Hầu như tất cả các bé đều trải qua những giai đoạn lười ăn khác nhau. Nhưng nếu lười ăn quá mức hoặc kéo dài thì tình hình sẽ nghiêm trọng hơn.
(Ảnh minh họa)
Hiểu về thế giới vị giác của trẻ
Có lẽ điều này sẽ làm bạn ngạc nhiên, nhưng thực tế các gai vị giác trên lưỡi của các bé dưới 1 tuổi giữ vai trò quan trọng trong việc nhận biết mùi vị, hình dạng và chất liệu của vật thể. Đừng quá ngạc nhiên rằng: Tại sao bé thích ngậm mọi thứ, từ bàn tay, đến bàn chân, thích cắn (kể cả lâu lâu thích cắn ti mẹ) và cho vào miệng mọi thứ gồm cả đồ chơi, quần áo. Giai đoạn này các xúc giác tay và chân chưa phát triển đầy đủ, nên bé cảm nhận thế giới xung quanh bằng chính lưỡi của bé.
Từ 1-3 tuổi, xúc giác ở tay chân phát triển, nhưng vị giác vẫn giữ vai trò quan trọng. Do đó, bé rất nhạy cảm với vị thức ăn. Nếu cho bé ăn trước 5.5 tháng tuổi, vị giác bé chưa hoàn thiện, việc mở rộng các gai vị giác chưa đủ thì bé rất dễ biếng ăn về sau.
Độ mặn ngọt của thức ăn, giới thiệu bột ăn dặm làm sẵn hoặc thức ăn dặm có bỏ đường muối và gia vị trước 1 tuổi, các gai vị giác sẽ rất dễ rối loạn và làm bé biếng ăn. Ăn bột ăn dặm làm sẵn là được khuyên không nên dùng.
Trong giai đoạn từ 5.5 - 8 tháng tuổi là giai đoạn giúp bé kích thích các gai vị giác phát triển. Do đó, Hiệp hội dinh dưỡng lâm sàng Anh luôn khuyên cha mẹ nên tập cho bé ăn món mới theo phương pháp ăn dặm 3 DAY WAIT. Tức là mỗi khi giới thiệu một món mới, mẹ nên giới thiệu món mới cho 3 ngày để bé có thể làm quen với vị thức ăn tốt hơn và ngăn ngừa dị ứng.
Các bé được cho uống nước ép, nước ngọt, bánh kẹo quá nhiều thì làm các gai vị giác trì hoãn việc mở rộng, và kéo dài đến 3-4 tiếng. Do đó, đến bữa ăn chính kế việc bé ăn không hứng thú là điều dễ hiểu.
Bé có đôi lúc 1-2 tuần biếng ăn thường là gai vị giác không mở hoặc bị tổn thương. Cha mẹ nên chú ý loại thức ăn bé đã ăn, bé có vừa trải qua bệnh không, bé có ăn bánh kẹo, nước ngọt, nước ép, sữa quá nhiều không? Giải pháp cha mẹ là nên giới thiệu riêng rẽ từng món.
Lý do bé biếng ăn
- Chuyển sang giai đoạn phát triển khác (như chuyển từ thức ăn mịn sang dạng thô).
- Bé từ chối ăn có thể do muốn khẳng định tính cách độc lập.
- Sữa, đồ ăn nhẹ hoặc đồ uống đã ‘lấp đầy’ bụng bé trước giờ ăn.
- Mọc răng hoặc bệnh nhẹ như cảm có thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn của bé trong một vài tuần.
- Một đợt trị liệu bằng kháng sinh có thể phá vỡ cân bằng của vi khuẩn trong ruột, ảnh hưởng tới sự thèm ăn của bé.
- Bé chẳng thiết ăn uống vì còn mải miết với những kỹ năng mới như bò hoặc đi bộ.
Ngoài ra, còn những lý do nghiêm trọng hơn biến một bé trở thành lười ăn, chẳng hạn:
- Dị ứng thức ăn hoặc không dung nạp với chất nào đó trong thức ăn khiến bé luôn bị đầy bụng.
- Có xu hướng bị tự kỷ.
- Táo bón, dẫn tới căng bụng và khó chịu.
- Chứng trào ngược gây đau khi ăn hay một vấn đề ở cơ lưỡi làm bé khó nuốt.
- Lo lắng hoặc có cảm xúc căng thẳng.
Khi nào cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ?
Nếu biếng ăn ở bé đã nặng hoặc kéo dài (các giải pháp của mẹ như khen ngợi, khích lệ không hiệu quả) thì bạn nên chọn một cuốn sổ, ghi vào đó tất cả những gì bé ăn và uống trong vòng 1 tuần. Bạn có thể phát hiện ra rằng, bé ăn nhiều hơn bạn nghĩ. Nếu không, đưa nhật ký này cho bác sĩ dinh dưỡng của bé để nhận được những lời khuyên hợp lý.
Trong nhiều trường hợp, lười ăn có từng giai đoạn mà bé có thể tự vượt qua. Nhưng cũng có khi, các can thiệp từ bác sĩ là cần thiết. Ví dụ, nếu có dấu hiệu tự kỷ, bé sẽ nhận được giúp đỡ từ bác sĩ chuyên môn; hoặc nếu vấn đề gì về thể chất trong ăn uống, bé cũng cần được bác sĩ trị liệu đánh giá cấu trúc miệng của bé để có biện pháp can thiệp kịp thời.
Gọi bác sĩ dinh dưỡng trực tuyến hoặc đưa trẻ đi khám nếu có các dấu hiệu sau:
- Bạn cần cho bé ăn snack (đồ ăn vặt) thay thế bởi vì bé không ăn những gì bạn vừa nấu chín.
- Con dường như không ‘hề hấn’ gì ngay cả khi bị bỏ bữa.
- Bạn lo lắng lượng thức ăn bé ăn vào không đáp ứng đủ nhu cầu năng lượng của bé.
- Bé có dấu hiệu cực kỳ lo lắng khi ăn, thậm chí như có vẻ bé đang bị bệnh. Hoặc bé có vấn đề thể chất với ăn uống như nôn hay nghẹt thở.
- Bạn phải bổ sung vitamin dạng viên nén hay giọt cho bé.
- Bạn lo lắng vì bé có dấu hiệu thiếu hụt dinh dưỡng như mệt mỏi, xanh xao, giảm cân hoặc tăng cân chậm, thiếu tập trung, giấc ngủ bị quấy rầy...
Lời khuyên của chuyên gia dinh dưỡng Anh
- Không cho bé ăn dặm quá sớm hơn 5.5 tháng tuổi
- Không nên bắt đầu với bột ăn dặm làm sẵn.
- Không nên giới thiệu nước ngọt và bánh kẹo cho bé. Nước ép hoặc trái cây nên ăn sau bữa ăn 30 phút. Bữa nào có trái cây thì nên cách bữa chính 4 tiếng.
Nguồn tham khảo:
Theo Bs. Nguyễn Hoàng Anh, Hội viên Hiệp hội dinh dưỡng Anh
Theo Sức khoẻ và Đời sống
- 20-04-2021 -