Thế nào là tiểu không tự chủ?
Đây còn được gọi là chứng són tiểu, tức là tình trạng mất kiểm soát tiểu tiện hoặc hiện tượng rỉ nước tiểu ngoài ý muốn. Nó không những làm cho người bệnh cảm thấy khó khăn và trở ngại trong các hoạt động sinh hoạt bình thường mà còn gây ra cảm giác xấu hổ và mất tự tin.
Các dạng khác nhau của tiểu không tự chủ
Có nhiều dạng tiểu không tự chủ:
- Tiểu không tự chủ do áp lực: Rỉ nước tiểu khi ho, cười, hay hắt hơi. Nước tiểu còn có thể rỉ ra khi đi bộ, chạy bộ, hay tập thể dục. Nguyên nhân là do sự suy yếu của các mô nâng đỡ bàng quang hoặc các cơ của niệu đạo.
- Tiểu không tự chủ do bàng quang tăng hoạt (Urge incontinence): Nước tiểu rỉ ra do các cơ bàng quang hoạt động quá mức, gây co thường xuyên, hoặc các vấn đề về thần kinh truyền tín hiệu đến bàng quang.
- Tiểu không tự chủ hỗn hợp: Là tổng hợp các triệu chứng của cả tiểu không tự chủ do áp lực và tiểu không tự chủ do bàng quang tăng hoạt.
- Tiểu không tự chủ tràn đầy: Rò rỉ đều đặn một lượng nước tiểu nhỏ khi bàng quang không rỗng trong suốt quá trình bài tiết. Nguyên nhân có thể do cơ bàng quang hoạt động kém hoặc do tắc nghẽn niệu đạo.
Các triệu chứng của tiểu không tự chủ
Ngoài việc rò rỉ nước tiểu, phụ nữ gặp tình trạng tiểu không tự chủ còn có các triệu chứng sau:
- Buồn tiểu: Luôn có cảm giác rất muốn đi tiểu bất kể bàng quang có đang đầy hay không, thường xảy ra khi có áp lực tác dụng trong vùng chậu
- Tiểu thường xuyên: tiểu nhiều lần hơn bình thường
- Tiểu đêm: có nhu cầu đi tiểu trong lúc ngủ
- Tiểu khó: tiểu đau
- Tiểu dầm: tiểu hoặc rò rỉ nước tiểu khi ngủ.
Nguyên nhân gây tiểu không tự chủ
Có hai loại nguyên nhân nguyên nhân ngắn hạn và nguyên nhân dài hạn.
Nguyên nhân ngắn hạn
Những nguyên nhân ngắn hạn dễ chữa trị hơn, bao gồm:
- Nhiễm trùng đường niệu: Nhiễm trùng của đường niệu có thể gây mất kiểm soát bàng quang. Bàng quang nhiễm trùng (hay Viêm bàng quang) thường hay gặp ở phụ nữ. Những trường hợp này được điều trị bằng kháng sinh .
- Thuốc: Tác dụng phụ của một số thuốc, như thuốc lợi tiểu.
- Những khối tăng trưởng bất thường: Polyp, sỏi bàng quang, hay hiếm gặp hơn, ung thư bàng quang. Những khối tăng trưởng này thường gây tiểu không tự chủ do bàng quang tăng hoạt và có thể liên quan tới tình trạng có máu trong nước tiểu. Nếu bạn thấy máu trong nước tiểu, hoặc nghi ngờ, không chắc chắn về hiện tượng xuất hiện máu trong nước tiếu, hãy gọi ngay cho bác sĩ, sản phụ khoa hoặc tiết niệu, vì đây có thể là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Nguyên nhân dài hạn
Nguyên nhân dài hạn gồm có:
- Vấn đề về nâng đỡ vùng chậu: Các cơ quan trong vùng chậu được giữ ở đúng vị trí bằng các mô và cơ nâng đỡ. Nhưng theo thời gian, do lão hóa mà các mô nâng đỡ này bị xé rách, kéo căng, hoặc trở nên yếu. Nếu các mô nâng đỡ niệu đạo, bàng quang, tử cung, hay trực tràng bị yếu đi, những cơ quan này có thể bị rơi xuống, gây rò rỉ nước tiểu.
- Bất thường đường tiểu: Đường rò là một lối mở bất thường từ đường tiểu tới một phần khác của cơ thể, ví dụ như âm đạo. Nó có thể cho nước tiểu rò ra ngoài qua âm đạo.
- Các vấn đề thần kinh- cơ: Những khiếm khuyết này có thể ảnh hưởng tới sự truyền tín hiệu từ não và tủy sống đến bàng quang và niệu đạo.
Chẩn đoán tiểu không tự chủ
Để xác định nguyên nhân gây tiểu không tự chủ, bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số bước cần thiết sau:
Tạo nhật ký đi tiểu (voiding diary) trong vài ngày, trong đó ghi lại thời gian và lượng nước tiểu rò rỉ. Bạn cũng nên ghi lại lượng nước đã uống vào cũng như những hoạt động bạn đang làm khi bị tiểu són.
Đi khám vùng chậu. Thực hiện các xét nghiệm giúp phát hiện tình trạng nhiễm trùng đường niệu. Một số loại xét nghiệm liên quan đến bàng quang, tiết niệu gồm:
- Đo niệu động học
- Đo thể tích nước tiểu tồn lưu
- Thử nghiệm áp lực
- Soi bàng quang
- Xét nghiệm nhuộm màu.
Điều trị tiểu không tự chủ
Có nhiều lựa chọn cho việc điều trị. Những phương pháp thường dùng sẽ có hiệu quả hơn nếu được sử dụng kết hợp với nhau. Cách điều trị bao gồm: thay đổi lối sống, luyện tập bàng quang, vật lý trị liệu, các thiết bị, thuốc, chất tạo khối, và phẫu thuật.
Những thay đổi về lối sống giúp kiểm soát tiểu không tự chủ
- Giảm cân: Với những phụ nữ quá cân, giảm cân có thể giúp làm giảm tần suất rò rỉ nước tiểu.
- Ăn uống lành mạnh, tránh bị táo bón
- Uống ít nước và hạn chế các thức uống có chứa caffeine
- Điều trị các cơn ho mãn tính
- Ngừng hút thuốc lá.
Thế nào là luyện tập bàng quang?
Mục đích của luyện tập bàng quang là học cách kiểm soát cơn buồn tiểu và tăng thời gian giữa các lần đi tiểu lên mức bình thường (mỗi 3-4 giờ vào ban ngày và mỗi 4-8 giờ vào ban đêm). Sau một vài tuần luyện tập, chứng tiểu không tự chủ có thể được cải thiện.
Các loại vật lý trị liệu được sử dụng để điều trị tiểu không tự chủ
Có nhiều loại vật lý trị liệu có thể giúp điều trị tiểu không tự chủ. Một trong số đó là các bài tập Kegel, bài tập này giúp làm mạnh các cơ vùng chậu. Khi kết hợp với việc điều chỉnh lượng nước uống vào và luyện tập bàng quang trong việc điều trị tiểu không tự chủ do bàng quang tăng hoạt thường rất thành công.
Nếu bạn gặp khó khăn khi thực hiện bài tập Kegel, bạn có thể liên hệ với các bác sĩ vật lý trị liệu hoặc các bác sĩ chuyên tiết niệu để nhận được những lời khuyên tư vấn hữu ích. Ngoài ra, còn có phương pháp phản hồi sinh học (biofeedback), đây là một phương pháp luyện tập hữu ích khi bạn có vấn đề trong việc định vị đúng các cơ.
Các bài tập Kegel được thực hiện như thế nào?
Các bài tập Kegel giúp các cơ vùng chậu mạnh lên. Sau đây là cách thực hiện:
- Ép chặt các cơ mà bạn dùng để ngừng tiểu (nhưng không thực hiện bài tập này khi bạn đang tiểu)
- Giữ trong khoảng 10 giây, xong thả ra
- Làm như vậy liên tục khoảng 10-20 lần và thực hiện 3 lần 1 ngày.
- Cẩn thận không ép nhầm các cơ cẳng chân, cơ hông, hay ổ bụng. Thực hiện những bài tập này thường xuyên. Có thể sẽ mất khoảng 4-6 tuần để nhận thấy những tiến triển.
Những thiết bị nào được sử dụng để điều trị tiểu không tự chủ?
Vòng nâng tử cung là một thiết bị được đặt vào âm đạo để điều trị những vấn đề về nâng đỡ vùng chậu và tiểu không tự chủ. Vòng nâng tử cung hỗ trợ các cấu trúc của vùng chậu, và tác động một lực ép lên niệu đạo. Chúng có đủ hình dạng và kích cỡ. Chúng có ích cho những phụ nữ không muốn hoặc không thể tiến hành phẫu thuật để điều trị chứng tiểu không tự chủ.
Những thuốc được sử dụng cho việc điều trị?
Thuốc giúp kiểm soát sự co thắt của cơ hay những cơn co bàng quang không mong muốn, qua đó có thể giúp giảm rò rỉ liên quan đến tiểu không tự chủ do bàng quang tăng hoạt. Những thuốc này có thể giúp giảm tần suất đi tiểu. Hỏi ý kiến bác sĩ để biết loại thuốc nào hiệu quả nhất cho trường hợp của bạn.
- 28-05-2018 -