Hồi Sức Tim Phổi (CPR)

Miễn trừ trách nhiệm: Thông tin này không nhằm mục đích thay thế cho tư vấn và kết luận từ chuyên gia y tế, hướng dẫn điều trị khẩn cấp hoặc quy trình đào tạo sơ cứu chính thức. Không sử dụng thông tin này để chẩn đoán hoặc xây dựng kế hoạch điều trị cho bất kỳ vấn đề sức khỏe hoặc bệnh lý nào mà chưa tham vấn trực tiếp với chuyên gia y tế. Nếu bạn đang ở trong một tình trạng y tế khẩn cấp hoặc đe dọa đến tính mạng, hãy tìm kiếm sự trợ giúp từ các cơ sở y tế ngay lập tức.

Hồi sức tim phổi (Cardiopulmonary resuscitation - CPR) là một kỹ thuật cứu sinh hữu ích trong nhiều trường hợp khẩn cấp, chẳng hạn như đau tim hoặc suýt chết đuối, khi nhịp thở hoặc nhịp tim của bệnh nhân đã ngừng đập. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến nghị bắt đầu hô hấp nhân tạo bằng cách ép ngực mạnh và nhanh. Khuyến nghị CPR chỉ dùng tay này áp dụng cho cả những người chưa từng được đào tạo và bất cứ người nào tiếp cận bệnh nhân đầu tiên.

Nếu bạn e ngại về việc thực hiện hô hấp nhân tạo hoặc không chắc chắn về việc thao tác đúng cách hô hấp nhân tạo đúng cách, hãy biết rằng cố gắng luôn tốt hơn là không làm gì cả. Sự khác biệt giữa làm gì đó và không làm gì có thể là cuộc sống của một ai đó.

Đây là lời khuyên từ Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ:

• Chưa qua đào tạo. Nếu bạn chưa được đào tạo về hô hấp nhân tạo hoặc lo lắng về việc hà hơi thổi ngạt, thì hãy thực hiện hô hấp nhân tạo bằng tay. Nghĩa là ép ngực liên tục từ 100 đến 120 lần một phút cho đến khi nhân viên y tế đến.
• Được đào tạo và luôn trong tư thế sẵn sàng. Nếu bạn được đào tạo bài bản và tự tin vào khả năng của mình, hãy kiểm tra xem bệnh nhân có mạch và nhịp thở không. Nếu không có mạch hoặc nhịp thở trong vòng 10 giây, hãy bắt đầu ép ngực. Bắt đầu hô hấp nhân tạo bằng 30 lần ép ngực trước khi thổi ngạt hai lần.
• Đã từng được đào tạo nhưng ít thực hành. Nếu bạn đã từng được đào tạo CPR trước đây nhưng không tự tin vào khả năng của mình, thì chỉ cần thực hiện ép ngực với tốc độ 100 đến 120 một phút.

Lời khuyên trên áp dụng cho các tình huống mà người lớn, trẻ em và trẻ sơ sinh cần hô hấp nhân tạo, nhưng không áp dụng cho trẻ sơ sinh đến 4 tuần tuổi.

CPR có thể đưa máu giàu oxy đến não và các cơ quan khác cho đến khi đội ngũ y tế khẩn cấp có thể phục hồi nhịp tim cho bệnh nhân. Khi tim ngừng đập, cơ thể không còn nhận được máu giàu oxy. Việc thiếu máu giàu oxy có thể gây tổn thương não chỉ trong vài phút.

Nếu bạn chưa được đào tạo hãy gọi 115 hoặc số khẩn cấp tại địa phương trước khi bắt đầu CPR. Nhân viên trực tổng đài có thể hướng dẫn bạn các thao tác phù hợp cho đến khi chờ sự trợ giúp.

Trước khi bắt đầu CPR, hãy kiểm tra các điều kiện sau:

• Môi trường xung quanh có an toàn không?
• Bệnh nhân còn hay mất ý thức?
• Nếu người đó có vẻ bất tỉnh, hãy vỗ hoặc lắc vai họ và hỏi lớn: "Có ổn không?"
• Nếu người đó không trả lời và bạn đang ở cùng với một người khác, hãy nhờ họ gọi 115 hoặc số khẩn cấp tại địa phương. Hãy sử dụng có máy Máy khử rung tim ngoài tự động (AED - Automated External Defibrillator) nếu có. Người còn lại bắt đầu hô hấp nhân tạo.
• Nếu bạn chỉ có một mình và có điện thoại, hãy gọi 115 hoặc số khẩn cấp tại địa phương trước khi bắt đầu CPR. Hãy sử dụng AED nếu có.
• Ngay khi có sẵn AED, hãy thao tác như được hướng dẫn, sau đó bắt đầu CPR.

Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ sử dụng các chữ cái đầu CAB, viết tắt của ấn ngực, thông đường thở, hà hơi thổi ngạt (compressions, airway, breathing) để giúp mọi người nhớ trình tự thực hiện hồi sức tim phổi.

• C: compressions - là ép tim ngoài lồng ngực
• A: airway - là mở thông đường thở
• B: breathing - là thổi ngạt hay bóp bóng qua mask

Ép tim có nghĩa là bạn sẽ dùng tay ấn mạnh và nhanh xuống ngực của người đó theo một cách khoa học. Ép tim là bước quan trọng nhất trong CPR. Các bước thực hiện ép tim CPR:

• Đặt nạn nhân nằm ngửa trên một bề mặt chắc chắn.
• Quỳ bên cạnh cổ và vai của người đó.
• Đặt lòng bàn tay dưới lên giữa ngực của người đó, giữa hai núm vú.
• Đặt bàn tay còn lại lên trên bàn tay kia. Duỗi thẳng khuỷu tay sao cho vai, cánh tay và cẳng tay người cấp cứu vuông góc với lồng ngực người bệnh.
• Ấn thẳng (ép) ngực xuống ít nhất 5 cm nhưng không quá 6 cm. Sử dụng toàn bộ trọng lượng cơ thể bạn (không chỉ cánh tay của bạn) khi thực hiện động tác ép.
• Đẩy mạnh với tốc độ 100 đến 120 lần nén một phút. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ gợi ý thực hiện ép tim theo nhịp của bài hát "Stayin' Alive" để ngực bật trở lại sau mỗi lần đẩy.

Nếu bạn chưa được đào tạo về hô hấp nhân tạo, hãy tiếp tục ép ngực cho đến khi có dấu hiệu cử động hoặc cho đến khi nhân viên cấp cứu tiếp nhận lại. Nếu bạn đã được đào tạo về hô hấp nhân tạo, hãy tiếp tục mở đường thở và hô hấp nhân tạo.

Nếu bạn đã được đào tạo về hô hấp nhân tạo và bạn đã thực hiện 30 lần ép ngực, hãy mở đường thở của người đó bằng thao tác nghiêng đầu, nâng cằm. Đặt lòng bàn tay của bạn lên trán của người đó và nhẹ nhàng ngửa đầu họ ra sau. Tiếp theo, tay kia nhẹ nhàng nâng cằm về phía trước để mở đường thở.

Hô hấp nhân tạo là hà hơi thổi ngạt vào miệng, hay vào mũi nếu miệng bị thương nặng hoặc không thể mở ra được. Các khuyến nghị hiện nay đề xuất thực hiện hô hấp nhân tạo bằng mặt nạ dạng túi có bộ lọc không khí dạng hạt hiệu quả cao (HEPA).

1. Sau khi khai thông đường thở (sử dụng động tác nghiêng đầu, nâng cằm), bịt hai lỗ mũi lại để hô hấp bằng miệng và dùng miệng của bạn bịt kín miệng của bệnh nhân lại.
2. Chuẩn bị thổi ngạt hai lần:

Thổi ngạt lần đầu tiên — kéo dài một giây — quan sát xem lồng ngực có phồng lên không.

1. Nếu lồng ngực phồng lên, hãy thổi hơi thứ hai.
2. Nếu lồng ngực không nâng lên, hãy lặp lại động tác nghiêng đầu, nâng cằm và sau đó hà hơi lần thứ hai. Ba mươi lần ép ngực, thêm hai lần thổi ngạt sau đó được coi là một chu kỳ. Cẩn thận đừng thổi quá nhiều hơi hoặc quá mạnh.
3. Tiếp tục ép ngực để phục hồi lưu lượng máu.
4. Ngay khi có sẵn máy khử rung tim ngoài tự động (AED), hãy sử dụng ngay và làm theo tín hiệu nhắc của máy. Đánh sốc một lần, sau đó tiếp tục ép ngực thêm hai phút nữa trước khi đánh sốc lần thứ hai. Nếu bạn chưa được đào tạo để sử dụng máy AED, người trực tổng đài cấp cứu có thể hướng dẫn qua điện thoại. Nếu không có máy AED, hãy chuyển sang bước 5 trong phần nội dung bên dưới.
5. Tiếp tục hô hấp nhân tạo cho đến khi có dấu hiệu cử động hoặc khi có nhân viên y tế đến tiếp quản bệnh nhân.

Quy trình thực hiện hô hấp nhân tạo cho trẻ từ 1 tuổi đến thiếu niên về cơ bản giống như quy trình dành cho người lớn - hãy làm theo các bước C-A-B. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyên chúng ta không nên trì hoãn CPR và sau đây là cách thực hiện CPR cho trẻ:

Nếu bạn chỉ có một mình và thấy đứa trẻ không gục xuống, hãy thực hiện động tác ép ngực trong khoảng hai phút. Sau đó nhanh chóng gọi cấp cứu và nhận máy AED.

Nếu bạn ở một mình và thấy đứa trẻ ngã quỵ, trước tiên hãy gọi cấp cứu. Sau đó lấy máy AED và bắt đầu thực hiện hồi sức tim phổi. Nếu có người khác đi cùng, hãy nhờ người đó gọi cấp cứu và nhận máy AED trong khi bạn thực hiện CPR cho trẻ.

1. Đặt trẻ nằm ngửa trên một bề mặt chắc chắn.
2. Quỳ gối bên cạnh cổ và vai của trẻ.
3. Đặt hai tay (hoặc chỉ một tay nếu trẻ rất nhỏ) lên nửa dưới xương ức của trẻ.
4. Sử dụng một hoặc cả hai tay, ấn thẳng xuống (nén) ngực khoảng khoảng 5cm nhưng không hơn 6 cm. Đẩy mạnh và nhanh - 100 đến 120 lần nén một phút.
5. Nếu bạn chưa được đào tạo về hô hấp nhân tạo, hãy tiếp tục ép ngực cho đến khi trẻ cử động hoặc cho đến khi có nhân viên tiếp nhận. Nếu bạn đã được đào tạo về hô hấp nhân tạo, hãy mở đường thở và bắt đầu hô hấp nhân tạo.

Nếu bạn đã được đào tạo về hô hấp nhân tạo và bạn đã thực hiện 30 lần ép ngực, hãy mở đường thở của trẻ bằng thao tác ngửa đầu, nâng cằm.

Đặt lòng bàn tay của bạn lên trán của trẻ và nhẹ nhàng ngửa đầu trẻ ra sau.

Mặt khác, nhẹ nhàng nâng cằm về phía trước để mở đường thở cho trẻ

Làm theo các bước sau để hô hấp bằng miệng cho trẻ.

1. Sau khi sử dụng thao tác nghiêng đầu, nâng cằm để mở đường thở, hãy bịt chặt lỗ mũi của trẻ. Che miệng của đứa trẻ bằng miệng của bạn và bít kín không để thoát khí ra ngoài.
2. Thổi vào miệng trẻ trong một giây và quan sát xem lồng ngực có phồng lên không. Nếu có, hãy thổi hơi thứ hai. Nếu lồng ngực không nâng lên, trước tiên hãy lặp lại động tác nghiêng đầu, nâng cằm, sau đó thổi hơi thứ hai. Cẩn thận không cung cấp quá nhiều khí hoặc thổi quá mạnh.
3. Sau hai lần thổi ngạt, ngay lập tức bắt đầu chu kỳ ép tim và lượt thổi ngạt tiếp theo. Lưu ý: Nếu có sẵn hai người để thực hiện hô hấp nhân tạo cho trẻ, hãy thay đổi người thực hiện mỗi hai phút một lần — hoặc sớm hơn nếu có người bị mệt — và thổi ngạt một đến hai lần sau mỗi 15 lần ép tim.
4. Ngay khi có sẵn AED, hãy sử dụng và làm theo lời nhắc trên máy. Sử dụng miếng lót trẻ em cho trẻ trên 4 tuần tuổi và tối đa 8 tuổi. Nếu không có miếng lót dành cho trẻ em, hãy sử dụng miếng lót dành cho người lớn. Gây sốc một lần, sau đó bắt đầu lại hô hấp nhân tạo - bắt đầu bằng ép ngực - trong hai phút nữa trước khi sốc điện lần thứ hai. Nếu bạn chưa được đào tạo để sử dụng máy AED, nhân viên cấp cứu có thể chỉ dẫn cho bạn.

Tiếp tục cho đến khi trẻ cử động hoặc có người giúp đỡ.

Ngừng tim ở trẻ sơ sinh thường là do thiếu oxy, chẳng hạn như do nghẹt thở. Nếu biết bé bị tắc đường thở, hãy tiến hành sơ cứu ngạt thở. Nếu bạn không biết tại sao em bé không thở, hãy thực hiện hô hấp nhân tạo.

Đầu tiên, đánh giá tình hình. Chạm vào người bé và quan sát phản ứng, chẳng hạn như có cử động. Nhưng lưu ý đừng lắc bé.

Nếu không thấy phản ứng, hãy gọi cấp cứu, sau đó bắt đầu hô hấp nhân tạo ngay lập tức.

Thực hiện các bước ép ngực, thông khí và thở (C-A-B) (bên dưới) cho trẻ dưới 1 tuổi (ngoại trừ trẻ sơ sinh, bao gồm trẻ mới sinh đến 4 tuần tuổi):

Nếu bạn thấy em bé ngã quỵ, hãy dùng máy AED, nếu có, trước khi bắt đầu CPR. Nếu có người khác ở cùng, hãy yêu cầu người đó gọi cấp cứu ngay lập tức và nhận máy AED trong khi bạn ở lại với em bé và thực hiện hô hấp nhân tạo.

• Đặt em bé nằm ngửa trên một bề mặt phẳng, chắc chắn, chẳng hạn như mặt bàn hoặc sàn nhà.
• Hãy tưởng tượng một đường ngang được vẽ giữa hai núm vú của em bé. Đặt hai ngón tay của một bàn tay ngay dưới đường này, ở giữa ngực.
• Nhẹ nhàng ấn ngực khoảng 4 cm.
• Đếm to khi bạn ấn theo nhịp khá nhanh. Bạn nên ấn với tốc độ từ 100 đến 120 lần ấn mỗi phút, giống như khi thực hiện hô hấp nhân tạo cho người lớn.

Sau 30 lần ép, nhẹ nhàng ngửa đầu bé ra sau bằng cách một tay nâng cằm và tay kia ấn xuống trán.

1. Che miệng và mũi của em bé bằng miệng của bạn.
2. Chuẩn bị thổi ngạt hai lần. Sử dụng sức cơ của má để đẩy ra những luồng không khí nhẹ nhàng (thay vì hít thở sâu từ phổi của bạn) để từ từ thổi vào miệng em bé một lần, mỗi lần hít một giây. Quan sát xem lồng ngực của bé có nhô lên không. Nếu có, hãy thổi ngạt lần thứ hai. Nếu lồng ngực không nâng lên, lặp lại động tác ngửa đầu, nâng cằm và sau đó thổi ngạt lần thứ hai.
3. Nếu ngực bé vẫn không phồng lên, tiếp tục ép ngực.
4. Thổi ngạt hai lần sau mỗi 30 lần ép ngực. Nếu hai người thay phiên nhau thực hiện hô hấp nhân tạo, hãy thổi ngạt từ một đến hai lần sau mỗi 15 lần ép ngực.
5. Tiếp tục hô hấp nhân tạo cho đến khi bạn thấy có dấu hiệu của sự sống hoặc cho đến khi có nhân viên y tế đến.

Biên dịch bởi Wellcare (Nguồn: Mayo Clinic) - 27-07-2023