Ung thư ở trẻ em: căn bệnh hiếm và bí ẩn

Để có thể đưa trẻ đến các cơ sở y tế điều trị kịp thời, cha mẹ cần nắm được các dấu hiệu nhận biết sớm bệnh ung thư.

Đối với nhiều người, cụm từ “ung thư trẻ em” gợi lên hình ảnh của những đứa trẻ phải chịu đựng nhiều sự đau đớn, phải trải qua những đợt điều trị lâu dài và chịu không ít tác dụng phụ của liệu pháp điều trị. Tuy nhiên, liệu chúng ta đã biết được những gì về căn bệnh ung thư ở trẻ em? Hãy đọc bài viết sau đây để có được thêm thông tin về căn bệnh hiếm và hết sức phức tạp này.

Ung thư ở trẻ em: căn bệnh hiếm và bí ẩn

Sự hình thành bệnh ung thư

Cơ thể con người được tạo thành bởi hàng triệu các tế bào, mỗi loại tế bào sẽ giữ những chức năng chuyên biệt để thực hiện những chức phận khác nhau của cơ thể phụ thuộc vào vị trí của chúng. Cấu trúc điều khiển hoạt động của tế bào chính là DNA – một phân tử có mặt ở nhân của mọi tế bào và kiểm soát các hoạt động của chúng.

Khi DNA hoạt động đúng với chức năng của nó, các tế bào sẽ lớn lên, phân chia và rồi chết đi theo cơ chế hoạt động bình thường của cơ thể. Tuy nhiên, khi có một đột biến nào đó xảy ra trong DNA (nói cách khác là DNA bị một tổn thương nào đó), các tế bào bắt đầu phát triển một cách không kiểm soát. Thay vì chết đi và được thay bằng các tế bào mới, các tế bào cũ tiếp tục sinh sôi và hình thành nên các tế bào mới bất thường. Những tế bào bất thường này có khả năng xâm lấn các mô – một hiện tượng mà các tế bào bình thường không thể làm được. việc tăng sinh quá mức bình thường và xâm lấn tới các mô cơ thể khác biến chúng trở thành những tế bào ung thư.

Các dạng bệnh ung thư phổ biến ở trẻ em

Các bệnh ung thư ở người lớn thường được đặt tên theo các bộ phận của cơ thể nơi hình thành các tế bào ung thư đầu tiên – ví dụ như phổi, ruột, dạ dày, gan… Tuy nhiên, bệnh ung thư ở trẻ em thường được nhận diện bởi loại tế bào bị ảnh hưởng. Do vậy, những dạng ung thư phổ biến nhất ở trẻ em bao gồm:

- Ung thư máu: một bệnh ung thư của các tế bào máu

- U lympho: ung thư hệ bạch huyết (một phần của hệ thống miễn dịch)

- U nguyên bào tủy (medulloblastoma): khối u ác tính ở hệ thần kinh trung ương

- U nguyên bào thần kinh (neuroblastoma): một bệnh ung thư ở các mô thần kinh, phổ biến nhất ở tuyến thượng thận, cổ, ngực hoặc bụng

- Ung thư tủy xương

- Sarcoma: bệnh ung thư xương và các mô mềm như mỡ, mạch máu hay cơ

- Ung thư da (melanoma)

- U tế bào mầm: ung thư các tế bào thuộc cơ quan sinh dục

Trong số những loại này, ung thư máu, ung thư não và hệ thần kinh trung ương là những bệnh phổ biến nhất ở trẻ em. Trên thực tế, trong số các trẻ em bị ung thư có khoảng 1/3 mắc bệnh ung thư máu.

Nguyên nhân gây ung thư ở trẻ em

Ở cấp độ phân tử, ung thư hình thành bởi một đột biến trong DNA của tế bào. Tuy nhiên, thường không có một lý do rõ ràng nào đối với việc hình thành nên những đột biến này trong tế bào của trẻ em. Các yếu tố thuộc lối sống và môi trường, như là khói thuốc, là những yếu tố đã được biết đến có thể gây đột biến cho các tế bào và làm khởi phát ung thư ở người lớn. Tuy nhiên, các nguyên nhân tương tự lại không được phát hiện đối với hầu hết các bệnh ung thư trẻ em. Hiện tượng đột biến được cho là do có sự biến đổi trong DNA trong giai đoạn rất sớm, hoặc trong một số trường hợp hiếm, là do có sự di truyền gien đột biến từ thế hệ cha mẹ.

Ung thư là một bệnh có tính cơ hội: nó khởi phát khi các tế bào đã phát triển và phân chia. Như chúng ta đã biết, trẻ em tăng trưởng và phát triển qua các giai đoạn khác nhau, sự phát triển của trẻ là do các tế bào được lớn lên nhanh chóng và phân chia. Hiện tượng này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành nên những đột biến trong DNA và dẫn tới ung thư về sau này.

Ung thư ở trẻ em: căn bệnh hiếm và bí ẩn

Tỷ lệ ung thư ở trẻ em

Hàng nghìn những ca ung thư ở người lớn đã được phát hiện và chẩn đoán hàng năm. So sánh với ung thư ở người lớn, ung thư ở trẻ em ít gặp hơn, Ví dụ, từ năm 2003 đến 2007 có khoảng 6,500 ca ung thư mới được phát hiện ở trẻ em và thanh thiếu niên ở độ tuổi dưới 19 tại Canada.

Đáp ứng với điều trị

Nói chung, các bệnh ung thư trẻ em đáp ứng với điều trị tốt hơn là ở người lớn, như phương pháp hóa trị (chemotherapy). Tuy nhiên, các liệu pháp hóa trị và xạ trị (radiation) có thể gây nên những tác dụng không mong muốn kéo dài đối với sức khỏe trẻ em. Do vậy, khi một trẻ khỏi ung thư hoàn toàn, sức khỏe của trẻ vẫn cần được theo dõi cẩn thận trong suốt giai đoạn còn lại của cuộc đời.

Nhận biết dấu hiệu của bệnh ung thư trẻ em

Dấu hiệu ung thư ở trẻ em có thể rất khó khăn để nhận biết ngay lập tức, do những triệu chứng này có thể bị nhầm lẫn với những căn bệnh hay những chấn thương thông thường. Các triệu chứng bao gồm:

- Mệt mỏi

- Xuất hiện những vết sưng hay khối u bất thường

- Da xanh tái

- Dễ bị bầm tím

- Đau dai dẳng ở một phần nào đó của cơ thể

- Sốt hay ốm kéo dài và không rõ nguyên nhân

- Đau đầu thường xuyên, thường kèm nôn mửa

- Thay đổi thị lực

Nếu bạn lưu ý thấy những dấu hiệu bất thường nào ở trẻ, hãy đưa trẻ tới bác sỹ để được kiểm tra sức khỏe ngay lập tức. Phát hiện sớm là yếu tố chìa khóa giúp bệnh ung thư trẻ em có khả năng chữa khỏi hoàn toàn.

Thông tin thêm trong bài viết: Ung thư võng mạc ở trẻ em

- 28-05-2018 -

Bài viết liên quan