Thoái hóa hoàng điểm tuổi già

Những hiểu biết về cấu trúc bán phần sau của mắt

• Võng mạc cấu tạo gồm 2 lớp chính. Lớp trong gồm những “tế bào nhìn thấy” gọi là tế bào nón và tế bào que. Những tế bào này phản ứng với ánh sáng và gửi những tín hiệu điện xuống những sợi thần kinh nhỏ tí xíu, những sợi này sau đó tập trung lại thành dây thần kinh thị giác và đi lên não. Lớp ngoài – lớp tế bào biểu mô sắc tố (Retinal pigment epithelium- RPE) – là lớp tế bào nằm sau tế bào nón và tế bào que. RPE là lớp màng ngăn cách giữa võng mạc và hắc mạc. Những tế bào này cung cấp dinh dưỡng và hỗ trợ cho tế bào nón và que. Chúng vận chuyển chất dinh dưỡng từ mạch máu trong hắc mạc đến tế bào nón và que. Chúng cũng mang các chất thải từ tế bào nón và que vào mạch máu trong hắc mạc. Có thể coi màng RPE như một màng lọc, quyết định những chất nào sẽ tới được võng mạc. Rất nhiều thành phần của máu có hại cho võng mạc và sẽ được giữ cho tránh xa khỏi võng mạc bởi màng RPE khỏe mạnh bình thường. Tế bào nón và que chịu trách nhiệm về thị lực trong nhiều điều kiện khác nhau. Tế bào que nhiều hơn tế bào nón rất nhiều, và tế bào que nhỏ hơn tế bào nón.
  
  • Tế bào nón giúp chúng ta nhìn thấy trong ánh sáng ban ngày, tạo nền tảng cho thị giác màu sắc.
  • Tế bào que giúp chúng ta nhìn trong tối – “thị lực ban đêm”.
• Hoàng điểm là một vùng tuy nhỏ nhưng quan trọng trong võng mạc. Nó có đường kính khoảng 5 mm. Hoàng điểm là phần võng mạc tập trung tế bào nón và que dày đặc nhất. Hoàng điểm rất quan trọng đối với thị lực trung tâm. Vùng nằm ở giữa hoàng điểm gọi là hố hoàng điểm, tại đây chỉ có các tế bào nón.
• Hắc mạc là lớp mô nằm sau võng mạc chứa rất nhiều mạch máu tí hon. Chúng giúp mang oxy và chất dinh dưỡng đến võng mạc.
• Màng Bruch là một màng mỏng giúp tạo thành hàng rào giữa hắc mạc và võng mạc mỏng manh.
• Củng mạc là màng trắng dày bên ngoài của mắt.

Khi bạn nhìn một vật, ánh sáng từ vật đó đi qua giác mạc, thủy tinh thể rồi đến võng mạc. Ánh sáng từ vật sẽ tập trung tại hoàng điểm. Do đó bạn cần một hoàng điểm mạnh khỏe để có thị lực trung tâm rõ nét.

Thoái hóa hoáng điểm tuổi già (AMD) là gì?

AMD là tình trạng xảy ra khi các tế bào trong hoàng điểm bị thoái hóa. Điều này xảy ra cùng với sự tổn hại của lớp tế bào biểu mô sắc tố và các tế bào bị tổn thương và chết. Hoàng điểm bị tổn hại sẽ ảnh hưởng đến thị lực trung tâm của bạn, gây khó khăn khi đọc sách, viết, lái xe, nhận diện khuôn mặt mọi người và những công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ khác. Phần còn lại của võng mạc được dùng cho thị lực ngoại biên – thị lực “bên”- là những vùng không được tập trung nhiều. Do đó, nếu không có hoàng điểm bạn vẫn có thể nhìn đủ để nhận biết sơ lược về không gian xung quanh, nhận thấy được người và vật và không bị phụ thuộc. Tuy nhiên, mất thị lực trung tâm sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tầm nhìn bình thường. Có 2 thể AMD: “ướt” và “khô”, được mô tả dưới dây.

Ai có thể bị thoái hóa hoàng điểm tuổi già (AMD)?

AMD là dạng thoái hóa hoàng điểm thường gặp nhất và xảy ra ở những người lớn tuổi. Có những dạng thoái hóa hàng điểm khác hiếm gặp xảy ra ở người trẻ. AMD có thể xảy ra với bất cứ ai. Nó là nguyên nhân phổ biến nhất gây các vấn đề thị lực trầm trọng ở Anh và các nước phát triển. Nó càng phổ biến hơn khi tuổi tác tăng lên như tên gọi. Hiếm gặp ở người dưới 60 tuổi. Nếu bạn bị AMD thể “ướt” (mô tả ở phần dưới) ở một mắt thì nguy cơ bị ở mắt bên kia là 25%.
Khoảng 5 trong 100 người trên 65 tuổi và khoảng 1 trong 8 người trên 80 tuổi bị AMD nặng đến mức mất thị lực trầm trọng. Phụ nữ trên 75 tuổi bị AMD nhiều gấp 2 lần nam giới cùng tuổi.