Ung thư ruột già

Tìm hiểu Ung thư ruột già

- Theo Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG), ung thư là sự tăng trưởng không được kiểm soát và sự xâm lấn lan rộng của tế bào. Ung thư là một bệnh lý ác tính của tế bào, khi bị kích thích bởi các tác nhân gây ung thư thì tế bào tăng sinh một cách vô hạn, không tuân theo các cơ chế kiểm soát về mặt phát triển của cơ thể.
Ung thư ruột già (ung thư đại trực tràng) là do sự phát triển quá mức của các tế bào ruột già. Tỷ lệ mắc bệnh này đứng hàng thứ 3 và là nguyên nhân tử vong do ung thư đứng thứ 2 ở nhiều nước trên thế giới. Bệnh gặp nhiều hơn ở các nước phát triển so với các nước đang phát triển. Ở các nước phát triển, ung thư đại trực tràng đứng hàng thứ 2 và đang có xu hướng tăng lên. Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, ung thư đại - trực tràng đang có xu hướng tăng mạnh. Đây là loại ung thư có liên quan chặt chẽ với chế độ dinh dưỡng và khi được phát hiện sớm bệnh có tỷ lệ chữa khỏi cao

Triệu chứng, biểu hiện ung thư ruột già

- Đau bụng bất thường
- Thay đổi thói quen đi ngoài (táo bón hoặc tiêu chảy), đi ngoài ra máu, có cảm giác mót rặn sau khi đi ngoài.
- Thay đổi hình dáng phân: Phân mỏng, dẹt như lá lúa.
- Biểu hiện toàn thân: thiếu máu, loại thiếu máu do thiếu sắt (iron deficiency anemia).
 

Nguyên nhân gây ung thư ruột già

Cho tới nay, nguyên nhân gây nên các bệnh ung thư hầu như vẫn chưa xác định được một cách chính xác.

Các yếu tố nguy cơ ung thư ruột già

Một số yếu tố sau đây làm tăng nguy cơ mắc ung thư ruột già:
1. Polyp đại tràng
Nếu những ai bị polyp đại tràng mà không chữa trị kịp thời, để lâu ngày thì các polyp đó có nguy cơ rất cao phát triển thành ung thư ruột già. Đặc biệt, nguy cơ cao nhất mắc ung thư ruột già ở những người có tiền sử gia đình bị polyp. Vì thế, các thành viên trong gia đình cần được tầm soát ung thư ngay từ nhỏ và có khi cần phải được tư vấn về di truyền.
2. Di truyền:
25% số người bị ung thư ruột già có người thân trong gia đình cũng bị ung thư ruột già. Như vậy, trong nhiều trường hợp, tính di truyền của loại ung thư này rất mạnh. Khi đi khám bệnh, nếu người thân trong gia đình bị ung thư ruột già, bạn nhớ cho bác sĩ biết.
3. Bệnh viêm nhiễm đường ruột
Những người bị các bệnh viêm nhiễm đường ruột như: bệnh Crohn, viên loét đại tràng cũng dễ bị ung thư ruột già hơn.
4. Chế độ ăn uống
Ruột già ở đoạn cuối của hệ tiêu hóa, vì thế chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của ung thư ruột già.
Theo những khảo cứu tại nhiều quốc gia trên thế giới cho thấy, một chế độ ăn càng nhiều chất đạm từ thịt, mỡ động vật, ăn nhiều các đồ ăn được chế biến như nướng, rán, hun khói, thức ăn với nhiều chất cholesterol trong khi họ lại không ăn chất xơ, rau hoặc trái cây, hoặc quá béo…. trong nhiều năm, có nguy cơ cao mắc ung thư ruột già.
5. Lối sống: Lười vận động, hút thuốc lá, uống rượu…
7. Yếu tố khác:
- Tiền sử bệnh nhân
Đã từng bị các bệnh ung thư vú, ung thư buồng trứng… cũng có nguy cơ cao mắc ung thư ruột già.
- Tuổi: 90% các trường hợp ung thư ruột già xảy ra ở người 50 tuổi trở lên
 

Điều trị ung thư ruột già

Việc chữa trị ung thư ruột già tùy vào việc ta phát hiện được ung thư sớm hay muộn, nó còn tại chỗ hay đã ăn sâu xuống, lan đi xa. Ung thư tiến triển qua 5 giai đoạn (Hệ thông phân giai đoạn Dukes):
- A: khi ung thư còn ở nông trên lớp niêm mạc hoặc dưới niêm mạc ruột già.
- B1: ung thư lan vào cơ.
- B2: ung thư xuống vào hoặc qua màng thanh dịch.
- C: ung thư di căn đến các hạch bạch huyết vùng.
- D: ung thư di căn xa đến các cơ quan khác như gan, phổi, ...
Trước khi điều trị, để biết ung thư đã di căn đến đâu, cần soi toàn ruột già (nếu chưa soi), chụp phim ngực, chụp CT bụng và vùng chậu.
Phát hiện sớm trong giai đoạn A, khi ung thư mới còn trên lớp niêm mạc, chưa ăn sâu xuống lòng của ruột già, điều trị sẽ đơn giản, phẫu thuật cắt bỏ ung thư là xong, và tỉ lệ sống thêm 5 năm của người bệnh là trên 90%. Dù vậy, vẫn cần theo dõi sát trong vòng 5 năm đầu sau khi mổ cắt bướu ung thư thành công, bằng cách đo chất CEA trong máu (carcinoembryonic antigen, một chất tăng cao trong máu khi có ung thư ruột già) 3 tháng/lần, khám bệnh đều 6 tháng/lần, và soi lại hoặc chụp phim ruột già 3 năm/lần.
Ở các giai đoạn B và C, sau khi phẫu thuật cắt bỏ ung thư, thường phải trị liệu thêm bằng tia xạ (radiation therapy) và điều trị hóa học (chemotherapy), với hy vọng tiêu diệt hết những tế bào ung thư chưa cắt bỏ hết được.
Còn để quá muộn, khi ung thư đã sang giai đoạn D, di căn xa đến cả các cơ quan khác, điều trị chủ yếu là hóa trị liệu (chemotherapy), dùng những thuốc có tác dụng diệt ung thư, nhờ thuốc đến mọi nơi trong cơ thể có tế bào ung thư để tiêu diệt chúng. Việc này không thành công nhiều, và tỉ lệ sống thêm 5 năm của người bệnh chỉ khoảng 5%.

Bài thuốc dân gian hỗ trợ điều trị ung thư ruột già

Bài thuốc gồm có: Hải tảo, Hải đới đều 12g, Bạch hoa xà thiệt thảo, Quán chúng, Mẫu lệ đều 30g, Hạ khô thảo, Huyền sâm, Thiên hoa phấn, Phòng phong, Xuyên luyện tử đều 12g, Đan sâm, Độc dương tuyền đều 15g, Tượng bối mẫu 9g. Ngày 1 thang sắc uống.
Gia giảm:
- Phân nhầy, thêm: Bạch thược 9g, Rau sam 12g, Nhất kiến hỉ, Bạch đầu ông đều 15g.
- Phân có máu, thêm: Kim ngân hoa thán 15g, Bồ hoàng thán 12g.
- Đại tiện nhiều lần, thêm : Kha tử, Bạch truật đều 12g, Bổ cốt chỉ 15g, Anh túc xác 6g.
- Đại tiện khó, thêm: Chỉ thực 15g, Hoả ma nhân 30g.
Hoè giác địa du thang: Bạch hoa xà thiệt thảo, Ý dĩ, Đằng lê căn, Thổ phục linh đều 30g, Miêu nhân sâm 50g, Hoè giác, Kim ngân hoa đều 12g, Địa du, Trắc bá diệp, Khổ sâm đều 9g, Vô hoa quả 9g. Ngày 1 thang sắc uống.
Khổ sâm hồng đằng thang: Bạch hoa xà thiệt thảo, Bán chi liên, Ý dĩ đều 30g, Khổ sâm, Bạch cẩn hoa (Hoa dâm bụt trắng) đều 12g, Hồng đằng, Thảo hà sa, Bạch đầu ông đều 15g, Vô hoa quả 10g. Ngày 1 thang sắc uống.
 

Phòng ngừa ung thư ruột già

Sau đây là những lời khuyên của Hội Ung Thư Hoa Kỳ để tránh bị ung thư ruột già:
1. Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Từ 40 tuổi trở đi, cả hai giới nam và nữ cần phải đi khám bệnh tổng quát hàng năm. Trong lúc khám định kỳ, bác sĩ sẽ thử phân xem trong phân có máu hay không. Vì mục đích là truy tìm ung thư, bạn nên đi khám trước khi bị đau đớn hoặc bệnh tật. Nếu chờ đến lúc triệu chứng trở nên rõ rệt, chẳng hạn như đi đại tiện ra máu, mới đi khám bệnh thì có thể lúc đó ung thư đã quá lớn và rất khó chữa.
2. Nội soi đại trực tràng.
- Từ 50 tuổi trở đi, nên nội soi đại tràng. Nếu kết quả tốt, bạn chỉ cần soi định kỳ 3 - 5 năm/lần. Gần đây, Hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến nghị người từ 50 tuổi trở lên, ngay cả khi chưa có triệu chứng nào, cũng nên soi toàn bộ đại tràng thay vì chỉ soi một đoạn ngắn mà thôi.
- Nếu một trong những thân nhân gần của bạn bị ung thư ruột già, hoặc nếu bạn đã hoặc đang bị ung thư vú, ung thư tử cung, bạn nên đi khám chuyên khoa về đường ruột, để được truy tìm ung thư ruột già bằng phương pháp nội soi đại tràng.
3. Thường xuyên khám bệnh khi có yếu tố nguy cơ.
- Nếu bạn có nguy cơ bị ung thư ruột già, như gia đình bạn có người bị ung thư ruột lúc còn trẻ, bạn bị ung thư tử cung, ung thư vú, tự nhiên bị mất máu hoặc thiếu sắt, đi đại tiện ra máu, hoặc đại tiện thay đổi thất thường, bị đau bụng dưới một cách kỳ lạ, nhất là nếu bị sụt cân ngoài ý muốn, bạn phải đi khám bệnh càng sớm càng tốt.
4. Nên ăn nhiều rau, uống nhiều nước
Nên lựa chọn các loại rau đậm mầu và nhiều loại trái cây khác nhau. Trung bình nên ăn khoảng 30 g chất xơ mỗi ngày. Sử dụng vitamin A, C, E đúng cách có thể làm ung thư ruột già phát triển chậm lại.
5. Luyện tập thể thao.
Tập thể dục đều đặn không những sẽ tạo cho bạn có một cơ thể khỏe mạnh, còn có thể giúp bạn đi đại tiện dễ hơn. Người quá béo cũng dễ bị ung thư ruột già hơn.