Viêm màng ngoài tim do vi khuẩn

Màng ngoài tim là lớp màng mỏng bao bọc xung quanh và bảo vệ tim. Lớp màng này giúp phòng ngừa nhiễm khuẩn tim và giữ cho tim không giãn nở quá mức.

Nhiều bệnh lí và các vấn đề tim mạch có thể gây viêm màng ngoài tim. Các nguyên nhân gây viêm màng ngoài tim bao gồm:

• Virus
• Vi khuẩn
• Nhiễm nấm
• Nhiễm kí sinh trùng
• Chấn thương, phẫu thuật tim

Triệu chứng

Những triệu chứng của viêm màng ngoài tim tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và các vấn đề tim mạch tiềm ẩn. Triệu chứng phổ biến nhất là đau nhói như dao đâm ở ngực, cũng giống như viêm màng phổi. Đau ngực lan ra xung quanh và lan ra các bộ phận khác như vai và cổ.

Những triệu chứng khác có thể gặp của viêm màng ngoài tim bao gồm:

• Đau khi hít thở
• Khó thở khi nằm
• Sốt
• Ho khan
• Mệt mỏi
• Cảm giác khó chịu nói chung
• Vã mồ hôi
• Cảm giác ép sát vào xương sườn khi cúi xuống hoặc khi lồng ngực nở ra lúc hít vào
• Phù ở bụng hoặc cẳng chân

Nguyên nhân

Bệnh có thể xảy ra khi một số loại vi khuẩn xâm nhập vào màng ngoài tim và gây nhiễm trùng. Những vi khuẩn thường gặp nhất gây viêm màng ngoài tim bao gồm liên cầu, tụ cầu và phế cầu.

Vi khuẩn xâm nhập vào màng ngoài tim qua:

• Đường máu từ cơ quan bị nhiễm trùng, ví dụ như viêm phổi
• Nhiễm trùng từ phần khác của tim
• Phẫu thuật
• Đặt ống dẫn lưu dịch từ màng ngoài tim
• Do sang chấn

Những người suy giảm miễn dịch tăng nguy cơ bị viêm màng ngoài tim do vi khuẩn do cơ thể ít có khả năng chống lại nhiễm trùng. Các vấn đề về sức khỏe có thể gây ra tình trạng này bao gồm:

• Các bệnh gây suy giảm miễn dịch như HIV hoặc AIDS
• Bệnh lí mạn tính, ví dụ như tiểu đường
• Nghiện rượu
• Bệnh tim mạch
• Tăng axit uric trong máu

Theo Cleveland Clinic, nam giới trong độ tuổi từ 20-50 có nhiều khả năng vị viêm màng ngoài tim do vi khuẩn. Bệnh thường phát triển từ một nhiễm trùng phổi.

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng nếu bạn có các triệu chứng của bệnh. Họ sẽ sử dụng ống nghe để nghe những âm thanh ở ngực của bạn và tìm tiếng cọ màng ngoài tim.

Bác sĩ có thể kiểm tra các dấu hiệu của:

• Nhiễm khuẩn huyết: là một nhiễm trùng nặng và đe dọa tính mạng, có thể lây truyền vi khuẩn đi khắp cơ thể
• Tràn dịch màng tim
• Tràn dịch màng phổi
• Viêm phổi

Xét nghiệm

Nếu bạn có bất kì bệnh lý nào kể trên, bác sĩ làm thêm các xét nghiệm khác để xác định chẩn đoán:

• Chụp cắt lớp vi tính ngực
• Chụp cộng hưởng từ ngực
• Xquang ngực, đặc biệt là tim, phổi, mạch máu lớn, xương sườn và cơ hoành
• Siêu âm tim: sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh chuyển động của tim
• Điện tâm đồ

Nếu bạn bị viêm màng ngoài tim, bác sĩ sẽ cần xác định xem nguyên nhân có phải là do vi khuẩn gây nên không bằng cách sử dụng các xét nghiệm để tìm kiếm sự có mặt của vi khuẩn có hại:

• Công thức máu
• Cấy máu
• Cấy dịch màng ngoài tim
• Nhuộm Gram dịch màng ngoài tim

Điều trị

Mục đích của điều trị là chữa khỏi nhiễm trùng. Nghỉ ngơi tại giường là hết sức quan trọng và bạn sẽ cần nâng cao đầu khi nằm để giảm gánh nặng cho tim.

Thuốc

Bác sĩ có thể chỉ định một số thuốc như:

• Kháng sinh để điều trị nhiễm khuẩn
• Các thuốc giảm đau không kê đơn hoặc giảm đau gây ngủ
• Corticoid để giảm viêm màng ngoài tim
• Lợi tiểu để giảm thể tích dịch trong cơ thể

Phẫu thuật

Nếu bệnh lí của bạn ở mức độ nghiêm trọng, bạn sẽ cần phẫu thuật để:

• Cắt một lỗ nhỏ ở màng ngoài tim để dẫn lưu dịch ra ngoài
• Chọc màng ngoài tim
  
• Phẫu thuật cắt màng ngoài tim

Một số người sẽ phát triển thành viêm màng ngoài tim mạn tính khi nhiễm khuẩn kéo dài từ 6 tháng trở lên hoặc thường xuyên tái phát. Các bác sĩ chỉ lấy bỏ màng ngoài tim nếu các phương pháp điều trị khác không thể ngừng nhiễm khuẩn tái phát.

Biến chứng

Những biến chứng của bệnh bao gồm:

• Chèn ép tim: là tình trạng bị đè ép của tim do sự tích lũy của dịch xung quanh cơ tim
• Suy tim co thắt: xảy ra khi tim không bơm đủ máu đến phần còn lại của cơ thể
• Phù phổi: do sự tích lũy dịch bất thường ở khoang màng phổi

Nếu bạn xuất hiện bất kì biến chứng nào thì việc điều trị sẽ trở lên khó khăn và có thể gây ra viêm màng ngoài tim mạn tính.

Tiên lượng

Tiên lượng của bệnh tùy thuộc vào những biến chứng có thể xuất hiện. Các biến chứng này sẽ cần được điều trị. Quá trình điều trị sẽ cần kéo dài và tăng nguy cơ xuất hiện các tổn thương vĩnh viễn và tái phát nhiễm trùng.

Phát hiện và chẩn đoán bệnh sớm đóng vai trò rất quan trọng để điều trị viêm màng ngoài tim do vi khuẩn trước khi nó lan truyền và gây ra các biến chứng. Nếu bạn được điều trị thích hợp, nó có thể kéo dài khoảng 3 tháng và bạn có thể bình phục hoàn toàn và trở lại các hoạt động bình thường khi nhiễm trùng hết hẳn. Nếu không được điều trị, nó có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác và có thể gây tử vong.