Bỏng axit là gì?
Axit là chất oxy hóa nguy hiểm gây tác động ngay lập tức và gây ra những biến chứng lâu dài đối với cơ thể nạn nhân. Bỏng axit đa phần là bỏng sâu, phải được cấp cứu và điều trị tại bệnh viện. Tuy nhiên khâu sơ cứu khi bị bỏng axit rất quan trọng, có thể giúp hạn chế rủi ro thấp nhất cho nạn nhân.
Bỏng axit. (Ảnh minh họa)
Sở dĩ axit có thể tàn phá cơ thể là do có thể phản ứng với các protein trên cơ thể (có trong tóc, móng chân, móng tay, da…). Khi tiếp xúc với da, axit làm đông vón các protein của mô và hút nước của tế bào.
Mức độ nghiêm trọng phụ thuộc vào thời gian tiếp xúc với axit, nếu càng lâu, vết bỏng và tình trạng hoại tử càng sâu và mức độ phục hồi sẽ khó khăn hơn.
Biến chứng của bỏng axit
Nếu bị tạt axit đậm đặc vào phần đầu, có thể gây ăn mòn và phá hủy một phần hộp sọ, tóc và phần da đầu này cũng không bao giờ được tái tạo.
Đặc trưng của axit đậm đặc, nhất là axit sunfuric rất háo nước. Khi tiếp xúc với cơ thể, chúng sẽ nhanh chóng hút nước của sụn, ngưng kết lõi protein bên trong mà phá hủy sụn hoàn toàn. Do đó, những bộ phận chứa nhiều sụn như tai, mũi, tiếp xúc với axit có thể khiến nạn nhân bị điếc, mũi biến dạng, bị bịt kín.
Nếu bị axit bắn vào miệng, nạn nhân có thể mất hoàn toàn đôi môi, việc ăn uống trở nên rất khó khăn. Nguy hiểm nhất là khi bắn trực tiếp vào mắt, người bệnh có thể bị mù lòa.
Trường hợp uống trực tiếp hoặc hít phải hơi axit đạm đặc, nạn nhân sẽ cảm thấy khó thở, phù nề, thậm chí còn nguy hiểm đến tính mạng.
Cách xử trí khi bị bỏng axit
Axit dính trên da
- Việc đầu tiên cần làm là loại bỏ nguyên nhân gây bỏng bằng cách: Rửa sạch axit ra khỏi bề mặt da dưới vòi nước lạnh trong 15 phút trở lên. Nếu hóa chất gây bỏng là chất dạng bột như vôi, hãy làm sạch khô trước khi rửa.
- Che phủ vùng bị bỏng bằng băng gạc khô, vô trùng hoặc quần áo sạch.
- Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí các bước tiếp theo.
Axít bắn vào mắt
- Khi bị hóa chất bắn vào mắt, sẽ gây đau đớn và hoảng loạn cho người bị nạn. Vì vậy, việc đầu tiên cần làm là trấn tĩnh người bị nạn. Tuyệt đối không được dụi mắt, vì dụi mắt có thể gây tổn thương thêm cho mắt dẫn đến tăng nguy cơ mù loà.
- Không cho bất kì thứ gì ngoài nước hoặc nước muối sinh lý để rửa vào mắt. Tốt nhất hãy đến vòi nước và ghé mắt vào cho vòi nước chảy nhẹ nhẹ liên tục trong thời gian ít nhất là 15 phút, sau đó chuyển đến bệnh viện gần nhất.
- Với trẻ em, tốt nhất là cho trẻ nằm trong bồn tắm hoặc ngửa đầu vào bồn rửa, phun nhẹ nước lên trán ở bên mắt bị dính hóa chất hoặc vào chỗ sống mũi giữa hai mắt.
- Nếu người bị nạn có đeo kính áp tròng thì phải tháo ngay kính áp tròng ra ngay.
- Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.
Việc cần tránh khi sơ cứu
- Không cố gắng cởi phần quần áo dính với vết bỏng nặng. Vì như thế đau đớn, làm lột phần da thịt theo và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng vết thương.
- Không ngâm vết thương trong nước. Vết thương do axit gây ra rất dễ bị nhiễm trùng, do đó việc rửa sạch vết thương cần thực hiện dưới dạng vòi nước không nhâm trực tiếp trong nước.
- Không được sử dụng đá chườm lên vết thương. Nó có thể làm tổn thương da và gây bỏng kép do đang ở trạng thái nhiệt độ mô quá nóng giờ chuyển sang lạnh đột ngột.
- Không sử dụng khăn lau có sợi. Các sợi có thể dính vào vết bỏng và gây đau đớn cho nạn nhân khi lấy ra và cũng làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn vào vết thương.
- Không bóp hay làm vỡ các bong bóng nước vì sẽ làm tăng nhiễm trùng cho người bị bỏng.
- Không sử dụng bơ, dầu, kem đánh răng kể cả xà phòng bôi lên vết bỏng. Chúng sẽ dính vào vết thương và gây đau đớn cho nạn nhân, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Không được dùng trà hoặc sút để chế vào vết bỏng vì nhiều người hay lầm tưởng các chất này trung hoà acid. Khi chế những chất này vào sẽ gây ra nhiều phản ứng hoá học khiến bệnh nhân phỏng nặng thêm.
Ths. BS Nguyễn Minh Đức
Theo Phụ nữ Việt Nam
