Chọc ống sống thắt lưng (Lumbar Puncture)

Chọc ống sống thắt lưng (lumbar puncture hay spinal tap) là thủ thuật lấy một mẫu dịch não tủy để làm xét nghiệm. Dịch não tủy là chất lỏng bao quanh não và tủy sống.

Chọc ống sống thắt lưng là gì?

Dịch não tủy

(Ảnh minh họa)

Chọc ống sống thắt lưng là thủ thuật lấy một mẫu dịch não tủy để làm xét nghiệm. Dịch não tủy là chất lỏng bao quanh não và tủy sống. Xét nghiệm này chủ yếu dùng để chẩn đoán viêm màng não (nhiễm trùng của màng não – một cấu trúc bao quanh não và tủy sống). Nó cũng được sử dụng để giúp chẩn đoán một số bệnh khác của não và tủy sống.

Lưu ý: Chọc ống sống thắt lưng còn được gọi theo các tên như sau: chọc dò dịch não tủy, chọc dịch não tủy, chọc dò ống sống thắt lưng, chọc dò thắt lưng, chọc dò tủy sống.

Tiến hành chọc ống sống thắt lưng như thế nào?

chọc ống sống thắt lưng Lumbar Puncture 4

Tư thế bệnh nhân và vị trí chọc ống sống thắt lưng. (Ảnh minh họa)

Chọc ống sống thắt lưng thường được thực hiện khẩn cấp để nhanh chóng chẩn đoán viêm màng não. Trong một số ít trường hợp, nó cũng được thực hiện khi bệnh nhân đến khám vì những nguyên nhân khác.

Thông thường, bạn sẽ được nằm nghiêng trên một băng ghế dài với đầu gối kéo sát lên ngực. Đôi khi thủ thuật này được thực hiện với tư thế ngồi, ngả người về phía trước, tựa vào vài cái gối.

Bác sĩ sẽ sát trùng vùng thắt lưng của bạn, sau đó họ sẽ tiêm thuốc gây tê cục bộ vào một vùng da nhỏ nằm giữa hai đốt sống lưng. Lúc đầu bạn sẽ thấy đau một chút, nhưng sau đó da đã được gây tê.

Sau đó, bác sĩ đẩy một cây kim qua da và các mô giữa hai đốt sống, đi vào khoang dịch não tủy (là không gian xung quanh tủy sống chứa đầy dịch não tủy). Vì da đã được gây tê cục bộ nên hầu hết mọi người không cảm thấy đau, nhưng bạn có thể cảm thấy lực đẩy của kim. Tuy nhiên, một số người vẫn có một cảm giác chói ở lưng hoặc chân khi kim được đẩy qua.

Dịch não tủy chảy ra từ kim chọc dò được hứng vào trong một lọ vô trùng. Nếu bạn có khả năng bị viêm màng não, dịch này sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra tìm vi khuẩn dưới kính hiển vi. Nó cũng được cấy để định danh vi khuẩn. Dịch não tủy còn được kiểm tra thành phần như protein, đường và các hóa chất khác nếu cần thiết. Đôi khi bác sĩ cũng sẽ đo áp lực của dịch bằng cách gắn vào kim một ống đặc biệt có thể đo áp lực của dịch chảy ra.

chọc ống sống thắt lưng Lumbar Puncture 5

(Ảnh minh họa)

Giữ kim trong khoảng 1-2 phút để hứng dịch. Ngay sau khi đã hứng đủ dịch cần thiết, kim được lấy ra và dán băng dán vào vùng da đã bị châm kim.

Chọc ống sống thắt lưng có những rủi ro hay tai biến gì?

Một số người có thể bị đau đầu sau khi làm thủ thuật này. Tình trạng này thường xuất hiện sau vài giờ kể từ khi lấy dịch. Tốt nhất là nên nằm đầu bằng trong một vài giờ sau khi làm thủ thuật vì điều này làm giảm triệu chứng đau đầu sau đó. Các rủi ro khác rất hiếm gặp như nhiễm trùng hoặc chảy máu ở vùng đâm kim. Tổn thương tủy sống hay não do chọc ống sống thắt lưng là những tai biến vô cùng hiếm gặp.

Tài liệu tham khảo: http://www.patient.co.uk/healt...

Biên dịch - Hiệu đính: Ths.BS. Phan Hoàng Phương Khanh - BS. Lâm Xuân Nhã
Y học cộng đồng

- 02-07-2018 -

Bài viết liên quan

  • Xét nghiệm kiểm tra dị ứng áp da là một trong những phương pháp phát hiện nguyên nhân gây viêm da, dị ứng da hiệu quả, thường được chỉ định trong các trường hợp viêm da do dị ứng không rõ nguyên nhân. Xét nghiệm Patch Test được khuyến khích cho tất cả mọi người. Bởi lẽ, việc biết cơ thể bị dị ứng với dị nguyên nào sẽ giúp bạn có nhiều cơ hội bảo vệ da tốt hơn. Khám từ xa với bác sĩ trực tuyến chuyên khoa Da liễu để được chẩn đoán, điều trị viêm da dị ứng và tư vấn về kiểm tra dị ứng áp da (Patch Test).

  • CT (chụp cắt lớp vi tính) là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, sử dụng tia X để mô phỏng hình ảnh bên trong cơ thể, CT cho hình ảnh chi tiết hơn nhiều so với chụp X-quang thông thường. MRI (chụp cộng hưởng từ) là một phương pháp khảo sát không xâm lấn, thu hình ảnh gần như mọi cơ quan trong cơ thể. Kỹ thuật này đặc biệt có giá trị trong việc chụp ảnh chi tiết não hoặc cột sống.Thông qua những hình ảnh 3 chiều của MRI, bác sĩ có thể nắm được thông tin về vị trí tổn thương giúp chẩn đoán và lên phương án mổ hiệu quả, giải quyết bệnh triệt để. Khám từ xa với bác sĩ trực tuyến chuyên khoa Ngoại thần kinh để được chẩn đoán, hướng dẫn điều trị và tư vấn về chụp mạch máu não bằng CT hoặc MRI.

  • Xạ hình xương sử dụng các hoạt chất phóng xạ nhằm phát hiện các vùng của xương đang tăng trưởng hoặc đã bị sửa chữa.

  • Bệnh hẹp động mạch cảnh là một trong các nguyên nhân quan trọng gây đột quỵ nhồi máu não và cơn thiếu máu não thoáng qua vì động mạch cảnh là động mạch lớn nhất cung cấp máu cho não. Nong và đặt động mạch cảnh là phương pháp không phẫu thuật, đưa dụng cụ qua một lỗ chọc kim ở động mạch đùi lên vị trí động mạch tổn thương, mở rộng lòng động mạch cảnh bị hẹp, ép mảng vữa xơ vào thành động mạch, tái lập lưu thông dòng máu lên não giúp phòng ngừa và điều trị đột quỵ.

  • Sinh thiết và chọc hút tủy xương là hai thủ thuật quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý huyết học như u ác tính và nhiều bệnh khác có liên quan, đồng thời đánh giá, theo dõi kết quả sau điều trị hóa chất, ghép tủy xương và các hình thức điều trị khác.