AAP khuyến cáo cách sử dụng nước ép trái cây cho trẻ sơ sinh, trẻ em và trẻ vị thành niên

Viện nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) mới ban hành các khuyến cáo về sử dụng nước ép trái cây cho trẻ sơ sinh, trẻ mới biết đi và thanh thiếu niên. Khuyến cáo mở đầu bằng lời khuyên tránh dùng nước ép trái cây trong năm đời của trẻ.

(Ảnh minh họa)

Trong lịch sử, nước ép trái cây đã được các bác sĩ Nhi khoa khuyên dùng như một nguồn cung cấp vitamin C và nước cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đôi khi, nó cũng được khuyến cáo cho trẻ bị táo bón. Nước ép trái cây được bán trên thị trường chứa nhiều vitamin tự nhiên, bổ dưỡng và được trẻ em ưa thích vì mùi vị hấp dẫn.

Mặc dù mang lại một số lợi ích nhất định nhưng nước ép trái cây vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại. Hàm lượng đường trong nước ép trái cây cao làm tăng lượng calo hấp thụ, đồng thời gây sâu răng. Ngoài ra, nước ép trái cây còn thiếu chất đạm và chất xơ có thể gây ra tình trạng tăng cân không hợp lý (quá nhiều hoặc quá ít).

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) quy định một sản phẩm nước ép trái cây đạt chuẩn phải nguyên chất 100%. Đối với các loại nước ép được làm từ chiết xuất cô đặc, nhãn phải ghi rõ sản phẩm được tạo từ nước hoa quả cô đặc. Những loại nước giải khát chứa thành phần trái cây dưới 100%, phải liệt kê tỷ lệ phần trăm nước trái cây của sản phẩm đó và sản phẩm phải đi kèm với thuật ngữ mô tả như "đồ uống", "nước giải khát" hoặc "cocktail".

Thành phần của nước ép trái cây: nước là thành phần chủ yếu và carbohydrate (bao gồm sucrose, fructose, glucose, và sorbitol) là những chất dinh dưỡng phổ biến tiếp theo. Nồng độ carbohydrate dao động từ 11g% (0.44 kcal/mL) đến > 16g% (0.64 kcal/mL). Sữa mẹ và sữa bột dành cho trẻ sơ sinh có nồng độ carbohydrate là 7g%. Nước ép có chứa một lượng nhỏ protein và khoáng chất. Một số loại nước trái cây có hàm lượng kali, vitamin A và vitamin C cao.

Một số tác dụng có hại của nước ép trái cây

- Nước ép từ nhiều trái cây (như bưởi, việt quất, lựu, táo) chứa flavonoid như naringin, naringenin, hesperidin, hesperetin, phloridzin, phloretin, quercetin và kaempferol có thể làm giảm hoạt động của một số enzyme và các protein vận chuyển quan trọng như CYP3A4, kết quả là tạo ra các tương tác thuốc – thức ăn (tăng khả dụng sinh học) của các thuốc chuyển hóa qua CYP3A4 như cyclosporine, tacrolimus, atorvastatin, felodipine, fexofenadine, các thuốc kháng retrovirus. Nước ép bưởi, nước ép cam và táo cũng làm giảm hoạt động của chất vận chuyển axit hữu cơ OATP2B1.

- Hàm lượng carbohydrate trong nước trái cây rất cao, khoảng 11 - 16g%, có thể vượt quá khả năng hấp thu carbohydrate của ruột, dẫn đến tình trạng giảm hấp thu carbohydrate. Carbohydrate từ nước ép không được hấp thu vào ruột non sẽ lên men do vi khuẩn trong đại tràng gây tiêu chảy.

-  Một số nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ sơ sinh uống nước cam có khả năng phát triển dị ứng. Ban dị ứng xuất hiện sau khi uống nước cam vắt ở một số trẻ sơ sinh có thể do các tác động gây kích ứng hoá học của acid.

Sử dụng nước ép trái cây ở trẻ dưới 1 tuổi

AAP khuyến cáo, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi. Đối với những bà mẹ không thể cho con bú hoặc không muốn cho con bú sữa mẹ, sữa công thức có thể được sử dụng như nguồn dinh dưỡng chính mà không cần bổ sung thêm bất kỳ dưỡng chất nào khác.

Không sử dụng nước ép trái cây cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Việc cho trẻ uống nước trái cây trước khi ăn dặm có thể khiến trẻ thích nước trái cây hơn sữa mẹ hoặc sữa công thức, điều này làm giảm khả năng hấp thu chất đạm, chất béo, vitamin, các khoáng chất (sắt, canxi và kẽm…) của trẻ. Khoa học đã chứng minh, suy dinh dưỡng và thấp còi ở trẻ em có liên quan đến việc sử dụng nước ép trái cây quá mức.

Không nên cho trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi uống nước trái cây. Nếu nước ép được chỉ định về mặt y khoa cho trẻ trên 6 tháng tuổi, thay vì uống bằng bình, cha mẹ nên cho bé uống bằng ly. Cần chú ý đến vấn đề răng miệng của trẻ khi uống nước ép, vì tiếp xúc với các chất đường trong nước ép là một yếu tố nguy cơ gây sâu răng.

Cha mẹ hãy khuyến khích trẻ sơ sinh ăn trái cây được tán nhỏ hoặc nghiền nát. Sau 1 tuổi, có thể cho trẻ sử dụng nước ép trái cây như là một phần của bữa ăn chính hoặc bữa ăn nhẹ.

Sử dụng nước ép trái cây cho trẻ 1 - 6 tuổi

Với mùi vị hấp dẫn, nước ép trái cây trở thành đồ uống khoái khẩu của trẻ em, từ đó dẫn tới việc trẻ sử dụng quá mức. Bên cạnh đó, nhiều cha mẹ nghĩ nước ép trái là thức uống bổ dưỡng nên không kiểm soát số lượng mà trẻ đã uống trong ngày.

Trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên nên ăn trái cây thay vì uống nước ép trái cây mỗi ngày. Uống quá nhiều nước ép có thể gây tiêu chảy, suy dinh dưỡng và sâu răng. Việc sử dụng nước ép pha loãng không làm giảm các nguy cơ mắc bệnh về răng miệng.

Sử dụng nước ép trái cây trẻ 7 - 18 tuổi

Mức tiêu thụ nước ép trái cây giảm dần ở nhóm trẻ lớn hơn và thanh thiếu niên. Tuy nhiên, lượng nước trái cây nên được giới hạn khoảng 240ml/ngày, chiếm ½  lượng trái cây được khuyến cáo mỗi ngày.

Nên khuyến khích trẻ ăn nhiều trái cây vì lượng chất xơ và thời gian tiêu thụ năng lượng từ trái cây lâu hơn sẽ có lợi cho cơ thể hơn. Sử dụng nước ép trái cây quá nhiều có thể gây béo phì.

Kết luận

1. Nước ép trái cây không mang lại lợi ích dinh dưỡng cho trẻ dưới 1 tuổi.
2. So với trái cây, lượng dinh dưỡng trong nước ép trái cây đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ ít hơn, đồng thời không giữ vai trò thiết yếu trong chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng của trẻ.
3. Nước ép trái cây nguyên chất có thể tốt cho chế độ ăn uống của trẻ em trên 1 tuổi. Tuy nhiên, đồ uống trái cây không đạt giá trị dinh dưỡng như nước ép trái cây.
4. Nước trái cây không thích hợp trong điều trị mất nước hoặc tiêu chảy.
5. Uống nhiều nước ép có thể gây suy dinh dưỡng, tiêu chảy, đầy hơi, chướng bụng và sâu răng.
6. Các sản phẩm nước ép chưa được khử trùng có thể chứa các mầm bệnh gây ra nhiều căn bệnh nguy hiểm.
7. Nước ép trái cây có bổ sung canxi và vitamin D nhưng thiếu các chất dinh dưỡng có trong sữa mẹ, sữa công thức hoặc sữa bò khác.

Nguồn tham khảo: http://pediatrics.aappublications.org/content/early/2017/05/18/peds.2017-0967

Cập nhật ngày: 22/05/2017