ testosterone của bạn suy giảm, xương bạn sẽ trở nên yếu hơn. Bác sỹ có thể sẽ yêu cầu bạn làm kiểm tra mật độ xương để xem xem bạn liệu có bị suy giảm lượng testosterone hay không.
Bởi vì testosterone góp phần đảm bảo sự vững chắc của xương, nên nam giới có nồng độ testosterone thấp sẽ dễ bị loãng xương. Tình trạng này thường được điều trị bằng liệu pháp thay thế hoocmôn, để ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình mất xương.
Sức khỏe tinh thần và testosterone
Tất cả vai trò trên là chưa đủ, testosterone còn đóng vai trò vô cùng quan trong trong sức khỏe tinh thần. Testosterone giúp duy trì năng lượng và cảm giác khỏe mạnh, hạnh phúc.
Những người có nồng độ testosterone thấp thường cảm thấy tràm cảm, thiếu năng lượng và thấy không được khỏe.
Trên thực tế, các nghiên cứu đã cho thấy, liệu pháp thay thế hoocmôn testosterone đã có tác dụng cải thiện tâm trạng ở nam giới có nồng độ testosterone thấp. Nam giới được điều trị bổ sung testosterone sẽ giảm cáu giận, giảm buồn bã, giảm mệt mỏi lo lắng cũng như tăng thêm năng lượng và sự thân thiện.
Testosterone dùng để chữa bệnh
Với tất cả những tác dụng ở trên, việc dùng testosterone để điều trị bệnh là không có gì ngạc nhiên. Ví dụ, testosterone tổng hợp được dùng để:
- Điều trị suy tinh hoàn
- Ức chế tiết sữa
- Điều trị một số loại ung thư vú nhất định
Các bác sỹ cũng sử dụng liệu pháp thay thế hoocmôn để điều trị cho nam giới có nồng độ testosterone thấp. Bệnh nhân có thể nhận hoocmôn thông qua việc tiêm bắp testosterone, miếng dán có chứa testosterone, gel testosterone hoặc kẹo cao su chứa testosterone.
Quá nhiều testosterone?
Quá nhiều testosterone cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Nồng độ testosterone cao trên 1.200 nanogram/dL có thể dẫn đến:
- Kháng androgen: đây là tình trạng một người có gen là nam giới nhưng lại phát triển các đặc điểm của giới nữ
- Tăng sản thượng thận bẩm sinh: tình trạng các đặc điểm của nam giới xuất hiện quá sớm hoặc không thích hợp
- Ung thư buồng trứng
- Ung thư tinh hoàn
Nồng độ testosterone cao cũng liên quan đến việc gia tăng cảm xúc tiêu cực như thái độ hung hãn và tăng nguy cơ bị bệnh tim mạch.
PGS.TS. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt NamViện y học ứng dụng Việt Nam
