Thông liên nhĩ (Atrial Septal Defect) là bệnh tim bẩm sinh, xảy ra khi buồng trên tim của bé (tâm nhĩ) xuất hiện lỗ thông. Lỗ thông này làm tăng lượng máu chảy qua phổi.
Thông liên nhĩ là gì?
Thông liên nhĩ là lỗ hở ở buồng trên của tim (tâm nhĩ). Lỗ thông này làm tăng lượng máu chảy qua phổi. Đây là một dị tật tim bẩm sinh.Dị tật vách ngăn tâm nhĩ nhẹ có thể được phát hiện một cách tình cờ và không ảnh hưởng gì đến sức khỏe.Nếu tình trạng thông liên nhĩ nặng, lâu ngày người bệnh có thể bị tổn thương tim và phổi. Người bệnh có thể cần phải phải thuật để điều trị tình trạng này và ngăn ngừa các biến chứng
Thông liên nhĩ kiểu lỗ thứ hai hay thông liên nhĩ thứ phát
Là tổn thương hay gặp nhất chiếm khoảng từ 60 - 70% các trường hợp. Lỗ thông nằm ở vị trí gần lỗ oval, ở trung tâm vách liên nhĩ. Có thể gặp phối hợp với sa van hai lá, đặc biệt ở phụ nữ (tỷ lệ 2:1 so sánh giữa nữ và nam giới).
Thông liên nhĩ kiểu lỗ thứ nhất hay thông liên nhĩ tiên phát
Chiếm 15 - 20% các trường hợp. Lỗ thông nằm ở thấp, góc hợp bởi vách liên nhĩ và mặt phẳng của vách ngăn nhĩ thất (mặt phẳng van nhĩ thất). Chính vì ở vị trí thấp nên loại này hay đi kèm với khuyết tật của van nhĩ thất và vách liên thất. Khi có thông liên nhĩ lỗ thứ nhất thì rất thường gặp hở van hai lá đi kèm do có kẽ hở của lá trước van hai lá. Lúc đó, bệnh lý này được phân loại trong nhóm đặc biệt gọi là thông sàn nhĩ thất (ống nhĩ thất chung), có cơ chế sinh lý bệnh, diễn biến lâm sàng và phương hướng điều trị khác.
Thông liên nhĩ thể xoang tĩnh mạch
Là loại thông liên nhĩ ít gặp, chiếm khoảng từ 5 - 10% các trường hợp. Lỗ thông nằm ở cao và ra sau của vách liên nhĩ, nó nằm ngay sát với tĩnh mạch chủ trên do vậy rất hay gặp hiện tượng tĩnh mạch phổi đổ qua lỗ thông vào nhĩ phải (tĩnh mạch phổi đổ lạc chỗ). Ngoài ra có thể gặp các thể rất hiếm của thông liên nhĩ như: thông liên nhĩ nằm ở rất thấp phía dưới sát với tĩnh mạch chủ dưới (phía sau và dưới của vách liên nhĩ).
Thông liên nhĩ thể xoang vành
Là thể hiếm gặp nhất, lỗ thông nằm ở ngay sát phía trên xoang tĩnh mạch vành, do đó dòng shunt từ nhĩ trái sẽ đổ trực tiếp vào "cấu trúc" này. Tổn thương này hay phối hợp với các dị tật bẩm sinh khác như ống nhĩ thất chung, tĩnh mạch chủ trên đổ lạc chỗ.
Triệu chứng Thông liên nhĩ
Trong thời kỳ mang thai, người mẹ có thể làm các xét nghiệm sàng lọc (xét nghiệm trước khi sinh) để kiểm tra các dị tật bẩm sinh và các bệnh lý khác. Phụ thuộc vào kích thước của lỗ và vị trí của lỗ thông liên nhĩ, bác sĩ có thể nhìn thấy khi siêu âm. Nếu nghi ngờ thông liên nhĩ, sẽ hội chẩn để mời bác sĩ chuyên khoa xác định và chẩn đoán.
Sau khi đứa trẻ được sinh ra, nhưng nhiều trẻ sơ sinh không có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào. Các dấu hiệu và triệu chứng của một lỗ thông liên nhĩ lớn hoặc không được điều trị có thể bao gồm:
- Nhiễm trùng đường hô hấp hoặc phổi thường xuyên
- Khó thở
- Mệt mỏi khi bú (trẻ sơ sinh)
- Khó thở khi hoạt động hoặc tập thể dục
- Khó đếm nhịp tim hoặc không giác cảm nhận được nhịp tim
- Bác sĩ có thể phát hiện khi sử dụng ống nghe tim phổi và nghe thấy tiếng thổi hoặc tiếng rít của tim
- Sưng chân, bàn chân hoặc vùng bụng
- Đột quỵ
Một lỗ thông liên nhĩ có thể không được chẩn đoán cho đến khi trưởng thành. Một trong những cách phổ biến nhất để phát hiện ra bệnh thông liên nhĩ là phát hiện tiếng thổi khi nghe tim người bằng ống nghe. Nếu nghe thấy tiếng rì rầm hoặc có các dấu hiệu hoặc triệu chứng khác, các bác sĩ có thể yêu cầu một hoặc nhiều xét nghiệm để xác định chẩn đoán. Xét nghiệm phổ biến nhất là siêu âm tim, siêu âm tim.
Điều trị thông liên nhĩ
Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào các triệu chứng, độ tuổi và sức khỏe chung của trẻ. Nó cũng sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Loại ASD phổ biến nhất có thể tự đóng khi bé lớn lên.
Sau khi chẩn đoán ASD, các bác sĩ tim mạch nhi sẽ kiểm tra và đánh giá xem liệu khiếm khuyết có tự khỏi hay không. ASD thường sẽ được sửa nếu nó chưa đóng cửa vào thời điểm một đứa trẻ bắt đầu đi học. Quyết định đóng ASD cũng có thể phụ thuộc vào kích thước của khiếm khuyết hoặc các triệu chứng của khiếm khuyết.
Thuốc
Nhiều trẻ không có triệu chứng và không cần dùng thuốc. Nhưng thuốc có thể giúp tim của một số trẻ hoạt động tốt hơn. Ví dụ, thuốc nước (thuốc lợi tiểu) giúp thận loại bỏ chất lỏng thừa ra khỏi cơ thể.
Phẫu thuật
ASD của trẻ có thể được khắc phục bằng phẫu thuật. Phẫu thuật được thực hiện khi gây mê toàn thân. Các vị trí khiếm khuyết có thể được đóng lại bằng các mũi khâu hoặc một miếng dán sinh học đặc biệt.
Thiết bị đóng (Device closure)
Bác sĩ sử dụng phương pháp thông tim để đưa một thiết bị đặc biệt (dụng cụ thông tắc vách ngăn) vào ASD đang mở. Thiết bị ngăn máu chảy qua ASD.
Biến chứng thông liên nhĩ
Chỉ một lỗ thông liên nhĩ nhỏ có thể không bao giờ gây ra bất kỳ vấn đề nào. Dị tật vách liên nhĩ nhỏ thường tự đóng trong giai đoạn sơ sinh.
Tuy nhiên, các khuyết tật lớn có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng, bao gồm:
- Suy tim bên phải
- Nhịp tim bất thường (loạn nhịp tim)
- Tăng nguy cơ đột quỵ
- Tuổi thọ rút ngắn
Các biến chứng nghiêm trọng hiếm gặp hơn bao gồm:
- Tăng huyết áp động mạch phổi. Nếu một lỗ thông liên nhĩ lớn không được điều trị, lưu lượng máu đến phổi tăng lên sẽ làm tăng áp lực máu trong động mạch phổi (tăng áp động mạch phổi).
- Hội chứng Eisenmenger. Tăng áp động mạch phổi có thể gây tổn thương phổi vĩnh viễn. Biến chứng này, được gọi là hội chứng Eisenmenger, thường phát triển trong nhiều năm và xảy ra không phổ biến ở những người bị dị tật thông liên nhĩ lớn.
Việc điều trị có thể giúp ngăn ngừa hoặc giúp kiểm soát nhiều biến chứng này.
Bệnh Thông liên nhĩ và thai kỳ
- Hầu hết phụ nữ bị thông liên nhĩ có thể mang thai mà không gặp vấn đề nào về dị tật thai nhi. Tuy nhiên, nếu thai phụ có khuyết tật lớn hoặc mắc phải các biến chứng như suy tim, loạn nhịp tim hoặc tăng áp động mạch phổi trong quá trình mang thai, thì nguy cơ biến chứng khi mang thai sẽ tăng lên.
- Các bác sĩ cũng đặc biệt khuyến nghị những phụ nữ mắc hội chứng Eisenmenger không nên mang thai vì có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
- Trẻ sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh cao hơn nếu cha mẹ bị bệnh tim bẩm sinh. Bất cứ ai bị khuyết tật tim bẩm sinh, đã được điều trị hay chưa, nếu đang cân nhắc việc có con đều nên nói chuyện với bác sĩ. Bác sĩ có thể đề nghị phải điều trị trước khi mang thai.
Khám từ xa với bác sĩ tim nhi
Đặt ngay cuộc hẹn với bác sĩ tim mạch nhi Wellcare chỉ với 3 bước
Bước 1: Đặt lịch khám và thanh toán trước phí khám bệnh
Bước 2: Viết mô tả tình trạng bệnh và cung cấp thông tin theo yêu cầu của bác sĩ
Bước 3: Gọi bác sĩ theo đúng thời gian đã hẹn trước, nhận thuốc, xem dặn dò sau khám.
Các bệnh tim mạch cần được phát hiện và điều trị sớm để tránh những biến chứng nguy hiểm. Hãy đặt khám với Bác sĩ tim mạch nhi giỏi trên hệ thống Wellcare, nếu các bậc cha mẹ có nhu cầu về tư vấn tầm soát, khám, điều trị bệnh tim mạch cho trẻ.
Xem thêm các bệnh tim mạch nhi khác: TỔNG HỢP 26 BỆNH TIM MẠCH NHI THƯỜNG GẶP NHẤT
- 13-05-2022 -