Ngứa

Điều trị ngứa

Nhiều người bị ngứa có thể cảm thấy thích thú với một số loại kem dưỡng ẩm bôi ngay sau khi tắm. Những loại kem này không nên có mùi và không màu do những chất thêm vào để tạo mùi hoặc màu có thể gây kích ứng da và cuối cùng là gây ngứa.

Móng tay nên được cắt ngắn, đặc biệt là ở trẻ em, để làm giảm nguy cơ trầy da do gãi. Bao phủ vùng da bị ảnh hưởng bởi những chất làm dịu, chẳng hạn như bạc hà, khuynh diệp, calamin.

Uống thuốc kháng histamine cũng có thể có ích. Một số loại kháng histamine như hydroxyzine (Atarax, Vistaril), và diphenhydramine thường gây buồn ngủ và khô miệng do đó thường được dùng vào giờ ngủ.

Những loại kháng histamine khác như loratadine (Claritin) và cetirizine (Zyrtec) thường không gây buồn ngủ.

Thông thường những loại kem có chứa kháng histamine như diphenhydramine (Benadryl, Nytol, Sominex) không nên dùng vì chính bản thân chúng cũng có thể gây ra phản ứng dị ứng.

Kem có chứa corticoid có thể làm giảm viêm và kiểm soát ngứa, do đó có thể dùng nếu như ngứa giới hạn ở trong một khu vực nhỏ. Ngứa bởi một số lý do như do nhiễm độc cây thường xuân, có thể cần bôi kem có corticoid mạnh.

Tuy nhiên chỉ nên dùng corticoid nhẹ (như 1% hydrocortisone) khi bôi lên mặt do corticoid có tác dụng mạnh sẽ làm mỏng làn da nhạy cảm ở khu vực này. Ngoài ra, kem có chứa corticoid với dược tính mạnh được bôi ở những vùng rộng lớn trong một thời gian dài có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh, do thuốc có thể thẩm thấu để đi vào máu. Đôi khi có thể dùng corticoid đường uống nếu bị ngứa ở một khu vực lớn.

Có thể cần phải điều trị đặc hiệu. Chẳng hạn như khi nấm, ký sinh trùng hoặc vi khuẩn gây ra ngứa, khi đó có thể cần những loại thuốc điều trị tại chỗ hay toàn thân. Những thuốc điều trị tại chỗ thì chỉ cần bôi trực tiếp lên da. Những thuốc điều trị toàn thân thì cần phải dùng qua đường uống hoặc tiêm để có thể phân tán ra khắp nơi trên cơ thể.

Nguyên nhân gây ngứa

Những bệnh về da có thể gây ngứa nhiều bao gồm những bị nhiễm ký sinh trùng (như ghẻ ngứa, chấy rận, ve), bị côn trùng cắn, ong đốt, viêm da do dị ứng, hoặc viêm da do tiếp xúc. Những tình trạng này thường gây phát ban ở da.

Những bệnh hệ thống có thể gây ngứa bao gồm bệnh gan, suy thận, u lympho, bệnh bạch cầu và một số bệnh về máu khác, và đôi khi còn có các bệnh như bệnh của tuyến giáp, đái tháo đường, ung thư. Tuy nhiên, ngứa do những bệnh trên thường không gây nổi ban ở da.

Một số loại thuốc cũng có thể gây ngứa, bao gồm barbiturate, morphine và aspirin cũng như bất kỳ thuốc nào dùng trên những người bị dị ứng.

Ngứa cũng thường xảy ra ở những tháng cuối của thai kỳ. Thường thì ngứa ở thai phụ không nói lên đuợc điều gì bất thường, nhưng nó có thể là kết quả của một vấn đề nhẹ ở gan.

Thông thường khi tiếp xúc với vải len hoặc các chất gây kích ứng da như mỹ phẩm hay những hóa chất hòa tan cũng có thể gây ngứa.

Da khô, thường gặp ở người già, cũng có thể gây ngứa nhiều ở diện rộng. Da khô có thể là kết quả của việc sống trong thời tiết lạnh hay tiếp xúc với nước kéo dài. Tắm bằng nước nóng thường làm tăng cảm giác ngứa nhiều hơn.

Hành động gãi chính bản thân nó cũng gây kích ứng da và làm cho ngứa nhiều hơn do đó tạo thành vòng lặp: ngứa-gãi-ngứa. Gãi nhiều có thể làm đỏ da và tạo ra những vết trầy xước sâu trên da.

Ở một số người, ngay cả việc gãi nhẹ nhàng cũng có thể làm nổi những vệt đỏ trên da có thể làm ngứa dữ dội hơn. Nếu gãi và chà xát da kéo dài có thể làm da dày lên và hóa sẹo.

Chẩn đoán bệnh ngứa

Nếu ngứa ngáy kéo dài hơn vài ngày hay là xuất hiện và biến mất một cách thường xuyên mà không có nguyên nhân rõ ràng thì cần phải được khám và làm các xét nghiệm.

Nếu nghi ngờ dị ứng, cần phải làm test da.

Nếu nghi ngờ bệnh hệ thống, cần phải làm xét nghiệm máu để kiểm tra chức năng gan, chức năng thận, mức đường huyết. Số lượng bạch cầu ái toan (một loại bạch cầu) cũng có thể được kiểm tra, nếu số lượng của chúng tăng có thể gợi ý đến một tình trạng dị ứng.

Đôi khi bác sĩ cũng sẽ yêu cầu bệnh nhân ngưng một hoặc một vài loại thuốc để xem có bớt ngứa đi hay không. Sinh thiết, lấy một mẫu da để quan sát dưới kính hiển vi, cũng có thể giúp tìm ra nguyên nhân, bao gồm cả nguyên nhân nhiễm trùng.

Kinh nghiệm dân gian điều trị ngứa

Ngứa da thông thường xuất hiện vào mùa hè, nhưng cũng có một số người lại thấy bệnh xảy ra ở cả mùa đông. Bệnh biểu hiện lúc ban đầu chỉ ngứa ở một bộ phận nào đó, rồi dần lan rộng đến nhiều nơi trên cơ thể, ban đêm ngứa nhiều hơn ban ngày.

Ngoài ra còn do ăn uống không điều độ, ăn nhiều thủy sản, dầu mỡ… cũng khiến thấp nhiệt ẩn nấp trong cơ thể mà không thể tuyên tiết ra bên ngoài, hóa nhiệt sinh phong rồi phát sinh ngứa. Ngay cả khi tinh thần thấp kém hoặc căng thẳng, lo âu, phiền muộn làm cho cơ năng tạng phủ mất thăng bằng mà hóa nhiệt, động phong rồi trở thành nguyên nhân ngứa da. Bất luận là nội phong hay ngoại phong đều phải lấy trị phong làm chính. Song trị phong lại có quan hệ với trị huyết.

Dưới đây là phương thuốc chữa chứng ngứa da

Phương 'Quế chi ma hoàng bán thang'

Đây là phương có công hiệu tiêu trừ phong hàn, thích hợp với những người da dẻ ngứa ngáy mùa đông, nhất là những bộ vị bộc lộ ra ngoài như vùng đầu mặt, cổ gáy và đôi bàn tay, khi gặp trời giá rét, bệnh tình lại tăng nặng, nhưng khi khí hậu hoãn hòa lại hoặc ra mồ hôi thì bệnh giảm nhẹ, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng, mạch tượng phù hoãn hoặc phù căng.

Phương thuốc gồm: quế chi, bạch thược dược, gừng tươi, ma hoàng, cam thảo (mỗi thứ 9g); táo đỏ 4 quả, hạnh nhân 12g. Quế chi bỏ vỏ, gừng tươi xắt lát, cam thảo sao qua, ma hoàng bỏ mắt, hạnh nhân bỏ vỏ.

Sau đó dùng nước nấu ma hoàng trước, nấu sôi vớt bỏ bọt rồi cho các dược liệu còn lại vào sắc nhỏ lửa lấy nước thuốc uống, ngày 1 thang. Chia làm 3 lần, uống thuốc trước bữa ăn.

Trong phương này, ma hoàng, quế chi, gừng tươi đều là thuốc phát tán phong hàn, giỏi về khử trừ hàn tà ở giữa da dẻ, lông tơ và cơ bắp khiến cho phong hàn bệnh tà thông qua mồ hôi ra ngoài mà giải được. T

Trong đó, sức phát hãn của ma hoàng đặc biệt mạnh nên lúc dùng cần chú ý lượng sử dụng không thể quá lớn, thời gian dùng cũng không quá dài, nếu không sẽ khiến cho con người bị hư (Danh y biệt lục).

Còn bạch thược liễm âm hòa dinh có thể phòng chống đổ mồ hôi thái quá khiến cho âm dịch cơ thể tổn thương, táo đỏ và cam thảo đều kiện tỳ hộ vị, trong đó cam thảo còn giúp điều hòa dược liệu trong phương.

Hạnh nhân có tác dụng tuyên suốt phế khí và trị vong khí vãng lai. Toàn phương hợp dùng có tác dụng khu phong tán hàn, điều hòa dinh vệ nên có thể chữa lành chứng ngứa da do phong hàn gây ra.

Ngoài ra, khi uống phương thuốc này cần tránh gió để cơ thể ra mồ hôi nhẹ là tốt nhất.