Ung thư dương vật

Ung thư dương vật là gì?

Ung thư dương vật là ung thư hình thành trong các mô của dương vật. Ung thư dương vật đa số xuất phát từ lớp biểu mô vảy của niêm mạc quy đầu và bao quy đầu. Ung thư xuất phát từ tế bào liên kết (sacômma) của dương vật rất hiếm gặp.
Ung thư dương vật rất hiếm gặp tại các nước phát triển, nhưng tần suất cao hơn gấp 10-20 lần tại các nước đang phát triển do liên quan đến ý thức phòng bệnh cũng như điều kiện vệ sinh thấp. Bệnh hay gặp ở các nước đang phát triển vùng châu Á, châu Phi và châu Mỹ Latin, xuất hiện chủ yếu ở những người trung niên và cao tuổi (40-70 tuổi). Tại Việt Nam, ung thư dương vật tương đối phổ biến. Tại Hà Nội, tỷ lệ mắc là 2,1/100.000 dân. Tại thành phố Hồ Chí Minh, ung thư dương vật chiếm khoảng 3,4% tổng số ung thư. Những người mắc bệnh chủ yếu là nông dân, có tật hẹp bao quy đầu bẩm sinh.
Bệnh này rất dễ phát hiện và chẩn đoán, việc điều trị không quá khó khăn. Tuy nhiên, do ngần ngại nên nhiều người đến bệnh viện muộn, ảnh hưởng xấu đến kết quả điều trị.

Triệu chứng, biểu hiện ung thư dương vật

Triệu chứng lâm sàng
Xuất hiện khối u vùng dương vật
- Giai đoạn sớm. Khi đó khối u nhỏ ở mặt trong bao quy đầu hoặc ở rãnh hành - bao quy đầu. U sùi, dễ chảy máu. Khi lan rộng, u thường sùi loét phá huỷ về phía quy đầu. Nếu có hẹp bao quy đầu, u nhỏ bị che lấp dưới bao nên khó phát hiện, do vậy khi khám cần mở bao quy đầu quan sát.
- Giai đoạn muộn, khối u đẩy lồi bao quy đầu, biến dạng dương vật như dùi trống, đầu dương vật to, nặng, kéo thõng dương vật xuống dưới như cái lắc chuông. Khối u xâm lấn, thâm nhiễm, lan rộng và phá huỷ bao quy đầu, quy đầu.
Muộn hơn nữa u xâm lấn thân dương vật, dương vật cứng từ gốc đến ngọn. U lan hết dương vật, xâm lấn bề nông đến da bìu, da mu, xâm lấn bề sâu đến tuyến tiền liệt, cổ bàng quang.
Hạch di căn
Khám và phát hiện di căn hạch của ung thư dương vật theo mức độ khác nhau. Hạch có thể to đơn độc hay thành đám, dưới cung đùi hay trên cung đùi, hạch di động hay cố định, da trên hạch có thể còn nguyên hoặc bị phá vỡ. Hạch bẹn có thể có ở một bên cùng phía u nhưng có thể có ở cả hai bên. Không nhất thiết u càng lớn thì càng nhiều di căn hạch.
Phát hiện di căn xa: Di căn xa theo đường bạch huyết đến hạch thượng đòn trái. Di căn xa theo đường máu đến phổi, triệu chứng kín đáo nên khó được phát hiện. Một số trường hợp di căn theo đường máu đến xương gây đau, hạn chế vận động.
Các triệu chứng xét nghiệm
Sinh thiết u làm mô bệnh học có giá trị chẩn đoán xác định. Về mô bệnh học đa số ung thư dương vật là ung thư biểu mô vảy.
Siêu âm ổ bụng, chụp Xquang phổi tìm di căn.
Xạ hình bạch mạch đánh giá di căn hạch, xạ hình xương phát hiện di căn xương.
PET/CT: rất có giá trị trong chẩn đoán giai đoạn bệnh, tình trạng khối u, đánh giá sự di căn hạch, di căn xa sớm và chính xác nhất.
 

Nguyên nhân của ung thư dương vật

- Hẹp bao quy đầu: Đây là nguyên nhân hay gặp nhất, gây 90% số ca ung thư dương vật. Những người này hay bị ung thư dương vật do không vệ sinh được quy đầu thường xuyên.
- Bệnh sùi mào gà: do nhiễm virus Human Papilloma (HPV), 15% trong số những người mắc bệnh này có các khối u phát triển theo hướng loạn sản tế bào, phá vỡ màng đáy, trở thành tiền ung thư, hay gặp khi nhiễm HPV týp 16, 18.
- Viêm nhiễm vùng dương vật (đặc biệt là vùng quy đầu và rãnh quy đầu).
- Các khối u lành tính khác của dương vật.
- Các bệnh lây qua đường tình dục khác.
.

Các yếu tố nguy cơ gây ung thư dương vật

Hiện đã có các bằng chứng thuyết phục cho thấy các yếu tố như độ tuổi, hút thuốc lá, cắt bao quy đầu lúc mới sinh, hẹp bao quy đầu và nhiễm vi-rút papilloma người (HPV), có ảnh hưởng lớn tới sự phát triển ung thư biểu mô tế bào vẩy dương vật. Các yếu tố nguy cơ có thể khác bao gồm tiền sử có sử dụng liệu pháp quang hóa tia cực tím (PUVA), có nhiều bạn tình, tiền sử rách hoặc xước dương vật, các yếu tố di truyền và chủng tộc.
1. Các yếu tố ảnh hưởng lớn
Độ tuổi
Tuổi cao là một yếu tố nguy cơ của ung thư dương vật. Ung thư dương vật hiếm gặp trước tuổi dậy thì, tần suất mắc bệnh bắt đầu tăng ở tuổi trưởng thành và sau đó tiếp tục tăng.
Hút thuốc lá
Những người hút thuốc lá có nguy cơ ung thư dương vật cao hơn. Trong một nghiên cứu có đối chứng tiến hành trong cộng đồng, người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 3 lần so với người không hút thuốc.
Không cắt bao quy đầu
Tác dụng có lợi của việc cắt bao quy đầu lúc mới sinh đối với sự phát triển ung thư dương vật đã được đánh giá cao từ lâu. Dưới đây là các số liệu chứng minh: Ung thư dương vật hầu như không tồn tại ở cộng đồng người Do thái và người theo đạo Hồi, là những người có tục lệ cắt bao quy đầu cho nam giới khi mới sinh.
Bựa sinh dục
Bựa sinh dục bắt đầu hình thành vào những ngày đầu tiên của cuộc sống do bong tế bào biểu mô trong bao quy đầu; dịch bài tiết từ các tuyến bao quy đầu cũng đóng góp một phần. Bựa sinh dục có khả năng gây ung thư ở các mô hình nghiên cứu trên súc vật, mặc dù thành phần đặc hiệu gây chuyển dạng ác tính ở nam giới chưa được xác định.
Hẹp bao quy đầu
Hẹp bao quy đầu khiến cho bao quy đầu không thể co lại được, là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng nhất. Theo một báo cáo tổng quan các nghiên cứu có đối chứng đã công bố, hẹp bao quy đầu làm tăng nguy cơ phát triển ung thư dương vật nói chung lên hơn 10 lần.
Nhiễm vi-rút papilloma người
Giống như các loại ung thư biểu mô tế bào vẩy vùng hậu môn-sinh dục khác, tình trạng nhiễm vi-rút papilloma người (HPV) liên quan chặt chẽ với ung thư dương vật và có thể là nguyên nhân gây ra loại ung thư này.
2. Các yếu tố khác
Các yếu tố khác cũng được cho là có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển ung thư dương vật.
Liệu pháp PUVA
Tiền sử sử dụng liệu pháp quang hóa tia cực tím và psoralen (PUVA) có liên quan tới sự phát triển ung thư dương vật về sau.
Quan hệ tình dục bừa bãi
Quan hệ tình dục bừa bãi có thể thúc đẩy quá trình phát triển ung thư dương vật. Trong một nghiên cứu, nam giới có hơn 30 bạn tình trong cả cuộc đời có nguy cơ phát triển ung thư dương vật cao hơn những người có 1-4 hoặc 5-29 bạn tình (tương ứng gấp 3,4 lần và 2,6 lần). Tuy nhiên, tần suất nhiễm HPV cao hơn ở những người có quan hệ tình dục bừa bãi có thể giải thích cho mối liên hệ này.
Tổn thương dương vật
Trong một thông báo, nguy cơ phát triển ung thư dương vật ở những người bị các vết rách nhỏ hoặc xây xước dương vật tăng 3,9 lần so với người không có các tổn thương này.
Chủng tộc và tiền sử gia đình
Mối liên hệ giữa chủng tộc và ung thư dương vật hiện còn đang bị nghi ngờ. Theo một nghiên cứu, người Mỹ gốc Phi có nguy cơ phát triển ung thư dương vật cao gấp 2 lần người da trắng, nhưng các nghiên cứu khác lại không thấy sự khác biệt này. Một hội chứng gia đình hiếm gặp cũng đã được mô tả.
 

Điều trị ung thư dương vật

Nguyên tắc điều trị
- Điều trị dựa vào giai đoạn bệnh.
- Kết hợp nhiều biện pháp trong đó phẫu thuật đóng vai trò cơ bản nhất, xạ trị đóng vai trò bổ trợ.
Điều trị ung thư dương vật cho kết quả khả quan nếu được tiến hành sớm. Khi khối u còn khu trú ở dương vật, chưa di căn, tỷ lệ sống trên 5 năm là 70-90%. Khi đã di căn, tỷ lệ trên chỉ còn 30%. Do đó, bệnh cần được phát hiện càng sớm càng tốt.
Các phương pháp điều trị
Phẫu thuật đóng vai trò cơ bản trong điều trị ung thư dương vật. Phẫu thuật bao gồm cắt dương vật bảo tồn hay toàn bộ kèm theo vét hạch vùng. Xạ trị đóng vai trò bổ trợ sau phẫu thuật trong trường hợp di căn hạch bẹn, vùng chậu hai bên. Xạ trị triệt căn trong trường hợp giai đoạn sớm người bệnh từ chối phẫu thuật. Tia xạ còn được dùng phối hợp với hoá chất trong trường hợp ung thư không còn chỉ định phẫu thuật. Tia xạ điều trị giảm đau vùng di căn xương... Biến chứng thường gặp là phù bạch huyết hai chi dưới, xơ sẹo vùng bẹn.
Hoá trị: ít tác dụng, được chỉ định trong trường hợp bệnh tiến triển nhanh, di căn xa.

Kinh nghiệm dân gian chữa ung thư dương vật

Các phương thuốc chữa trị bệnh ung thư dương vật
Bài 1: Giải độc thang
Kim ngân hoa 30g, địa đinh 30g, bồ công anh 30g, hoàng bá 20g, bạch hoa xà thiệt thảo 60g, thổ phục linh 30g, bát nguyệt trát 40g, hoàng kỳ 15g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sáng, chiều. Mỗi đợt uống 5 ngày.
Bài 2: Thanh nhiệt tiêu thũng
Giang bản quy 30g, bán biên liên 30g, thạch đả xuyên 30g, trạch tất 10g, đạm trúc diệp 30g, thổ bối mẫu 20g, sinh ý nhân 60g. Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sáng, chiều. Mỗi đợt uống 5 ngày
.Thuốc chữa ngoài
Bài 1: Ô mai 27 quả, nước muối loãng (0,9%) 1 lít, đổ vào nồi đất nấu cho sôi rồi dùng lửa riu riu nấu thêm 20 phút trong 24 giờ, chia ra 6 lần uống, mỗi lần uống 30ml, đồng thời lấy nước thuốc thoa vào chỗ đau loét. Lúc uống thuốc kỵ ăn đường đỏ, rượu trắng và các món kích thích chua, cay.
Bài 2: Bách hợp tươi lượng thích hợp giã nát, bó vào dương vật. Mỗi ngày 2-3 lần, nếu không có thuốc tươi, dùng thuốc khô, nấu thành cao mà thoa, băng.
Dưới đây là một số món ăn bài thuốc hỗ trợ chữa ung thư dương vật:
Hạnh nhân hạnh đà: Hạnh nhân 5g, hạnh đào nhục 2 quả, cùng nặn cho mịn rồi chậm rãi mà nhai.
Sơn hạnh cá diếc: Sơn dược 9g, hạnh nhân 9g, để vào bụng cá diếc, thêm gia vị nấu ăn.
Rau sam (rau trường thọ, mã xĩ hiện) xào thịt: Mã xĩ hiện tươi 30-60g, rửa sạch, xào với thịt.
Sâm, kỷ tử nấu bồ câu mái: Bồ câu làm sạch lông, bỏ phủ tạng rửa sạch nướng sơ qua. Thêm hành, gừng, đường, rượu vào hấp. Khi nước bốc lên, đổ nhân sâm vào, nước cốt câu kỷ tử nấu sôi, đổ vào trong thân bồ câu.
Canh cá thu: Cá thu 1 con, thêm gia vị nấu canh ăn.
 

Phòng ngừa ung thư dương vật

Phòng bệnh theo nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ
Cắt, tách bao quy đầu sớm trong trường hợp hẹp bao quy đầu, vì đây là nguyên nhân chính gây nên ung thư dương vật. Tuy nhiên, không nên lạm dụng tách bao quy đầu ở trẻ nhỏ, vì trẻ lúc sinh ra gần 90% có hẹp bao quy đầu sinh lý. Hơn 90% trong số này sẽ tự hết hẹp khi trẻ 3-7 tuổi. Vì vậy, chỉ nên tách bao quy đầu khi trẻ trên 7 tuổi mà vẫn còn hẹp bao quy đầu.
Cần giữ vệ sinh tốt cho cơ quan sinh dục.
Ngoài ra, cần áp dụng các biện pháp quan hệ tình dục an toàn, nhất là với các đối tượng có nguy cơ mang mầm bệnh HPV cao.
Cần điều trị triệt để các vết loét trợt và các khối u lành tính khác ở dương vật.
Để phát hiện bệnh sớm và điều trị có kết quả, cần giáo dục truyền thông người dân nên tự quan sát dương vật của mình (đặc biệt là vùng quy đầu) hằng ngày. Khi thấy có vết trợt loét, thay đổi màu sắc hay các mụn nhỏ ở vùng này thì hãy đến các cơ sở y tế có chuyên khoa để khám.