Thiểu ối (thiếu ối) khi mang thai và cách khắc phục

Thiểu ối (thiếu ối) khi mang thai là gì?

Nước ối là một môi trường giàu chất dinh dưỡng, có khả năng tái tạo và trao đổi, nó giữ một vai trò quan trọng đối với sự sống và phát triển của thai nhi trong tử cung. Nước ối bảo vệ cho thai đỡ bị sang chấn, nhiễm trùng, giữ cho dây rốn khỏi bị khô. Trong chuyển dạ đẻ, nước ối giúp cho xóa mỡ cổ tử cung. Chính vì vậy, trong thời gian mang thai, khi có bất cứ rắc rối gì liên quan đến nước ối đều vô cùng nguy hiểm, đặc biệt là triệu chứng thiếu ối (thiểu ối).
Thiếu ối là biến chứng nguy hiểm hơn đa ối, thường gặp ở những mẹ mắc các bệnh tiểu đường, cao huyết áp… trong quá trình mang thai. Vì bé được nuôi dưỡng trong bọc nước ối, nên nếu thiếu ối sẽ làm cho hoạt động của thai nhi trong màng ối bị hạn chế. Thai nhi bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển, có nguy cơ khiếm khuyết sau khi chào đời như phổi, xương và các cơ quan khác của bé kém phát triển, nó cũng làm tăng nguy cơ tử vong của trẻ. Người mẹ thì có nguy cơ bị sinh non vì suy thai.

Khi nào được gọi là thiểu ối?

Thiểu ối là một tình trạng xảy ra khi lượng nước ối quá ít. Bác sĩ có thể đánh giá lượng nước ối bằng nhiều phương pháp khác nhau, chủ yếu thông qua siêu âm để đo chỉ số ối hoặc độ sâu của túi ối. Nếu chỉ số ối dưới 5cm hoặc chiều sâu của túi ối dưới 2 - 3cm, tổng lượng ối ít hơn 500 ml tại thời điểm tuần thai thứ 32 - 36 sẽ được nghi ngờ là thiểu ối.
Khoảng 8% phụ nữ mang thai có lượng nước ối ít, và khoảng 4% được chẩn đoán thiểu ối. Tình trạng này có thể gặp ở bất cứ thời điểm nào của thai kì, nhưng thường xảy ra vào 3 tháng cuối. Nếu bạn bị quá ngày sinh từ 2 tuần trở lên, bạn có nguy cơ bị thiểu ối vì lượng nước ối có thể giảm một nửa khi ở tuần thứ 42 của thai kì. Thiểu ối có thể gây ra biến chứng ở 12% trường hợp thai kì kéo dài sau tuần thứ 41.

Nguyên nhân gây thiểu ối khi mang thai

Một số nguyên nhân thường gặp dẫn đến thiểu ối có thể kể đến là:

Dị tật bẩm sinh

Những vấn đề về phát triển thận hoặc đường tiết niệu không bình thường của thai nhi có thể gây sản xuất ít nước tiểu ở em bé, dẫn đến lượng nước ối ít.

Rau thai

Nếu rau thai không cung cấp đủ máu và các chất dinh dưỡng cho thai nhi, em bé có thể ngừng sản xuất nước tiểu.

Rỉ ối hoặc vỡ ối

 Những nguyên nhân khiến màng ối bị rò rỉ hoặc bị rách sẽ làm nước ối chảy ra ngoài từ từ hoặc đột ngột đều có thể gây ra thiểu ối.

Thai già tháng (quá ngày sinh)

Những thai già tháng (từ 42 tuần trở đi) có thể có lượng nước ối thấp do sự giảm chức năng của rau thai.

Yếu tố từ mẹ

Nếu mẹ bị mất nước, tăng huyết áp, tiền sản giật, tiểu đường và thiếu oxy mạn tích có thể ảnh hưởng đến số lượng nước ối.

Tác hại của thiểu ối

Thiểu ối có thể ảnh hưởng đến cả thai nhi và mẹ bầu. Những ảnh hưởng này tùy thuộc vào tuổi thai và tình trạng sức khỏe của mẹ bầu.

Ảnh hưởng trong nửa đầu thai kì

Nếu thiểu ối xảy ra vào nửa đầu thai kì có thể gây nhiều hậu quả nghiêm trọng:

• Tăng áp lực đến các cơ quan, nội tạng của thai nhi đang trong quá trình hình thành và có thể gây dị tật bẩm sinh.
• Tăng tỉ lệ sảy thai và thai chết lưu.

Ảnh hưởng trong nửa sau thai kì

• Thiểu ối làm thai nhi chậm phát triển trong tử cung
• Đẻ non: thường xảy ra khi tình trạng thiểu ối nặng
• Gây nên các biến chứng khi chuyển dạ bao gồm: chèn ép tủy, hội chứng hít phân su, tăng tỉ lệ mổ lấy thai.

Điều trị thiểu ối

Phương pháp điều trị thiểu ối cũng tùy thuộc vào tuổi thai. Nếu bạn vẫn chưa đủ tháng để có thể sinh em bé, bác sĩ sẽ theo dõi diễn biến thai kì của bạn cũng như lượng nước ối rất chặt chẽ. Thai nhi sẽ được kiểm tra thường xuyên để phát hiện ngay các bất thường cần can thiệp. Nếu em bé của bạn đã đủ tháng, bác sĩ thường kích thích chuyển dạ nếu chẩn đoán thiểu ối được xác định.
Những biện pháp khác bao gồm:

• Truyền dịch nhỏ giọt vào trong buồng ối có thể được thực hiện qua một ống thông. Thủ thuật này giúp tăng cường lớp đệm quanh dây rốn và có thể làm giảm nguy cơ phải mổ đẻ. Tuy nhiên, nó không mang lại nhiều hiệu quả.
• Đưa dịch vào buồng tử cung thông qua thủ thuật chọc ối. Lượng nước ối có thể trở lại bình thường trong vòng một tuần sau thủ thuật, nhưng quan trọng hơn là giúp bác sĩ quan sát rõ tình trạng của thai nhi để có những chẩn đoán, can thiệp kịp thời, đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.
• Bổ sung nước khi mang thai qua đường uống hoặc tiêm truyền đã được chứng minh là có thể làm cải thiện lượng nước ối.

Phòng ngừa thiểu ối khi mang thai

Uống ít nhất 8 - 10 ly nước mỗi ngày

Một trong những cách đơn giản nhất để tăng lượng nước ối của mẹ là cần đảm bảo cơ thể luôn đủ nước, uống ít nhất 8 - 10 ly nước mỗi ngày, tương đương với 2 - 2,5 lít nước.
Khi cơ thể đủ nước thì nước ối của mẹ cũng sẽ tăng lên. Mẹ cần nhớ phải uống nước trong suốt cả ngày và không nên chờ đến khi khát mới uống.

Ăn trái cây chứa lượng nước lớn

Một cách tuyệt vời nữa để giúp tăng lượng nước trong cơ thể đồng thời cũng giúp bổ sung dưỡng chất cho mẹ bầu đó là chọn những loại trái cây, rau quả có lượng nước cao. Những loại trái cây chứa lượng nước cao bao gồm:
Các loại rau: dưa chuột (96,7% nước), rau diếp (95,6%), cần tây (95,4%), củ cải (95,3%), ớt xanh (93,9%), súp lơ (92,1%), rau bina (91,4%), bông cải xanh ( 90,7%) và cà rốt bao tử (90,4%).
Trái cây: Dưa hấu (91,5% nước), cà chua (94,5%), khế (91,4%), dâu tây (91,0%), bưởi (90.5%), và dưa vàng (90,2%).

Tránh thực phẩm làm mất nước

Một số loại thảo dược được cho là có tác dụng lợi tiểu và vô tình khiến mẹ bầu bị mất nước. Mẹ càng đi vệ sinh nhiều thì nguy cơ mất nước càng cao. Vì vậy, chị em bầu nên cố gắng tránh xa những loại đồ uống lợi tiểu như trà từ cây bồ công anh, chè đặc, cà phê…

Tránh xa rượu

Nếu bạn đang mang thai, hãy nói không với rượu dù bất cứ lý do gì. Đồ uống này không chỉ có hai với bé, ảnh hưởng đến sự phát triển hệ thống thần kinh mà còn làm cơ thể mẹ bầu mất nước và khiến lượng nước ối cũng bị giảm đi.

Luyện tập thể thao thường xuyên

Luyện tập thể thao luôn được khuyến khích với các mẹ bầu và đặc biệt những mẹ bị thiếu ối. Các chuyên gia khoa sản luôn khuyên mẹ bầu nên tập luyện ít nhất 30 - 45 phút mỗi ngày. Những bài tập nhẹ nhàng sẽ giúp tăng lưu lượng tuần hoàn máu trong tử cung, nhau thai và đây cũng là cách tăng chỉ số chất lỏng trong bọc ối do thai nhi đi tiểu ra đó. Mẹ cần biết rằng khi bé đi tiểu cũng là cách giúp tăng lượng nước ối.
Những bài tập được khuyến khích cho các mẹ bầu là: bơi lội, đi bộ, aerobics…

Nằm nghiêng sang trái

Khi nằm ngủ hoặc bất cứ khi nào đặt lưng xuống nghỉ ngơi, mẹ bầu nên nằm nghiêng về phía bên trái. Khi nằm ở tư thế này, lưu lượng máu từ cơ thể mẹ sẽ đi qua các mạch máu trong tử cung và đến thai nhi một cách thông suốt hơn. Khi máu được vận chuyển với tốc độ đều đặn thì chỉ số nước ối cũng tăng lên…