Nong và đặt Stent động mạch cảnh

Nong và đặt stent động mạch cảnh có thể là một chọn lựa hợp lý để điều trị và phòng ngừa đột quỵ nếu bạn có tiền sử bệnh lý tim mạch.

Nong và đặt stent động mạch cảnh là gì?

Nong động mạch cảnh (Carotid angioplasty) là một thủ thuật nhằm mở rộng lòng động mạch cảnh bị hẹp để phòng ngừa hay điều trị đột quỵ. Động mạch cảnh là động mạch nằm ở hai bên vùng cổ và là động mạch chính cấp máu cho não. Thủ thuật này liên quan đến việc luồn và bơm phồng một bóng nhỏ để nong và mở rộng lòng động mạch cảnh bị hẹp.

Nong động mạch cảnh thường kết hợp với đặt một khung kim loại nhỏ, gọi là stent, ngang qua chỗ hẹp động mạch cảnh. Stent giúp giữ cho lòng động mạch được mở rộng, đồng thời giúp giảm nguy cơ hẹp trở lại.

Tại sao nên thực hiện nong và đặt stent động mạch cảnh?

Nong và đặt stent động mạch cảnh (Carotid angioplasty and stenting) có thể là một chọn lựa hợp lý để điều trị và phòng ngừa đột quỵ nếu:

Bạn có tiền sử bệnh lý tim mạch như: suy tim sung huyết, đau thắt ngực không ổn định hay kiểm tra gắng sức thất bại.
Bạn có động mạch cảnh hẹp từ 70% trở lên, đặc biệt là đã từng có đột quỵ hay triệu chứng đột quỵ xảy ra, và tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn không cho phép phẫu thuật, ví dụ như bạn có bệnh lý tim hay phổi nặng hay đã được xạ trị khối u vùng cổ.
Bạn đã được phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh trước đó và hiện đang bị hẹp tái phát sau phẫu thuật.
Vị trí đoạn hẹp động mạch cảnh khó có thể phẫu thuật bóc nội mạc.

Trong một số trường hợp, hẹp động mạch cảnh do mảng xơ vữa nên được phẫu thuật bóc nội mạc. Tuy nhiên, trong các trường hợp khác, nong và đặt stent động mạch cảnh lại cho kết quả tốt hơn.

Bạn phải chuẩn bị như thế nào khi thực hiện nong và đặt stent động mạch cảnh?

Trước khi lên chương trình nong và đặt stent động mạch cảnh, Bác sĩ sẽ kiểm tra bệnh sử, khám tình trạng bệnh lý hiện tại và có thể cho bạn thực hiện một hay nhiều các khảo sát sau đây:

Siêu âm (Ultrasound): Bác sĩ sẽ sử dụng một đầu dò siêu âm đặt ở vùng cổ để khảo chỗ hẹp động mạch cảnh và xem xét tình trạng cung cấp máu lên não.
Chụp mạch máu não bằng MRI (MR Angiography) hoặc CT (CT Angiography): các phương pháp này sẽ cho hình ảnh chi tiết về mạch máu bằng cách sử dụng sóng điện từ trong từ trường (MR Angiography) hay sử dụng tia X (CT Angiography).
Chụp mạch máu số hóa xóa nền (DSA: Digital Subtraction Angiography): Bác sĩ sẽ bơm thuốc cản quang vào trong động mạch và khảo sát chi tiết động mạch cảnh dưới máy soi X quang.

Bạn sẽ được hướng dẫn những gì có thể và không thể ăn hay uống trước khi nong và đặt stent động mạch cảnh. Sự chuẩn bị của bạn có thể khác một chút nếu bạn đã ở sẵn trong bệnh viện trước thủ thuật.

Buổi tối trước thủ thuật:

Điều chỉnh thuốc đang uống theo hướng dẫn của bác sĩ. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cho bạn ngưng hay điều chỉnh một số thuốc, đặc biệt nếu bạn đang uống thuốc điều trị đái tháo đường hay các thuốc làm loãng máu.
Uống thuốc chỉ với một ngụm nước nhỏ.
Sắp xếp phương tiện về nhà. Thông thường sau khi nong và đặt stent động mạch cảnh bạn sẽ phải ở lại bệnh viện một đêm để theo dõi, bạn không nên tự lái xe về nhà một mình ngày hôm sau vì tác dụng kéo dài của thuốc giảm đau.

Bạn mong muốn được điều gì khi thực hiện nong và đặt Stent động mạch cảnh?

Nong và đặt stent động mạch cảnh được xem là một thủ thuật không cần phải phẫu thuật vì rất ít xâm lấn như phẫu thuật. Bạn sẽ không bị một đường mổ hở nào trên da, ngoại trừ một vết đâm kim rất nhỏ vào mạch máu ở vùng háng.

Bạn không bị gây mê và hoàn toàn tỉnh trong suốt thời gian thủ thuật. Bạn sẽ được truyền dịch và thuốc qua một đường ống đặt trong tĩnh mạch để giúp bạn thư giãn trong lúc thủ thuật.

Trước thủ thuật:

Bạn sẽ được đưa đến một phòng X quang và được yêu cầu nằm lên một bàn thủ thuật. Đầu bạn sẽ được đặt trên một dụng cụ dạng cái tách để giúp bạn thoải mái và giữ yên trong quá trình ghi hình động mạch cảnh.
Vùng háng sẽ được vệ sinh và bôi thuốc sát trùng. Sau đó, cơ thể bạn sẽ được phủ lên bằng một tấm drap vô trùng.
Bác sĩ sẽ tiêm thuốc tê vào vùng háng của bạn để giảm đau.
Những miếng dán điện cực nhỏ sẽ được dán lên ngực bạn để theo dõi nhịp tim, nhịp thở của bạn trong suốt thủ thuật.

Trong thủ thuật:

Khi bạn đã được gây tê, bác sĩ sẽ tiến hành chọc kim vào động mạch của bạn, thường là động mạch đùi ở vùng háng. Các bước tiếp theo mô tả thủ thuật nong và đặt stent động mạch cảnh:

Đặt một ống dẫn đường nhỏ (sheath) vào động mạch đùi. Sau đó, luồn một ống thông (catheter) qua ống dẫn đường này đến chỗ hẹp của động mạch cảnh dưới hướng dẫn của màn hình soi X quang. Bạn sẽ không có cảm giác ống thông đi trong lòng động mạch vì lòng động mạch không có dây thần kinh.
Thuốc cản quang sẽ được bơm vào trong ống thông đến động mạch cảnh. Thuốc cản quang có thể gây ra cảm giác nóng tạm thời một bên mặt. Thuốc cản quang cho thấy chi tiết hình ảnh hẹp động mạch cảnh và dòng máu lên não.
Đặt một lưới lọc hình dạng giống cái dù. Lưới lọc (filter) là một dụng cụ bảo vệ thuyên tắc, được luồn qua xa chỗ hẹp để bắt giữ bất kỳ mảng xơ vữa nào vỡ ra từ chỗ hẹp động mạch cảnh trong suốt thủ thuật.
Luồn bóng đến chỗ hẹp động mạch cảnh và bơm phồng lên để nong cho mảng xơ vữa áp sát vào thành mạch và mở rộng lòng mạch.
Đặt khung lưới kim loại nhỏ (stent) vào chỗ mạch máu mới vừa được nong ra. Stent được bung ra có tác dụng như khung đỡ để phòng ngừa mạch máu bị hẹp trở lại.
Rút lưới lọc, ống thông và ống dẫn đường ra khỏi cơ thể. Sau đó, dùng lực ép nhẹ vào chỗ chọc kim vùng háng để cầm máu.

Khi thủ thuật đã hoàn thành, bạn vẫn phải nằm yên tại chỗ và giữ lực ép nhẹ vào chỗ chọc kim vùng háng để phòng ngừa chảy máu lại sau khi cầm.Sau đó, bạn được đưa về phòng hồi sức.

Sau thủ thuật:

Để phòng ngừa chảy máu lại tại vị trí chọc kim vùng háng, bạn vẫn phải nằm yên tại chỗ trong vòng nhiều giờ, hoặc tại phòng hồi sức hoặc tại phòng bệnh của bạn. Sau thủ thuật, có thể bạn sẽ được siêu âm động mạch cảnh kiểm tra lại. Hầu hết bệnh nhân có thể xuất viện trong vòng 48 giờ sau thủ thuật. Vị trí chọc kim có thể vẫn còn đau, sưng hay thâm tím sau vài ngày. Có thể có một ít thay đổi màu sắc da hay có một cục xơ chai nhỏ ở vùng chọc kim. Bạn có thể uống Acetaminophen (Tylenol, …) để giảm đau nếu cần hay uống thuốc theo toa của bác sĩ.

Bạn cần tránh các hoạt động gắng sức hay nâng bất cứ thứ gì nặng hơn 4,5 kg trong vòng 24 giờ sau thủ thuật.

Kết quả nong và đặt stent động mạch cảnh

Đối với hầu hết bệnh nhân, nong và đặt stent động mạch cảnh giúp tăng dòng máu qua chỗ hẹp trước đó và giảm nguy cơ hay triệu chứng đột quỵ.

Bạn nên tìm đến trung tâm cấp cứu nếu các triệu chứng đột quỵ quay trở lại như khó đi, khó nói, tê nửa người hay lập lại các triệu chứng đã có trước thủ thuật. Khi đó, phải liên hệ ngay với bác sĩ của bạn.

Nong và đặt stent động mạch cảnh không phải là phương pháp điều trị thích hợp với tất cả mọi người. Bác sĩ sẽ cân nhắc lợi ích phải vượt trội hơn nguy cơ tiềm ẩn. Bởi vì nong và đặt stent động mạch cảnh là một phương pháp mới hơn so với phẫu thuật truyền thống, do đó kết quả lâu dài vẫn còn đang nghiên cứu. Hãy hỏi bác sĩ về kết quả gì bạn có thể gặp và cần phải theo dõi như thế nào sau thủ thuật.

Thay đổi thói quen sống sẽ giúp bạn duy trì được kết quả tốt:

Không hút thuốc.
Giảm cholesterol.
Duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh.
Kiểm soát các bệnh lý khác như: đái tháo đường, tăng huyết áp, ngưng thở khi ngủ.
Tập thể dục đều đặn.

Tài liệu tham khảo

http://www.mayoclinic.org/test...

Biên dịch - Hiệu đính: BS. Nguyễn Huỳnh Nhật Tuấn - BS. Lâm Xuân Nhã
Y học cộng đồng

- 03-07-2018 -

Kháng thể kháng ty thể

Xét nghiệm - chẩn đoán 03-07-2018
Khi nào cần xét nghiệm sinh thiết thận?

Xét nghiệm - chẩn đoán 02-07-2018

Sinh thiết thận là tiêu chuẩn để phát hiện các tổn thương thận giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời các bệnh lý về thận. Về mặt lý thuyết, sinh thiết thận được thực hiện khi dữ liệu lâm sàng và các xét nghiệm khác không đủ để xác định bản chất của bệnh nhằm đánh giá kết quả và tối ưu hóa việc điều trị.
Chụp CT đánh giá vôi hóa mạch vành

Xét nghiệm - chẩn đoán 02-07-2018

Chụp CT đánh giá vôi hóa mạch vành là phương pháp thăm dò nhằm tìm những đốm canxi, hay sự vôi hóa trên thành của động mạch vành.
Soi tươi KOH tìm nấm móng

Xét nghiệm - chẩn đoán 04-07-2018
Khi nào cần chụp cộng hưởng từ?

Xét nghiệm - chẩn đoán 02-07-2018

Chụp cộng hưởng từ MRI là phương pháp chẩn đoán hình ảnh chính xác, hiệu quả nhất hiện nay. Đây là phương pháp an toàn, người chụp không bị nhiễm xạ, nhất là với những máy chụp cộng hưởng từ hiện đại có từ lực cao, cho chất lượng hình ảnh rõ nét về các tổn thương. Khám từ xa với bác sĩ trực tuyến chuyên khoa Nội tổng quát để được chẩn đoán, hướng dẫn điều trị và tư vấn về các trường hợp cần chụp cộng hưởng từ.
Thử thai tại nhà

Xét nghiệm - chẩn đoán 04-07-2018

Nong và đặt Stent động mạch cảnh

Nong và đặt stent động mạch cảnh là gì?

Tại sao nên thực hiện nong và đặt stent động mạch cảnh?

Bạn phải chuẩn bị như thế nào khi thực hiện nong và đặt stent động mạch cảnh?

Buổi tối trước thủ thuật:

Bạn mong muốn được điều gì khi thực hiện nong và đặt Stent động mạch cảnh?

Trước thủ thuật:

Trong thủ thuật:

Sau thủ thuật:

Kết quả nong và đặt stent động mạch cảnh

Tài liệu tham khảo

Bài viết liên quan

Kháng thể kháng ty thể

Khi nào cần xét nghiệm sinh thiết thận?

Chụp CT đánh giá vôi hóa mạch vành

Soi tươi KOH tìm nấm móng

Khi nào cần chụp cộng hưởng từ?

Thử thai tại nhà