Những khuyến cáo mới nhất về phòng ngừa sỏi thận

Sỏi thận là một khối rắn bao gồm một tập hợp các hạt tinh thể nhỏ. Có thể có một hay nhiều sỏi xuất hiện cùng lúc trong thận, niệu quản hay bàng quang. Sỏi thận có thể hình thành khi nước tiểu của bạn trở nên quá cô đặc với các chất nhất định nào đó. Những chất này có thể tạo ra các tinh thể nhỏ và trở thành sỏi thận. Sỏi thận có thể không tạo ra các triệu chứng cho tới khi chúng di chuyển xuống niệu quản, gây đau. Cơn đau thường là nặng và thường bắt đầu ở vùng hông lưng, sau đó di chuyển xuống vùng bẹn.

Sỏi thận là gì?

Sỏi thận là một khối rắn bao gồm một tập hợp các hạt tinh thể nhỏ. Có thể có một hay nhiều sỏi xuất hiện cùng lúc trong thận, niệu quản hay bàng quang. 

Sỏi thận có thể hình thành khi nước tiểu của bạn trở nên quá cô đặc với các chất nhất định nào đó. Những chất này có thể tạo ra các tinh thể nhỏ và trở thành sỏi thận. Sỏi thận có thể không tạo ra các triệu chứng cho tới khi chúng di chuyển xuống niệu quản, gây đau. Cơn đau thường là nặng và thường bắt đầu ở vùng hông lưng, sau đó di chuyển xuống vùng bẹn.

Sỏi thận là một bệnh lý phổ biến, tuy nhiên, bệnh lý này có thể được phòng ngừa.

(Ảnh minh họa)

Khuyến cáo phòng ngừa sỏi thận của Hiệp hội Niệu khoa châu Âu

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Niệu khoa châu Âu (2017), những nguyên tắc chung trong phòng ngừa sỏi thận là:

Nước uống

  • Tổng lượng nước nhập (nước từ nguồn thực phẩm hoặc nước uống): 2,5 - 3 lít/ngày. Không cần phải đo lượng nước này, bạn cần ghi nhớ “màu nước tiểu”: nếu màu nước tiểu trong hay vàng nhạt là tốt, còn nếu màu vàng vừa đến vàng sậm là không tốt.
  • Cung cấp nước trải đều trong ngày (không nên uống một lúc quá nhiều rồi không uống trong khoảng thời gian dài).
  • Nước có độ PH trung bình (pH =7): nước khoáng. Đối với những loại nước khác như sữa, nước trái cây... cần xem thông tin trên nhãn sản phẩm có độ PH xung quanh mức trung bình.
  • Lượng nước tiểu: 2 - 2,5 lít/ngày.
  • Tỷ trọng nước tiểu < 1,010 (qua xét nghiệm nước tiểu).

Dinh dưỡng

  • Chế độ dinh dưỡng “cân bằng” – tránh tiêu thụ quá nhiều Vitamin bổ sung.
  • Chế độ ăn nhiều rau quả và chất xơ.
  • Cung cấp lượng Canxi trung bình 1 - 1,2g/ngày. Sử dụng quá nhiều hoặc úa ít canxi đều có thể gây ra sỏi thận.
  • Giới hạn lượng muối tiêu thụ từ 4 - 5g/ngày. Nếu dùng muối quá nhiều sẽ tăng bài tiết canxi trong nước tiểu, giảm hàm lượng citrat và dễ gây nên sỏi thận.
  • Giới hạn lượng đạm động vật tiêu thụ chỉ từ 0,8 - 1g/kg cân nặng/ngày. Cung cấp quá nhiều đạm sẽ làm giảm lượng “citrat”, giảm độ pH nước tiểu, tăng acid uric và oxalat trong nước tiểu... đây chính là những yếu tố thúc đẩy việc tạo sỏi.

Lối sống

  • Duy trì trọng lượng cơ thể (BMI) vừa phải. Nếu BMI quá dư sẽ làm tăng lượng acid uric và giảm độ pH của nước tiểu dẫn đến dễ hình thành sỏi thận.
  • Tập thể dục thường xuyên: ít nhất 150 phút/tuần.
  • Tránh để cơ thể bị mất nước quá nhiều. 

Những thông tin cần biết về các loại nước uống và sỏi thận

  • Nước chanh có hiệu quả trong việc phòng ngừa sỏi thận. Vì nước chanh chứa nhiều citrat có khả năng ngăn cản sự kết tinh của các tinh thể tạo sỏi.
  • Nước cam cũng có hiệu quả nhưng ít hơn so với nước chanh trong vai trò ngăn ngừa sỏi thận và dễ gây tăng cân hơn.
  • Cà phê, trà và rượu không phải là yếu tố nguy cơ gây sỏi thận như một vài thông tin trước đây, vì vậy bạn không nên quá kiêng cử.
  • Nước bưởi làm tăng nguy cơ tạo sỏi.
  • Giảm uống các loại nước ngọt, nước có chứa hàm lượng calo cao có thể giảm nguy cơ sỏi thận.
  • Những loại nước uống có hàm lượng calo thấp và giàu citrate thường gặp ở các sản phẩm nước uống có ga không đường, nước uống có ga dành cho người ăn kiêng không có giá trị trong việc phòng ngừa sỏi thận.
  • Nước ép nam việt quất (Cranberry Juice) có khả năng phòng ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu nhưng không có khả năng phòng ngừa sỏi thận. Nếu sử dụng với lượng vừa phải thì loại nước ép này không gây hại.

BS Nguyễn Trí Quang

Chuyên gia Tiết niệu & Nam khoa

Phòng khám quốc tế Victoria Healthcare 

- 28-05-2018 -