Bệnh gan do rượu

Bệnh gan do rượu là gì?

Viêm gan do rượu là tình trạng viêm và hoại tử tế bào gan kéo dài 1 - 2 tuần. Có các triệu chứng: chán ăn, buồn nôn, nôn, đau bụng, sốt, vàng da, thỉnh thoảng có rối loạn tâm thần.

(Ảnh minh họa)

Bệnh có thể diễn tiến đến xơ gan do uống rượu suốt nhiều năm. Xơ gan do tế bào gan bị tổn thương thường xuyên.
Gan nhiễm mỡ là giai đoạn sớm của bệnh gan do uống rượu, nếu bệnh nhân ngừng uống rượu ở giai đoạn này bệnh có thể tự khỏi.

Các loại bệnh về gan do rượu gây ra

Gan nhiễm mỡ

Là giai đoạn sớm nhất của bệnh gan do rượu. Mọi người khi uống nhiều rượu, ngay cả trong trường hợp uống rượu trong một vài ngày, cũng có thể làm tế bào gan sưng phồng lên chứa ngay tế bào mỡ. Nếu ngừng uống rượu vào giai đoạn này, các tế bào gan có thể phục hồi.

Viêm gan do rượu

Rượu như là một chất độc làm tế bào gan bị viêm, bị hư hại và chết đi. Trong giai đoạn này, người bệnh có thể cảm thấy chán ăn, đau bụng, buồn nôn, nặng hơn nữa là sốt và vàng da.
Ngừng uống rượu tuyệt đối trong giai đoạn này có thể giúp gan phục hồi. Viêm gan do rượu có thể gây tử vong hoặc làm bệnh trở nên nặng hơn cho người bệnh, nhất là những người có bệnh gan từ trước như viêm gan siêu vi C, xơ gan…

Xơ gan do rượu

Khi tế bào gan bị viêm và hư hại kéo dài qua nhiều năm tháng và các tế bào chết dần sẽ được thay thế bằng các mô xơ và bắt đầu cho quá trình xơ gan.
Có khoảng 20% người uống rượu kéo dài bị biến chứng này và khi đã bị xơ gan thì rất nhiều chuyện sẽ xảy ra dù người bệnh không còn uống rượu nữa.

Triệu chứng và biểu hiện của bệnh gan do rượu

Triệu chứng lâm sàng

Bệnh cảnh lâm sàng của viêm gan do rượu biến đổi từ bệnh không có triệu chứng hoặc nhẹ đến suy giảm gây tử vong.
Bệnh cảnh viêm gan do rượu điển hình:

• Bệnh nhân chán ăn, buồn nôn, nôn, khó chịu, sụt cân, đau bụng và vàng da.
• Sốt đôi khi cao tới 39 độ C, có thể thấy vào khoảng một nửa trường hợp.
• Khám: gan to đau (đa số có), lách to (1/3 trường hợp).
• Nặng hơn có thể có: cổ trướng, phù, chảy máu, bệnh não gan.

Mặc dù vàng da, cổ trướng và bệnh não có thể giảm dần khi kiêng rượu. Nếu tiếp tục uống rượu và chế độ ăn kém dinh dưỡng có thể dẫn đến các đợt cấp lặp đi lặp lại với các biểu hiện của gan mất bù có thể dẫn tới tử vong.

Triệu chứng cận lâm sàng

* Triệu chứng chung của bệnh gan do rượu: ALT tăng.
* Các xét nghiệm khác tuỳ theo mức độ bệnh: bệnh gan do rượu nặng thì các xét nghiệm huyết học và sinh hoá sẽ có nhiều biến đổi:
Thiếu máu có thể do các nguyên nhân:

• Do chảy máu dạ dày ruột cấp và mạn.
• Thiếu hụt dinh dưỡng (chủ yếu là acid folic và vitamin B12).
• Cường lách.
• Ức chế trực tiếp của ethanol lên tuỷ xương.
• Thiếu máu huyết tán có thể do tác động tăng cholesterol huyết lên màng hồng cầu làm thành những chỗ nhô ra giống như cái cựa (hồng cầu gai).
• Tăng bạch cầu (viêm gan do rượu), tuy nhiên một số bệnh nhân có thể có giảm bạch cầu và tiểu cầu do cường lách hoặc do tác dụng ức chế của rượu tới tuỷ xương.
• Tăng nhẹ bilirubin huyết thanh.
• Thời gian prothrombin huyết thanh thường kéo dài.
• Các rối loạn chuyển hoá: rối loạn dung nạp glucose.

Nếu xuất hiện các triệu chứng trên hoặc có thắc mắc về bệnh gan do rượu gây ra, hãy đi khám bác sĩ hoặc Gọi thoại - Gọi video với bác sĩ chuyên khoa Tiêu hóa - Gan mật trên hệ thống Khám từ xa Wellcare để được tư vấn, chẩn đoán và hướng dẫn điều trị. 

Nguyên nhân gây bệnh gan do rượu

Rượu bia là một trong nhiều chất độc hại mà con người tự nguyện dùng. Ở nước ta, theo một số thống kê từ các bệnh viện, số bệnh nhân phải nhập viện để điều trị bệnh xơ gan do uống rượu quá nhiều có xu hướng tăng trong thời gian gần đây. Khoảng 1/4 số bệnh nhân nằm tại khoa Tiêu hóa gan mật là xơ gan.

Rượu chính là thủ phạm gây xơ gan đứng hàng thứ 2 chỉ sau siêu vi viêm gan B. Viêm gan do rượu có thể gây tử vong, nhất là những người đã có bệnh gan từ trước.
Ở những người bị viêm gan do siêu vi C, rượu có thể đẩy nhanh tiến trình xơ hóa trong gan. Những người đã bị xơ gan vì bất cứ lý do gì nếu uống rượu sẽ làm gan ngày càng suy yếu nhanh hơn và nặng hơn.

Viêm gan do uống rượu thường xảy ra ở người nghiện rượu, nhưng nó cũng xảy ra ở những người thỉnh thoảng uống rượu. Phản ứng của gan với rượu khác nhau ở mỗi cơ thể con người.

Các yếu tố nguy cơ của bệnh gan do rượu

Lượng rượu đưa vào cơ thể

Cồn càng nhiều thì độc tính càng cao, như vậy nó không tùy thuộc loại rượu. Một số loại rượu hay sử dụng trên thị trường có nồng độ cồn như sau:
Whisky, Voska, Johnnie walker, rượu gạo: Có nồng độ cồn 40%, mỗi 30ml có khoảng 10g.
Rượu vang: 100ml ~ 10g.
Bia: Nồng độ cồn 4,8%, 250ml ~ 10g.
Như vậy, nếu nam giới uống trung bình trên 80g/ngày và nữ 60g/ngày, liên tục trên 10 năm thì nguy cơ xơ gan đến 12-15%. Nếu uống > 160g/ngày liên tục 7 ngày thì nguy cơ viêm gan rượu sẽ xảy ra và nếu tiếp tục uống trên 8 năm thì nguy cơ xơ gan là 40%.

Cách uống rượu

Gan của những người uống rượu thường xuyên sẽ bị nhiều độc nhiều hơn so với người thỉnh thoảng uống (vì gan không có thời gian hồi phục).

Giới tính

Nữ dễ bị tổn thương gan do rượu hơn nam.

Tình trạng dinh dưỡng trước và trong khi uống

Nếu uống rượu trong tình trạng thiếu dinh dưỡng sẵn thì dễ bị tổn thương gan hơn.

Cơ địa

Ở những người bẩm sinh thiếu các yếu tố bảo vệ gan cũng góp phần làm cho gan bị tổn thương khi uống rượu quá liều, kéo dài.

Chẩn đoán bệnh gan do rượu

Bác sĩ có thể chẩn đoán dựa trên một số dấu hiệu:

• Trên lâm sàng, bác sĩ khám phát hiện gan rất to, chắc dưới bờ sườn phải.
• Xét nghiệm: men gan tăng, trong đó AST tăng cao hơn so với ALT, tỷ lệ AST/ALT tăng trên 2 lần, GT tăng, bilirubin tăng.
• Siêu âm thấy gan to, có thoái hóa mỡ gan.

Các xét nghiệm chẩn đoán phân biệt khác để phân biệt biệt bệnh gan do rượu và các bệnh gan khác.

Điều trị bệnh gan do rượu

Chế độ ăn uống

• Bỏ rượu bia.
• Chế độ ăn: Nếu không có các dấu hiệu của hôn mê gan sắp xảy ra, bệnh nhân phải ăn theo chế độ chứa ít nhất 1g protein cho 1kg trọng lượng cơ thể (khoảng 2000 - 3000Kcal).
• Bổ sung vitamin (nhất là vitamin B1 khi bệnh nhân bị bệnh Wernicke-Korsakoff), acid folic.

Thuốc

• Điều chỉnh các rối loạn điện giải nếu có.
• Corticoid: Prednisone 40 mg/ngày hoặc Prednisolone 32 mg/ngày trong vòng 4 tuần cho các bệnh nhân có DF trên 32 hoặc hôn mê gan (khi không có xuất huyết tiêu hóa, suy thận và nhiễm trùng).
• Thuốc kháng phosphodiesterase: Pentoxifylline 400mg, uống 3 lần/ngày. Thuốc kháng phosphodiesterase không chọn lọc với tác dụng kháng viêm cho các bệnh nhân có DF trên 32.

Ghép gan

Cho bệnh nhân bệnh gan giai đoạn cuối hoặc xơ gan đã cai rượu trên 6 tháng.

Phòng ngừa bệnh gan do rượu

• Đừng uống rượu, bia là cách tốt nhất.
• Những người thường xuyên uống rượu nên đi xét nghiệm định kỳ để phát hiện sớm tổn thương gan.
• Ở những người đã mắc bệnh gan, các tài liệu y học đã khuyến cáo tuyệt đối không uống rượu bia vì chất này sẽ làm cho tình trạng viêm gan nặng thêm.
• Chất cồn trong bia rượu phải trải qua quá trình lọc và chuyển hóa ở gan, gây tích tụ thêm độc tố của bia, rượu vào gan.

Nếu là người hoàn toàn khỏe mạnh và có thói quen uống rượu, nên cố gắng giảm uống rượu mạnh và chuyển sang thưởng thức rượu vang và bia mỗi ngày với số lượng vừa phải.