Khó thở (Hụt hơi)

Khó thở (hụt hơi) là gì? 

Không thể thở được là một trong những cảm giác rất đáng sợ. Hụt hơi, hay còn gọi là khó thở, thường được mô tả là tình trạng thắt chặt trong lồng ngực, thiếu không khí, hoặc cảm giác nghẹt thở.
Đối với người khỏe mạnh, hụt hơi hay khó thở có thể xảy ra khi vận động mạnh, nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, béo phì hoặc đang ở trên cao. Ngoài ra, hụt hơi còn có thể là dấu hiệu của một vấn đề về sức khỏe.
Nếu bạn cảm thấy hụt hơi, khó thở mà không rõ nguyên nhân, nhất là khi xảy ra bất ngờ và nghiêm trọng, bạn cần đến bác sĩ càng nhanh càng tốt.

Nguyên nhân gây khó thở (hụt hơi) 

Hầu hết các trường hợp khó thở là do tình trạng của phổi và tim. Phổi và tim có vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển oxy (O2) đến các mô và thải khí cacbon dioxit (CO2) ra khỏi cơ thể. Nếu một trong hai quá trình này gặp phải vấn đề, việc thở cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Khó thở một cách đột ngột (hay còn gọi là cấp tính) có thể do một số nguyên nhân sau:

• Hen suyễn (Co thắt phế quản)
• Ngộ độc khí cacbon monoxit (CO)
• Chèn ép tim (tràn một lượng dịch lớn vào màng ngoài tim)
• Thoát vị hoành, hay thoát vị gián đoạn (Hiatal hernia) - xảy ra khi một phần của dạ dày trượt lên và nhô vào khoang ngực.
• Suy tim
• Huyết áp thấp
• Thuyên tắc động mạch phổi (Pulmonary embolism) (Cục máu đông trong động mạch phổi)
• Tràn khí màng phổi (Pneumothorax)
• Viêm phổi (Pneumonia) hay nhiễm trùng phổi
• Đột ngột mất máu
• Tắc nghẽn đường thở trên

Hầu hết các trường hợp khó thở kéo dài trong nhiều tuần hoặc hơn (còn gọi là mãn tính) là do:

• Hen suyễn
• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
• Giảm vận động sinh lý do không vận động lâu ngày
• Rối loạn chức năng tim
• Bệnh phổi kẽ (Tổn thương tổ chức kẽ của phổi)
• Béo phì

Một số tình trạng sức khỏe cũng gây nên tình trạng khó thở, bao gồm:
Vấn đề về phổi

• Viêm thanh khí phế quản ở trẻ em
• Ung thư phổi
• Viêm màng phổi
• Phù phổi (tình trạng tăng áp lực ở các mạch máu trong phổi khiến dịch thoát vào phế nang làm cản trở khả năng trao đổi oxy ở các phế nang)
• Tổn thương phổi và xơ phổi (gây sẹo và cứng phổi, dẫn đến khó thở)
• Tăng áp phổi (huyết áp các mạch máu trong phổi cao)
• Bệnh Sarcoidosis (gây ra do sự phát triển của các ổ viêm nhỏ tại nhiều cơ quan khác nhau – thường nhất ở phổi, hạch bạch huyết, mắt và da.)
• Bệnh lao

Vấn đề về tim

• Bệnh cơ tim
• Rối loạn nhịp tim
• Suy tim
• Viêm màng ngoài tim (sưng màng bao quanh tim)

Vấn đề khác

• Thiếu máu
• Gãy xương sườn
• Nghẹt thở: Sơ cứu
• Viêm nắp thanh quản
• Nghẹt thở do dị vật: Sơ cứu
• Rối loạn lo âu lan tỏa
• Hội chứng Guillain-Barre
• Chứng suy nhược cơ

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Gọi cấp cứu hoặc đến bệnh viện gần nhất
Gọi cấp cứu hoặc nhờ ai đó đưa đến bệnh viện nếu bạn bị khó thở đột ngột và nghiêm trọng, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động, hoặc nếu bạn khó thở kèm theo đau ngực, ngất xỉu hoặc buồn nôn - đây là dấu hiệu của cơn đau tim hoặc thuyên tắc động mạch phổi.
Gọi bác sĩ
Gọi bác sĩ hoặc đến phòng khám nếu khó thở kèm theo:

• Sưng bàn chân hoặc mắt cá chân
• Khó thở khi nằm ngửa
• Sốt cao, ớn lạnh, ho
• Khò khè
• Tình trạng ngày càng tệ

Chăm sóc tại nhà
Để tránh cho tình trạng khó thở trở nên tệ hơn:

• Ngưng hút thuốc. Khi ngưng hút thuốc, nguy cơ bệnh tim và bệnh phổi và ung thư giảm - ngay cả khi bạn đã hút thuốc nhiều năm.
• Tránh tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm. Tránh hít các hóa chất gây dị ứng và không khí bị ô nhiễm.
• Giảm cân nếu bạn đang trong tình trạng thừa cân, béo phì
• Chăm sóc bản thân.
• Khám từ xa với bác sĩ để được tư vấn về hướng điều trị nếu triệu chứng trở nên tệ hơn.
• Tránh lên những nơi cao hơn 1.500m
• Thường xuyên kiểm tra các thiết bị. Nếu bạn phụ thuộc vào máy tạo oxy (máy trợ thở), phải đảm bảo nguồn cung cấp oxy đủ và thiết bị hoạt động tốt.

Hướng dẫn Khám từ xa với bác sĩ chuyên khoa Hô hấp, Tim mạch, Nội tổng quát 

Đừng chần chừ, hãy Gọi thoại - Gọi video tư vấn ngay với bác sĩ trên hệ thống Khám từ xa Wellcare khi có các triệu chứng: 

• Đau thắt ngực hoặc cảm giác khó chịu vùng ngực (đè nặng, bóp nghẹt, đầy tức...) xuất hiện khi gắng sức và đỡ hơn khi nghỉ ngơi;
• Cảm giác khó chịu ở những vị trí khác: đau hoặc tức lan ra 1 hay 2 bên cánh tay, hướng ra sau lưng, lên cổ, hàm thậm chí ở vùng dạ dày;
• Cảm giác khó thở: có thể xảy ra kèm hoặc không kèm với tức ngực;
• Đột ngột tê hay yếu một bên mặt, tay hoặc chân;
• Đột ngột choáng, nói khó hoặc không hiểu lời người khác nói;
• Đột ngột đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân;
• Dễ hồi hộp, đánh trống ngực, nhịp tim nhanh/chậm... và các triệu chứng khác

Thao tác theo các bước sau: 

• Chọn bác sĩ, chọn giờ & thanh toán phí khám
• Gửi trước mô tả triệu chứng, tải hình ảnh/ video clip triệu chứng ho, co thắt lồng ngực, các xét nghiệm và đơn thuốc đã uống (nếu có) để bác sĩ xem trước; và Gọi bác sĩ đúng giờ hẹn
• Xem Dặn dò, Chẩn đoán, Toa thuốc sau khi tư vấn xong.

ThS. BS. Nguyễn Thị Phụng

BS. CK2. Đoàn Lê Minh Hạnh