Cổ chướng là sự ứ đọng dịch ở khoang giữa thanh mạc thành bụng và các tạng trong ổ bung (ví dụ như gan, lách, dạ dày,..).
Khoảng trống giữa các mô được gọi là khoang phúc mạc. Một lớp mô nền trong thành bụng và một lớp mô khác phủ bên ngoài các tạng. Có khoảng trống giữa 2 lớp thường chứa một ít dịch giúp bôn trơn tạng khi chúng di chuyển trong ổ bụng. Đôi khi, bệnh có thể dẫn đến ứ dịch trong khoang phúc mạc. Dịch này gây nên tình trạng cổ chướng.
Bệnh gan gây cổ chướng như thế nào?
Cổ chướng do nhiều bệnh gây nên, bao gồm bệnh gan, suy tim sung huyết, viêm thận, nhiễm khuẩn và ung thư. Một trong những biến chứng của xơ gan, bệnh do viêm gan mạn gây nên, làm tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Một trong những chức năng của gan là loại bỏ những chất cặn bã từ máu đến gan trong mỗi 5 phút. Gan được cấp máu từ tim qua động mạch gan và máu từ ruột (hệ tiêu hóa) và tụy qua tĩnh mạch cửa. Khi xơ gan tiến triển, hệ tĩnh mạch cửa không thể đươc lọc hiệu quả qua vùng gan xơ và có nốt, chính vì thế làm tăng áp lực dòng máu từ hệ tiêu hóa đến.
Tăng áp lực này làm tăng lực đẩy dịch ra khỏi mạch máu và tập trung trong khoang bụng.
Nguyên nhân hoàn chỉnh của cổ chướng rất phức tạp và bao gồm nhiều hệ thống. Một trong những hệ thống đó là thận, đóng một vai trò quan trọng trong duy trì khối lượng nước. Do nước bị rò rỉ ra từ gan, nên khối lượng máu giảm xuống.
Để bù trừ, thận bắt đầu tái hấp thu natri kéo theo nước và duy trì lượng máu bình thường.
Mặc dù nguyên nhân phổ biến nhất của cổ chướng là xơ gan, những nguyên nhân khác cũng nên được cân nhắc. Một cách bác sĩ có thể chẩn đoán nguyên nhân gây cổ chướng bằng cách lấy một ít mẫu dịch ổ bụng, và chuyển chúng lên phòng xét nghiệm. Kĩ thuật viên có thể cho biết bệnh học chỉ cần nhìn vào bề ngoài của dịch. Ví dụ, dịch màu xám cho thấy một nhiễm trùng trong khi dịch có máu có thể do ung thư.
Tại sao cổ chướng lại là một vấn đề?
Cổ chướng thường dẫn đến những vấn đề hô hấp (ví dụ khó thở), suy dinh dưỡng và mệt mỏi.
Chẩn đoán
Một số người bị cổ chướng có thể tăng kích thước vòng bụng và điều này có thể đủ để xác định cổ chướng. Có thể khoảng 20 lít dịch tích tụ trong khoang bụng và chỉ cần nửa lít tích tụ là đủ để phát hiện trên lâm sàng.
Bác sĩ nghi ngờ cổ chướng sẽ tìm vùng phình ra trên bụng có tiếng đục khi gõ bằng ngõn tay. Siêu âm có thể giúp làm rõ kết quả khám lâm sàng ở những bệnh nhân có cổ chướng nhẹ hoặc tiềm ẩn.
Điều trị: kiểm soát cổ chướng thế nào?
Cổ chướng do bệnh gan không thể chữa khỏi nhưng nó đòi hỏi loại bỏ tình trạng xơ gan tiềm ẩn. Tuy nhiên, cổ chướng nhẹ có thể kiểm soát hiệu quả bằng hạn chế natri trong chế độ ăn ít hơn 2 gam mỗi ngày. Đạt được mục tiêu này khá khó do thường đòi hỏi sự thay đổi lớn trong thói quen ăn uống, ví dụ tránh thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhà hàng.
Với cổ chướng vừa và nặng, bác sĩ sẽ kê thuốc lợi tiểu. Nếu cổ chướng không được kiểm soát bằng chế độ ăn hoặc thuốc, bác sĩ có thể chọc khoang bụng hoặc sử dụng ống thông để giúp thoát dịch
- 28-05-2018 -