Rối loạn tuần hoàn não

Thiểu năng tuần hoàn não hay còn gọi là rối loạn tuần hoàn não, là tình trạng thiếu máu cung cấp cho não. Thiểu năng tuần hoàn não thường gặp ở lứa tuổi trên 40, nhưng tỷ lệ bị bệnh cao nhất vẫn là người cao tuổi. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng

Rối loạn tuần hoàn não

Thiểu năng tuần hoàn não hay còn gọi là rối loạn tuần hoàn não, là tình trạng thiếu máu cung cấp cho não.
Thiểu năng tuần hoàn não thường gặp ở lứa tuổi trên 40, nhưng tỷ lệ bị bệnh cao nhất vẫn là người cao tuổi. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiểu năng tuần hoàn não nhưng nếu biết được, có thể đề phòng để hạn chế bệnh và tránh các biến chứng.

Triệu chứng, biểu hiện rối loạn tuần hoàn não
(Ảnh minh họa)

Một số bệnh về hệ tim mạch như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tăng cholesterol, triglycerit máu (gọi chung là tăng mỡ máu), hẹp lòng động mạch do bẩm sinh hay do chèn ép (u não, xơ vữa động mạch não...), thoái hoá các đốt sống cổ gây chèn ép hệ thống động mạch thân nền hoặc do huyết khối đi đến làm tắc nghẽn động mạch não (bệnh loét sùi van tim)… đóng vai trò rất lớn trong việc đưa đến bệnh thiểu năng tuần hoàn não. Ở người cao tuổi, các bệnh này thường gặp nhiều hơn ở lứa tuổi thanh niên và trung niên. Các nguyên nhân gây nên bệnh thiểu năng tuần hoàn não là do: bệnh tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tăng mỡ máu. Trên một cơ thể người cao tuổi mà hiện tượng xơ vữa động mạch càng nặng thì nguy cơ thiểu năng tuần hoàn não càng cao. Ngoài ra, người ta còn thấy có một số yếu tố như tuổi cao, thừa cân, nghiện thuốc lá, nghiện bia rượu, stress cũng góp phần đáng kể vào việc hình thành bệnh thiểu năng tuần hoàn não.

Triệu chứng của rối loạn tuần hoàn não

Nhận biết rối loạn tuần hoàn não cấp và mạn tính

Thiểu năng tuần hoàn não có thể xảy ra cấp tính nhưng bệnh cũng có thể trở thành mạn tính kéo dài. Bệnh cấp tính thường có đau đầu. Đau đầu là triệu chứng hay gặp nhất trong thiểu năng tuần hoàn não, thường chiếm tỷ lệ rất cao (khoảng 90%) và cũng là triệu chứng xuất hiện sớm nhất.
Tính chất của đau đầu lan toả khắp đầu, nhức hoặc ê ẩm, nặng đầu. Kèm theo đau nhức đầu là ù tai, chóng mặt, hoa mắt, mất thăng bằng (khó ngồi, khó đứng dậy), nhất là lúc đang nằm mà thay đổi tư thế (nằm nghiêng chuyển sang nằm ngửa).
Tỷ lệ bị chóng mặt chiếm tỷ lệ khá cao (khoảng 87%). Nặng hơn là có thể xây xẩm mặt mày, mất ý thức, đột quỵ. Người bệnh có thể buồn nôn hoặc nôn, có thể liệt nửa người, nói khó…
Người bệnh cũng có thể bị chứng dị cảm như thấy tê đầu ngón tay, ngón chân hoặc tê bì tay chân hoặc có cảm giác kiến bò. Bệnh thiểu năng tuần hoàn não cấp tính ở người cao tuổi có thể chỉ thoáng qua trong vài giây, vài phút nhưng có khi cũng có thể xảy ra hàng giờ, mấy ngày liền.
Thiểu năng tuần hoàn não cấp tính thường xảy ra vào giữa đêm hoặc lúc gần sáng. Bệnh thiểu năng tuần hoàn não mạn tính ở người cao tuổi thường cũng có nhức đầu ê ẩm từng đợt, nhất là thay đổi thời tiết, chóng quên (vãng ý thức), rối loạn tâm lý như hay cáu giận, buồn vui lẫn lộn, mất ngủ kéo dài hoặc rối loạn giấc ngủ (ngủ ít, ngủ không ngon giấc, đang ngủ lại bị tỉnh giấc không thể nào ngủ lại được nữa…).
Trong một thời gian nhất định có thể xuất hiện cơn cấp tính tuỳ thuộc vào việc phòng bệnh và điều trị của người bệnh có tích cực và hiệu quả hay không.
Thiểu năng tuần hoàn não gây nên hiện tượng thiếu máu não và cũng có thể gây nên phù não. Điều đáng lo ngại nhất của thiểu năng tuần hoàn não là gây nên các biến chứng nặng nề như nhũn não hoặc xuất huyết não gây liệt nửa người hoặc tử vong đột ngột.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Nếu xuất hiện các triệu chứng nêu trên thì rất có thể bạn đã bị rối loạn tuần hoàn não, hãy đi khám bác sĩ hoặc Gọi thoại - Gọi video với bác sĩ chuyên khoa Nội thần kinh trên hệ thống khám từ xa Wellcare để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị.

Nguyên nhân gây rối loạn tuần hoàn não

Một số bệnh về hệ tim mạch như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tăng cholesterol, triglycerit máu (gọi chung là tăng mỡ máu), hẹp lòng động mạch do bẩm sinh hay do chèn ép (u não, xơ vữa động mạch não...), thoái hoá các đốt sống cổ gây chèn ép hệ thống động mạch thân nền hoặc do cục máu trong lòng động mạch đi đến làm tắc nghẽn động mạch não (bệnh loét sùi van tim)… đóng vai trò rất lớn trong việc đưa đến bệnh thiểu năng tuần hoàn não.
Ở người cao tuổi, các bệnh này thường gặp nhiều hơn ở lứa tuổi thanh niên và trung niên. Các nguyên nhân gây nên bệnh thiểu năng tuần hoàn não là do: bệnh tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, tăng mỡ máu.
Trên một cơ thể người cao tuổi mà hiện tượng xơ vữa động mạch càng nặng thì nguy cơ thiểu năng tuần hoàn não càng cao. Ngoài ra, người ta còn thấy có một số yếu tố như tuổi cao, thừa cân, nghiện thuốc lá, nghiện bia rượu, stress cũng góp phần đáng kể vào việc hình thành bệnh thiểu năng tuần hoàn não.
Rối loạn tuần hoàn não là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tai biến mạch máu não.

Điều trị rối loạn tuần hoàn não

Về điều trị, khi có cơn rối loạn tuần hoàn não cấp hoặc cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua người bệnh cần đến bệnh viện khám.

Những loại thuốc phổ biến

Cinnarizin

Cinnarizin có tác dụng ức chế sự co các tế bào cơ trơn mạch máu bằng cách phong tỏa kênh canxi, có tính chất chọn lọc trên mô, mang lại các đặc tính kháng co mạch mà không tác động trên huyết áp và nhịp tim.
Thuốc làm tăng lưu lượng máu đến các vùng và giảm tình trạng thiếu ôxy não mà không làm tăng áp lực máu và nhịp tim. Thuốc làm cải thiện tình trạng suy giảm vi tuần hoàn bằng cách gia tăng thay đổi hình dạng hồng cầu và giảm độ nhớt của máu.
Cinnarizin ức chế sự kích thích hệ thống tiền đình làm giảm rung giật nhãn cầu và các rối loạn thực vật khác, vì thế, các cơn chóng mặt cấp tính có thể được ngăn chặn hoặc giảm thiểu bởi cinnarizin.

Thuốc được chỉ định trong các trường hợp có rối loạn mê đạo bao gồm chóng mặt, choáng váng, ù tai, buồn nôn, nôn, rung giật nhãn cầu. Điều trị duy trì các triệu chứng có nguồn gốc từ tuần hoàn não như suy giảm trí nhớ, kém tập trung, nhức đầu vận mạch...
Là thuốc kháng histamin nên  Cinnarizin có thể gây khó chịu vùng thượng vị, vì thế thuốc thường dùng sau bữa ăn để giảm kích ứng dạ dày. Ngoài ra, khi dùng thuốc có thể gặp một số tác dụng phụ như buồn ngủ, nhức đầu, khô miệng, tăng cân... Thuốc làm tăng tác dụng của các thuốc an thần, thuốc kháng histamin khác.

Cerebrolysin

Là một hợp chất chứa các peptid và acid amin được sản xuất từ protein tinh khiết ở não lợn bằng công nghệ sinh học. Là thuốc thuộc nhóm dinh dưỡng tế bào thần kinh, tác động lên não theo nhiều cơ chế khác nhau như: tăng cường chuyển hóa của các tế bào thần kinh, do đó ngăn chặn hiện tượng nhiễm acid lactic trong thiếu ôxy não hoặc thiếu máu não. Điều chỉnh sự dẫn truyền synap thần kinh, từ đó cải thiện hành vi và khả năng học tập.

Piracetam 

Có tác động trực tiếp lên não và hệ thống dẫn truyền thần kinh trung tâm làm tăng cường khả năng học tập, trí nhớ, sự tập trung và chức năng nhận thức. Thuốc bảo vệ não chống lại sự thiếu hụt ôxy máu não, glucose não nên duy trì tổng hợp năng lượng, sự phục hồi tổn thương não, do đó bảo vệ, phục hồi nhận thức sau chấn thương não.

Cải thiện tình trạng mất trí sau nhồi máu phức tạp hoặc thiếu máu cục bộ não, nên dùng sớm trước 7 giờ sau khi xảy ra sự cố. Thuốc không có tác dụng gây kích thích thần kinh hay an thần ở người bình thường cũng như người bệnh.
Piracetam được chỉ định trong các trường hợp suy giảm chức năng nhận thức, cải thiện sự mất trí nhớ, chóng mặt, thiếu tập trung, các biến chứng thiếu máu não.
Chống chỉ định trong chảy máu não, bệnh thận giai đoạn cuối hoặc mẫn cảm với các thành phần của thuốc. Có thể gặp các tác dụng phụ như: rối loạn giấc ngủ, rối loạn tiêu hóa. Không dùng thuốc cho bệnh nhân suy gan.

Ginkobiloba (Tanakan)

Là cao của lá bạch quả, có tác dụng làm giảm các gốc tự do, ngăn ngừa sự phá hủy màng tế bào, kích thích sự giải phóng catecholamin, duy trì sự hoạt động của mạch máu và làm bình thường sự chuyển hóa của não trong điều kiện thiếu máu cục bộ.

Thuốc được dùng để làm giảm các biểu hiện của rối loạn tuần hoàn não, các chứng bệnh về mắt (do tắc mạch võng mạc), dùng kết hợp trong điều trị đau đầu, suy giảm trí nhớ (có liên quan đến tuần hoàn não).

Không dùng nhóm thuốc này cho bệnh nhân cường giáp.

Piracetam và ginkobiloba chỉ có khả năng phục hồi sự suy giảm trí nhớ do rối loạn tuần hoàn não ở mức trung bình. Đều là thuốc có tác dụng hưng trí nên không dùng vào buổi tối vì có thể gây khó ngủ.

Một số lưu ý khi dùng thuốc

  • Vì các thuốc trên đều bài tiết qua thận nên cần thận trọng dùng với những người có chức năng thận suy giảm.
  • Trong thiếu máu não cục bộ nên dùng các nhóm thuốc trên một cách hợp lý và dùng sớm để hiệu quả điều trị tốt nhất. Đây là những thuốc có tác dụng dinh dưỡng tế bào não nhưng không được dùng kéo dài, một số người cho rằng thuốc bổ dưỡng não nên tự ý dùng hoặc dùng tăng liều chỉ định của bác sĩ đều hoàn toàn sai lầm, làm sinh ra các tác dụng ngược lại như: mất ngủ, căng thẳng, mệt mỏi...
  • Không nên dùng thuốc cho phụ nữ có thai và đang cho con bú.
  • Một số các bệnh khác như rối loạn tiền đình, suy nhược thần kinh, thoái hóa đốt sống cổ, thiếu máu... cũng có các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, giảm trí nhớ... nên khi có các triệu chứng trên cần đi khám bác sĩ chuyên khoa để biết chính xác bệnh và có sự kết hợp thuốc hợp lý.

Phòng ngừa rối loạn tuần hoàn não

  • Khi nghi ngờ bị thiểu năng tuần hoàn não (có đau đầu, chóng mặt, buồn nôn…), cần đi khám bệnh ngay và rất nên khám bệnh định kỳ.
  • Trong cuộc sống hàng ngày, cần có chế độ ăn uống hợp lý như ăn nhiều rau, quả, cá (mỗi tuần nên ăn vài ba bữa cá), hạn chế ăn nhiều thịt, không nên ăn mỡ động vật.
  • Nên hạn chế đến mức tối đa uống rượu, bia.
  • Nên bỏ thuốc lá hoặc thuốc lào.
  • Tập thể dục đều đặn để ngăn ngừa một số bệnh như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, thừa cân vì các bệnh này gián tiếp làm xuất hiện bệnh thiểu năng tuần hoàn não.
  • Khi đã được xác định bị thiểu năng tuần hoàn não, cần tuân theo những lời tư vấn của bác sĩ khám bệnh cho mình, nhất là chế độ ăn, tập luyện, dùng thuốc.
  • Cần cho những thành viên trong gia đình biết về bệnh của mình, nhất là các bệnh có liên quan đến bệnh thiểu năng tuần hoàn não để được giúp đỡ, giám sát và tạo điều kiện thuận lợi trong chế độ ăn, uống, nghỉ ngơi và dùng thuốc. Người cao tuổi không nên tắm nước lạnh khi mới đi ngoài trời nắng về và mùa lạnh, người cao tuổi nên mặc ấm, nơi nằm ngủ tránh gió lùa.
  • Mùa đông mỗi lúc thức dậy, nhất là lúc nửa đêm và gần sáng cần nằm tĩnh dưỡng một lúc mới ngồi dậy, tránh lạnh đột ngột bởi vì người cao tuổi bị thiểu năng tuần hoàn não có nhiều nguyên nhân gây nên nhưng nếu liên quan đến bệnh của hệ tim mạch (tăng huyết áp) mà bị lạnh thì mạch máu co lại đột ngột làm não thiếu máu đột xuất sẽ rất dễ gây tai biến mạch máu não.

Theo Sức khỏe & Đời sống 

- 17-10-2018 -

Bài viết liên quan

  • 28-05-2018
    Viêm nhiễm theo những con đường như đặt vòng tránh thai tử cung, hoặc tiến hành cạo, nạo tử cung, là điện cổ tử cung, châm radium mà bị viêm nhiễm.
  • 28-05-2018
    Bệnh than là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, từ động vật lây sang người, do trực khuẩn than (Bacillus anthracis) gây ra. Biểu hiện lâm sàng ở người là hội chứng nhiễm khuẩn-nhiễm độc toàn thân nặng, tổn thương thường gặp là ở da. Thể hô hấp và tiêu hóa ít
  • 27-08-2018

    Thiếu oxy là tình trạng mà mô của bạn bị thiếu hụt oxy. Nguyên nhân là do thiếu oxy máu, nghĩa là lượng oxy trong máu của bạn thấp hơn mức bình thường. Đôi khi, tình trạng thiếu oxy được sử dụng để chỉ cả hai tình trạng (thiếu oxy và thiếu oxy máu).

  • 28-05-2018
    Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) là một dạng thiếu hụt máu ở hệ thần kinh kéo dài dưới 24 giờ, thông thường chỉ trong khoảng vài phút. Bệnh còn được gọi là đột quỵ nhẹ. Bệnh xảy ra khi một phần của não không được cung cấp đủ lượng máu. Bạn sẽ có nguy
  • 28-05-2018
    Bệnh viêm dạ dày ruột cấp tính thường là một loại nhiễm trùng dạ dày ruột do các tác nhân như vi-rút, vi khuẩn, ký sinh trùng, tác nhân hóa học... gây nên, bệnh có thể gặp ở bất kì ai. Bệnh thường liên quan trực tiếp tới thức ăn hoặc nước uống không
  • 28-05-2018
    Đau vai còn được gọi là đau khớp vai, đau xương bả vai, đau vai mãn tính. Cơn đau  ở vai có thể xuất phát từ khớp vai hoặc cơ bắp, dây chằng, và gân xung quanh. Đau khớp vai thường sẽ tệ hơn khi hoạt động và di chuyển cánh tay hoặc vai. Nhiều bệnh và